رکسانا خوشابی؛ کارشناس ارشد مشاوره
از قدیم گفته‌اند که عید مال کودکان است! ما نمی‌توانیم کودکان خود را به مهمانی و دید و بازدید نبریم و نمی‌توانیم آنها را تنها در خانه بگذاریم.
از طرفی می‌دانیم که گاهی کودکان‌مان جلوی مهمان‌ها ما را اذیت می‌کنند و خصوصا با کنجکاوی‌ها و کارهایی که انجام می‌دهند میزبان را هم آزرده و خسته می‌کنند. پس تکلیف چیست؟
گاهی کودکان پا از این هم فراتر گذاشته و مهمانی را تلخ کرده و بزرگ‌ترها را به ستوه می‌آورند.
در این مواقع والدین نمی‌دانند چه کار کنند؟ اگر فرزند خود را تنبیه کنند این کار خلق همه را تنگ می‌کند و مهمانی را خراب خواهد کرد و اگر هم سکوت کنند و هیچ نگویند هم کودکان جسورتر می‌شوند و هم میزبان از دست آنها دلگیر می‌شود که چرا کودک خود را کنترل نمی‌کند.
از قدیم گفته‌اند که عید مال کودکان است! ما نمی‌توانیم کودکان خود را به مهمانی و دید و بازدید نبریم و نمی‌توانیم آنها را تنها در خانه بگذاریم.
از طرفی می‌دانیم که گاهی کودکان‌مان جلوی مهمان‌ها ما را اذیت می‌کنند و خصوصا با کنجکاوی‌ها و کارهایی که انجام می‌دهند میزبان را هم آزرده و خسته می‌کنند. پس تکلیف چیست؟
گاهی کودکان پا از این هم فراتر گذاشته و مهمانی را تلخ کرده و بزرگ‌ترها را به ستوه می‌آورند. در این مواقع والدین نمی‌دانند چه کار کنند؟
اگر فرزند خود را تنبیه کنند این کار خلق همه را تنگ می‌کند و مهمانی را خراب خواهد کرد و اگر هم سکوت کنند و هیچ نگویند هم کودکان جسورتر می‌شوند و هم میزبان از دست آنها دلگیر می‌شود که چرا کودک خود را کنترل نمی‌کند.
کودکانی که هنوز تربیت‌پذیر نیستند
اگر سن کودک شما کم است به‌طوری که نمی‌تواند تربیت شما را شنیده و بیاموزد، مهمانی‌های خود را بسیار کوتاه کنید و به سرعت دید و بازدید را خاتمه دهید.
در واقع اگر ناچار هستید به منزل اقوام بروید و این احتمال هست که کودک‌تان وسایل را بشکند یا خراب کند، مدت زمان دید و بازدید را کوتاه کنید تا کودک‌تان نتواند باعث تخریب لوازم و وسایل میزبان شود.
کودکان کوچک‌تر و گاه حتی کودکان بزرگ‌تر از دید و بازدیدهای طولانی و خسته‌کننده بیزارند.
بپذیرید برای بچه‌ها بسیار سخت است که پا به پای شما به مبل تکیه دهند و جنب و جوشی نداشته باشند، حواستان باشد چیزی از کودک نخواهید که در توانش نباشد.
همچنین اگر کودک ناآرامی دارید که مدام شیطنت می‌کند و یا در حضور دیگران گوش به فرمان‌تان نیست و با شما بسیار لجبازی می‌کند، تا حد امکان زمان بازدیدهای نوروزی‌تان را به حداقل برسانید و یا می‌توانید به اتفاق دوستان و یا اقوام‌تان در مکانی باز که دارای امکانات بازی برای بچه‌ها است، قرار ملاقات بگذارید تا هم به شما خوش بگذرد و هم بچه‌ها بتوانند نیاز به بازی و جنب و جوش‌شان را پاسخ دهند و انرژی زیاد خود را تخلیه کنند.
تذکر دادن به کودکان
تذکر دادن به کودکان جلوی دیگران به هیچ وجه کار بدی نیست. به شرطی که این تذکر مودبانه و جدی باشد و توام با تنبیه بدنی یا پرخاش‌های شدید نباشد.
برخی از والدین به ویژه مادران به دلایلی در مقابل شیطنت‌ها و بی‌ادبی‌های کودک‌شان در مهمانی‌ها و یا در مقابل دیگران سکوت می‌کنند، عده‌ای می‌ترسند اگر در مقابل دیگران به فرزندشان تذکر دهند و یا رفتار بد او را تنبیه کنند به شخصیت فرزندشان بر بخورد و او احساس حقارت کرده و عقده‌ای بار بیاید، برخی دیگر از ترس آبرو و جلوگیری از یکی به دو کردن با کودک ترجیح می‌دهند خاموش باشند و هیچ نگویند و درصدی نیز برای اجتناب از عصبانیت و خشم بسیار و یا توبیخ و تنبیه بدنی شدید کودک، سعی می‌کنند چیزی به روی خود نیاورند تا نه تنها جلوی دیگران حفظ آبرو کنند، بلکه شاید از نگاه میزبان هم رفتار بد فرزندشان را توجیه کرده و آن را به پای کودکی و شیطنت‌های آن دوران بنویسند، اما به خاطر داشته باشید که مسئولیت فرزندان‌تان در مهمانی‌ها بر عهده والدین است و میزبان در این زمینه کار زیادی نمی‌تواند انجام دهد، بنابراین اگر می‌خواهید روزهای خوش عید و مهمانی‌ها را به کام خود و میزبان‌ها تلخ نکنید و از تلخ کردن مهمانی‌ها جلوگیری کنید؛ به نکات زیر توجه کنید:
والدین لازم است مراقب کودک خود باشند
کودک شما به‌واسطه خردسال بودنش کنجکاو محیط و اطراف زندگی خود است، این وضعیت در مهمانی‌ها و خانه‌هایی که برای او تازه و ناآشنا است، شدت بیشتری می‌گیرد.
توصیه می‌کنیم مواظب رفتارهای کودک‌تان باشید، وسائلی را که نمی‌خواهید کودک به آنها دست بزند، از مقابل دیدگان او پنهان کنید، خصوصا وسایل تزیینی گران‌قیمت را حتما از جلوی کودک‌تان بردارید و قایم کنید.
همچنین دستان کودک خود را تمیز نگه دارید تا اگر او چیزی را به دست گرفت و یا دستش را روی میز و مبل کشید، کثیف‌کاری نشود.
آداب مهمانی رفتن را از قبل به کودک آموزش دهید
قبل از مهمانی رفتن در قالب بازی‌های کودکانه مثل خاله‌بازی آداب مهمانی رفتن را به کودک آموزش دهید.
در این گونه بازی‌ها سعی کنید یکی نقش مهمان خوب و محترم و دیگری نقش مهمان بد را بازی کند.
به کودک بیاموزید و با او بسیار تمرین کنید که چه کارهایی درست و مطلوب و چه کارهایی نامطلوب و غلط است و هرگز در حضور هیچ کس چه در قالب مهمان و چه در قالب میزبان نباید اتفاق بیفتند.
به کودک یاد بدهید که کارهای ناپسند همیشه ناپسندند
نکته مهم دیگر آن است که کودک را متوجه این امر کنید که کارهای نادرست و اشتباه همیشه و در همه حال ناپسند و غیر‌پذیرفتنی هستند و فرقی نمی‌کند که نزد خودی اتفاق بیفتند و یا غریبه، کارهای بد همیشه بد است و مورد توجه و علاقه هیچ کسی نیست.
اگر کودک را به انجام رفتاری عادت دهیم، بی‌گمان در منزل دیگران هم چون منزل خودمان همین رفتار را نشان خواهد داد، مثلا اگر کودک یاد بگیرد که دست‌های کثیف خود را روی مبل‌ها نکشد و یا برای برداشتن میوه و یا شیرینی منتظر تعارف بماند، این کارها را در خانه خود و یا در خانه میزبان انجام خواهد داد، این در حالی است که اگر کودک رفتار بد را جایی پسندیده و جایی ناپسند تلقی کند بی‌تردید دچار تضاد و دوگانگی شده و در موقعیت‌هایی که شما به او اعتراض میکنید هیچ گاه نخواهد توانست علت مخالفت‌ها را بفهمد و درست عمل کند.
برای پیشگیری از تلخ کردن مهمانی‌ها، قواعد مهمانی را به کودک یاد دهید
قواعدی مانند این که نباید به وسایل دست بزنند، باید منتظر تعارف شیرینی و میوه باشند و خودشان به خوراکی‌ها دست نزنند.
لازم است شلوغ نکنند و سر و صدای بیش از حد راه نیندازند. نباید جایی را کثیف و نامرتب کنند. باید با صدای بلند به همه سلام کنند و جواب احوال‌پرسی را
بدهند و ... .
محدودیت‌های لازم را برای فرزندتان توضیح دهید
برخی از والدین به پیروی از این تصور اشتباه «تعیین حد و مرز و قوانین برای کودک به معنای محدود ساختن آزادی و خلاقیت او است»، هرگز برای کودک‌شان محدوده رفتاری مشخص نمی‌کنند.
اگر می‌خواهید در مهمانی‌های عید کمتر اعصاب‌تان خرد شود و یا کمترحرص بخورید پیشنهاد می‌دهیم تا دیر نشده این باور نادرست را اصلاح کنید.
کودک شما باید از هم اکنون مسئولیت‌پذیری و محدودیت را فرا بگیرد و نسبت به آنها شناخت کامل و درستی داشته باشد تا بتواند طبق آن نظام‌های قراردادی، رفتار و روابط خود را شکل داده و تنظیم نماید.
بد نیست گاهی به کودک‌تان پاداش دهید
برای پیشگیری از تلخ کردن مهمانی‌ها، قواعد مهمانی را به کودک یاد دهید و به او قول دهید اگر مطابق میل شما رفتار کند مستوجب پاداش است.
سعی کنید همیشه حواستان به رفتارهای مودبانه کودک در مقام مهمان باشد، رفتارهای مطلوب و مثبت او را نادیده نگیرید آنها را بزرگ‌نمایی کنید و در صورت لزوم به آنها جایزه دهید تا این رفتار در آنها تقویت و مستمر شود.
در مهمانی‌ها حواستان به کودک و هم بازی‌هایش باشد
اگر کودک‌تان همبازی هم سن و سال خود دارد و در اتاق کودک میزبان مشغول به بازی و فعالیت است، هرگز او را به حال خود رها نکنید.
حواستان به امنیت اتاق بازی باشد بچه‌ها وقتی دور هم جمع می‌شوند کارهای خطرناک بسیار انجام می‌دهند و یا این که برخی از بچه‌ها بر سر تصاحب اسباب‌بازی‌ها و یا زورگویی به دیگر بچه‌ها، ساز ناسازگاری می‌زنند و حتی گاه ممکن است کتک‌کاری کنند.
اسباب‌بازی به همراه داشته باشید
یکی از راه‌های جلوگیری از تلخ کردن مهمانی‌های عید این است که برخی از اسباب بازی‌های مورد علاقه و قابل حمل کودک را به همراه داشته باشید تا اگر کودک‌تان ابراز بی‌حوصلگی و یا بهانه‌گیری کرد آنها را به او بدهید تا با آنها مشغول و سرگرم شود. خصوصا اگر عادت کنید که اسباب‌بازی‌های کودک را هر ماه قایم کنید و اجازه دهید که هر ماه تنها با تعدادی از اسباب‌بازی‌هایش بازی کند می‌توانید در مهمانی‌ها از اسباب‌بازی‌های فراموش شده کمک بگیرید تا برای کودک هیجان‌انگیزتر و جدید‌تر باشند.
از میزبان دلگیر نشوید و مهمانی را تلخ نکنید
اگر فرزندتان کاری انجام داد که میزبان ناراحت شد ممکن است درصدد اعتراض برآید و یا آن که از کودک‌تان بخواهد آرام و ساکت باشد، هرگز بابت این رفتار میزبان دلگیر و ناراحت نشوید و واکنش‌های ناموجه نشان ندهید.
بهتر است پیرو شکایت ایشان دست فرزندتان را بگیرید و کنار خودتان بنشانید و به آرامی در گوشش بگویید که اجازه ندارد از جایش بلند شود و گرنه از مهمانی‌های بعدی محروم خواهد شد.
در حضور دیگران از کودک بدگویی نکنید
هیچ وقت در حضور مهمان‌ها و یا اشخاصی که کودک با آنها رودربایستی دارد درباره غیرقابل کنترل بودن، نافرمانی و حرف نشنوی او صحبت نکنید.
این رفتار باعث می‌شود کودک‌تان در بدرفتاری‌اش مصرتر شود و آن را بد نداند.
در خلوت با کودک صحبت کنید و به او بگویید اگر در حضور دیگران، رفتارش نامناسب باشد مجبورید با او برخورد تندی داشته باشید و یا حتی ممکن است او را در مهمانی بعدی به همراه خود نبرید.
