زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

بیماران مبتلا به مالتیپل اسکلروزیس (MS) پروفایل متفاوتی از میکروب‌های روده‌ای دارند اما چگونه این باکتری‌ها بر پیشرفت بیماری اثر می‌گذارند؟

تحقیقات اخیر حاکی از ارتباط پروفایل میکروبی روده و بروز بیماری MS است. تأثیرات ویژه‌ای توسط برخی باکتری‌ها در پیشرفت این بیماری دیده شده است.

شمار مبتلایان به MS در دنیا حدود 2/3 میلیون نفر تخمین زده شده است. بیماری MS خود ایمنی بوده که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به میلین های پوشاننده اعصاب آسیب زده و آن‌ها را به عنوان یک جسم خارجی تلقی می‌کند. متأسفانه علیرغم این شیوع بالا، اطلاعات اندکی در زمینه علل MS موجود است و درمانی برای آن وجود ندارد.

درمان‌های رایج صرفاً برای کاهش علائم بیماری بوده و با هدف تسهیل مدیریت شرایط بیماری بکار گرفته می‌شود.

تحقیقات گذشته به این نکته اشاره داشتند که بیماران مبتلا به MS پروفایل میکروبی متفاوتی در روده خود دارند که نشان می‌دهد برخی باکتری‌ها در روده این بیماران فراوان‌تر بوده و سطح برخی دیگر نسبت به سایر افراد کمتر است. مطالعه جدید منتشر شده از دانشگاه کالیفرنیا به بررسی اهمیت این باکتری‌ها برای سیستم ایمنی پرداخته است. در این مطالعه آمده است:

عمده مطالعات انجام شده در زمینه میکروبیوم تنها به این موضوع اشاره دارند که کدام باکتری‌ها در بیماران مبتلا به MS افزایش یا کاهش داشته است و سپس متوقف می‌شوند. ما در این مطالعه می‌خواهیم بدانیم آیا باکتری‌هایی که افزایش یافته مضر بوده و یا آنهایی که کاهش می‌یابند آیا مفید بوده‌اند؟

نتایج حاصل از این مطالعه به صورت آنلاین در PNAS قابل مشاهده است.

میکروب‌های روده‌ای با سیستم ایمنی صحبت می‌کنند!

به عنوان بخشی از یک مطالعه، محققین میکروبیوم روده را در 71 بیمار مبتلا به MS مورد بررسی قرار دادند و نتایج آن را با 71 فرد سالم از نظر MS مقایسه نمودند.

پس از تعیین اینکه کدام باکتری‌ها در روده این بیماران بیشتر یا کمتر دیده شدند، محققین با استفاده از آزمایشات در محیط کشت سعی در تشخیص نقش آنها داشتند.

محققین ابتدا این موضوع را بررسی کردند که آیا این میکروب‌ها با سلول‌های ایمنی انسانی در عمل پیش التهابی یا ضد التهابی بر هم کنشی دارند یا خیر.

طی این بررسی‌ها مشخص شد که دو باکتری فراوان‌تر در روده بیماران مبتلا به MS شامل Akkermansiamuciniphila و Acinetobactercalcoaceticus پاسخ پیش التهابی را تسریع می‌کنند.

از طرف دیگر باکتری با نام Parabacteroidesdistasonis که سطح آن در روده مبتلایان به MS به طور غیر طبیعی پایین است، می‌تواند در تنظیم پاسخ التهابی نقش داشته باشد.

در قدم بعدی، باید نقش این باکتری‌ها در تعامل با سیستم ایمنی مشخص شود که برای این امر محققین آزمایشاتی را در موش‌ها انجام دادند.

این آزمایشات نیز نتایج مشابهی در پی داشت مبنی بر این که muciniphila و calcoaceticus سبب پاسخ التهابی شده ولی distasonis تأثیرات ضد التهابی دارد.

سپس محققین نحوه اثر میکروبیوم روده‌ای مختص MS را در تخریب اعصاب مورد بررسی قرار دادند.

با استفاده از موش‌هایی که MS در آنها به طور مصنوعی ایجاد شده بود، پیوند میکروبیوتای مدفوعی انجام شد و اثرات سطوح میکروبی بر سیستم حیوانات مورد مطالعه قرار گرفت.

نتایج این آزمایش نشان داد که پیوند میکروبیوم مختص MS می‌تواند منجر به کاهش معنی داری در سلول‌های تنظیم کننده ایمنی شود.

همچنین روند تخریب نورون‌ها تسهیل شده که نشان دهنده ارتباط بین میکروبیوم روده و ایجاد MS است.

برای اولین بار است که یک مطالعه به بررسی عملکرد میکروبیوتای روده در محیط کشت و محیط زنده می‌پردازد.

هر چند در آن با محدودیت‌هایی از جمله سکانس کردن RNA مواجه بوده‌اند که تکنیکی برای تشخیص باکتری‌های مرتبط است.

این مطالعه در MS برای اولین بار انجام شده که اطلاعات مفیدی در زمینه تفاوت‌های میکروبیوتا در اختیار می‌گذارد.

همانطور که گفته شد، یکی از محدودیت‌های این مطالعه عدم انجام سکانس RNA بوده که محققین نتوانسته‌اند تمام باکتری‌ها را شناسایی کنند.

همچنین مطالعات بیشتر برای ارزیابی ناهمگونی‌ها و حذف مخدوشگرها لازم است. سایر محدودیت‌های مهم این مطالعه که بایستی در مطالعات آتی به آن توجه شود، بر هم کنش‌های اختصاصی بین باکتری‌های روده‌ای و سلول‌های سیستم ایمنی است.

بنابر گفته یکی از محققین مطالعه، اگرچه نشان داده شد که سلول‌های ایمنی با کاهش یا افزایش التهاب به باکتری‌های مختلف پاسخ می‌دهند اما چگونگی این اثر به طور دقیق مشخص نشده است.

قدم گذاشتن در مسیر صحیح برای درمان بهتر

این یافته‌ها با مطالعات دیگر تأیید شده‌اند. در مطالعه دیگری بیان شد که پیوند میکروبیوم های اختصاصی MS موجب تشدید علائم بیماری در موش‌های آزمایشگاهی می‌شود.

از آنجایی که مطالعات مختلف انسانی و حیوانی در این زمینه نتایج یکسانی داشته‌اند، می‌توان گفت که در مسیر درستی در حال حرکت هستیم.

اگرچه پیشنهاد نمی‌شود که میکروبیوم روده به عنوان تنها علت MS مطرح شود اما می‌تواند نقش مهمی در ابتلا به بیماری داشته باشد.

در واقع تصور نمی‌شود که میکروبیوم تنها محرک MS باشد. اما به نظر می‌رسد این میکروب‌ها می‌توانند پیشرفت بیماری را تسریع کرده یا به تأخیر بیاندازند و یا بتوانند فردی را که از نظر ژنتیکی مستعد بیماری است به سمت بیماری سوق داده یا از ابتلا به MS بازدارند.

محقق دیگری در این زمینه پیشنهاد کرده است که یافته‌های حاصل از این مطالعات می‌تواند در ارائه درمان های بهتر یا مؤثرتر به بیماران کمک کننده باشد.

وی همچنین اظهار نموده است که پیوند مدفوع از افراد سالم می‌تواند در درمان‌های آتی برای MS در نظر گرفته شود. در واقع به نظر می‌رسد که پیوند میکروبیوتای مدفوع از دهنده سالم می‌تواند بیماری را تسکین بخشد.

میکروبیوم قابلیت انعطاف بسیاری دارد و به راحتی می‌توان آن را در یک فرد بزرگسال مبتلا به MS یا مستعد MS تغییر داد در حالیکه نمی‌توان ژنتیک فرد را دستکاری نمود. این یک رویکرد معجزه گر نبوده ولی امیدوار کننده است.

همچنین مطالعه عملکرد باکتری‌های خاص که در MS کاهش یافته‌اند می‌تواند در تشخیص ترکیبات خاص باکتریایی مفید کمک کرده و برای درمان‌های نوین در نظر گرفته شود.