دکتر شادی نعیمی؛ متخصص کودکان و نوزادان
با علم به اینکه هر چه سطح اطلاعات والدین در زمینه سلامت کودکان بالاتر باشد، آنها در این زمینه اضطراب، تنش و البته خطای کمتری خواهند داشت، مختصری در مورد رنگ ادرار کودکان و اهمیت آن در سلامت کودکان گفتگو می‌کنیم.
رنگ ادرار میتواند از مطلقا بی‌رنگ تا سیاه متغیر باشد.
عواملی مانند سوخت و ساز طبیعی یا غیر طبیعی بدن، میزان مصرف مایعات و نوع این مایعات، میزان فعالیت فیزیکی، مواد خورده شده و بیماری‌های مختلف در این رنگ موثر هستند.
در یک فرد کاملا سالم صرف دریافت کم یا محدود آب و گرمای هوا میتواند باعث تیرگی و حتی مختصری کدورت ادرار شود.
رنگ سبز
اگر بیماری در حین دریافت داروهای وریدی، ترکیبات فنلی دریافت کند، رنگ ادرار سبز می‌شود. در عفونت میکروب پسودومونا ائروژینوزا هم ادرار سبز می‌شود، البته در مورد این عفونت رنگ ادرار سبز تیره است.
اگر بیمار آمی‌تریپتیلین و یا متوکاربامول نیز دریافت کند، ادرار میتواند سبز‌آبی باشد.
رنگ صورتی
اگر گلبول‌های قرمز ادرار زیاد باشد، مثلا در شروع عفونت ادراری یا در بیماران با سنگ‌های ادراری ریز و یا در ساعات اولیه شروع دوره عادت ماهیانه در دختران، ادرار قرمز صورتی است.
گاهی دفع هموگلوبین و یا میوگلوبین نیز همین رنگ را سبب می‌شود. در یک بیماری نادر به نام پورفیریا نیز ادرار به همین رنگ قرمز صورتی در می‌آید.
پس دیدن این رنگ در ادرار همیشه نیاز به بررسی و دقت کامل در سلامت عمومی و سیستم ادراری بیمار را طلب می‌کند.
گاه جمع کردن ادرار مریض در کیسه ادرار و تاثیر داروها و یا میکروب‌ها رنگ ادرار را در کیسه تغییر می‌دهد، در حالی که همین ادرار اگر به طریق دیگری بررسی شود، ممکن است تغییر رنگ نداشته باشد.
رنگ زرد و نارنجی
در موقع مصرف ترکیبات پریدیوم ادرار به رنگ زرد نارنجی در می‌آید، البته اگر بیمار تب بالا داشته باشد، مصرف مایعات محدود باشد و یا در بیماران دچار سوختگی و در زردی‌ها نیز رنگ ادرار زرد نارنجی است، البته وجود یا عدم وجود کدورت گاه در افتراق این موارد کمک می‌کند و مسلم است که تشخیص قطعی نیازمند شرح حال دقیق و انجام آزمایشات است.
مصرف تعداد زیاد کاروتنوئیدها و ویتامین A هم رنگ ادرار را زردتر از معمول می‌کند.
شفاف – کدر
در حال حاضر در آزمایشگاه‌ها برای توصیف ظاهر ادرار آن را جلوی منبع نور گرفته و توصیف می‌کنند، البته باید ادرار در یک ظرف کاملا شفاف باشد.
برای توصیف ادرار از کلماتی مثل کدر، شیری، شفاف و غیره استفاده می‌کنند. در شرایط سلامت کامل ادرار تازه شفاف است و با گذشت زمان رسوب مواد فسفاته و کربنات‌‌ها کمی کدورت ایجاد می‌کند.
ادراری که به طور عادی اسیدی باشد نیز به دلیل رسوب اورات‌ها و یا کلسیم اگزالات و یا کریستالهای اسیداوریک کدر می‌شود.
کدورت در ادرار اسیدی شبیه رنگ پودر آجر است. وجود سلول‌های پوششی و موکوس در دختران تازه بالغ نیز کمی ادرار را کدر و غیر شفاف می‌کند.
به غیر از کریستالهای عادی در ادرار که میزان آنها به غلظت ادرار بستگی دارد، 4 عامل مهم تعیین کننده میزان کدورت ادرار است:
1- سلول‌های سفید خون 2- سلول‌های قرمز خون 3- سلول‌های پوششی 4- میکروب‌ها
سایر علل
سایر علل شامل قطرات چربی، سرم، موکوس، لنف، قارچ‌ها، مواد مدفوعی و البته آلودگی از محیط خارج است مثل پودر تالک و یا مواد ناشی از تماس بدن بیمار با مواد حاجب مخصوص رادیولوژی.
در بسیاری از این موارد اگرچه ظاهر ادرار تغییر می‌کند، اما اینها نشان‌دهنده وجود بیماری نیست، اما چون وجود 4 عامل اول نشانگر بیماری است، اگر ادرار تازه گرفته شده کدر باشد، باید بیماری بررسی شود.
