برلیانت بزرگمهر
در شروع بحث لازم است متذكر شویم كه جهت برخورداری هر چه بیشتر از سلامت و تأثیر تغذیه در پیشگیری از امراض و بیماری‌های مختلف ناشی از استعمال دخانیات، لازم است افراد سیگاری هر چه سریع‌تر به ترك این ماده سمی و مضر، مبادرت نمایند.
تأثیر سیگار بر دستگاه گوارش
مسمومیت ناشی از نیكوتین و سایر مواد سمی موجود در سیگار، تأثیر نامطلوبی بر دستگاه گوارش دارد. از اثرات شایع آن بی‌نظمی و عدم تعادل در ترشح شیره معدی را می‌توان نام برد. تأثیر دیگری كه مصرف سیگار بر دستگاه گوارش دارد آن است كه موجب كُندی حركات معده می‌شود، به این ترتیب كه انقباضات معده را كاهش می‌دهد.
از آنجایی كه انقباضات معده از عوامل ایجاد اشتها و بروز گرسنگی است، لذا در افراد سیگاری معمولاً كم اشتهایی بروز می‌كند و این امر وقتی تشدید می‌شود كه استعمال سیگار بلافاصله قبل از غذا باشد. در برخی موارد افراد سیگاری جهت كاهش وزن و پیشگیری یا درمان چاقی، به كشیدن سیگار متوسل می‌شوند. این افراد باید توجه داشته باشند كه این ترفند، راه مناسبی جهت كاهش وزن نیست و خطرات زیادی در بر دارد.
اثرات مخرب سیگار بر سیستم عصبی
استعمال دخانیات بر روی سیستم عصبی نیز مانند سایر دستگاه‌های بدن اثرات نامطلوب و ناگوار به جای می‌گذارد. سم حاصل از نیكوتین و سایر مواد زیان‌آور موجود در توتون و تنباكو، اثرات تحریك كننده و مخرب بر روی اعصاب و روان شخص دارد. باور اشتباهی كه در ذهن برخی از سیگاری‌ها وجود دارد آن است كه تصور می‌كنند سیگار موجب افزایش فعالیت فكری می‌شود. علت پیدایش این تصور از آنجا منشأ می‌گیرد كه پس از استعمال دخانیات، نیكوتین در مدتی بسیار كوتاه رگ‌ها را منبسط كرده و جریان خون را در مغز افزایش می‌دهد.
از طرف دیگر به علت تحریك مغز و مراكز عصبی، موقتاً و حداكثر به مدت نیم ساعت ممكن است موجب افزایش فعالیت مغز بشود، ولی پس از این مدت كوتاه، قند خون كاهش پیدا كرده و عروق مربوط به مغز نیز منقبض می‌شوند، در نتیجه تعادل فكری به هم خورده و قدرت تمركز و حافظه كاهش می‌یابد. لازم به ذكر است كه تأثیر موقت سیگار بر افزایش فعالیت فكری در افرادی مشاهده می‌شود كه عادت به كشیدن سیگار ندارند و در اولین سیگار مصرفی این حالت در آنان بروز می‌كند، ولی پس از عادت به استعمال دخانیات، حتی این پدیده موقتی نیز در آنان ایجاد نمی‌شود.
به‌طور كلی مصرف سیگار بر سیستم عصبی اثرات نامطلوب به جا می‌گذارد. افراد سیگاری معمولاً بسیار كم انرژی هستند و خیلی زود خسته می‌شوند. بی‌حوصلگی و كم طاقتی از خصوصیات بارز افراد سیگاری است. كاهش فعالیت فكری و قدرت تمركز، ضعف قوای حافظه، اختلال در هوش و فراگیری و بروز فراموشی از اثرات اجتناب‌ناپذیر مصرف سیگار است. افراد سیگاری به‌طور معمول دچار خستگی مزمن و سستی و رخوت دائمی می‌باشند.
افرادی كه در سنین پایین اقدام به استعمال دخانیات می‌نمایند، عوارض عصبی و روحی شدیدتری را از خود نشان می‌دهند و مصرف مواد سمی حاصل از سیگار به‌طور مداوم، عوارض مهمی بر سلامت آنان به جای می‌گذارد، از جمله آنكه رشد و نموشان دچار اختلال شده و علاوه بر آن، به علت ضعف قدرت یادگیری، تمركز و حافظه، قادر به موفقیت در امر تحصیل نیستند و دچار افت تحصیلی خواهند شد.
تغذیه صحیح جهت حفظ سلامت دستگاه گوارش افراد سیگاری
اشخاصی كه عادت به استعمال دخانیات دارند، لازم است پس از ترك هرچه سریع‌تر سیگار، در برنامه غذایی خود از موادی استفاده نمایند كه در سلامت دستگاه گوارش تأثیر مثبت دارند:
تنظیم تعادل اجابت مزاج و پیشگیری از یبوست عامل مهمی در حفظ سلامت و كاربرد دستگاه گوارش است. به همین منظور لازم است آنان از مواد غذایی حاوی فیبر كافی استفاده كنند.
یكی از بهترین منابع فیبر غذایی، میوه‌ها و سبزیجات تازه است كه علاوه بر رفع یبوست، مقادیر قابل توجهی ویتامین و مواد معدنی به بدن شخص می‌رسانند. از آنجایی كه سیگار موجب عوارض گوارشی می‌شود و در هضم و جذب مواد غذایی اختلال ایجاد می‌كند، لذا مصرف مواد حاوی ویتامین و املاح می‌تواند عوارض این مشكل را تا حدود زیادی جبران كرده و مواد مغذی لازم جهت حفظ سلامت شخص را به او برساند. استفاده از 5 گروه غذایی اصلی (گروه نان و غلات، شیر و لبنیات، گوشت و تخم‌مرغ و حبوبات و مغز دانه‌ها، سبزی‌ها و میوه‌ها) به میزان كافی و متعادل در روز ضروری است...
