تحریریه ماهنامه کودک سالم
برنامه طرح ارتقای سلامت دهان و دندان دانش آموزان سراسر کشور که جمعیت هفت‌میلیون و هفتصد هزار نفری مقطع اول تا ششم ابتدایی تحصیلی را پوشش می‌دهد، شامل سه بخش اصلی آموزش، پیشگیری و درمان است. این طرح که از سال تحصیلی امسال آغاز شده برای اجرا در بیست هزار مدرسه شهری و چهل هزار مدرسه روستایی در نظر گرفته شده است.
در روستاها نیروهای بهداشتی آموزش دیده و در شهرها از طریق مربیان بهداشت مدارس و کاردان‌های بهداشت دهان و دندان، این طرح در نهایت در مجموع شصت هزار مدرسه ابتدایی سراسر کشور اجرا می‌شود. در بحث آموزش، والدین، معلمین و دانش‌آموزان از آموزش در زمینه سلامت دهان و دندان بهره‌مند شده و در بحث پیشگیری نیز ایجاد شناسنامه الکترونیک سلامت دهان و دندان دانش آموز هدف مهم بعدی ما محسوب شده که در صورت اجرایی شدن کامل و فراگیر، برآوردی از نیازهای درمانی دانش‌آموزان به منظور اتخاذ تصمیمات بعدی در اختیار قرار می‌دهد.
وارنیش فلوراید تراپی
در بحث پیشگیری، انجام «وارنیش فلوراید تراپی» جهت تمام دانش آموزان گروه هدف مهمترین اقدام آتی محسوب می‌شود. این اقدام مهم که شاید بتوان گفت در سراسر جهان با این وسعت بی‌نظیر بوده و برای نخستین بار در دنیا در کشورمان انجام می‌شود، قرار است در دو نوبت انجام شود. مرحله اول وارنیش فلوراید تراپی آبان و آذر ماه امسال و مرحله دوم در فروردین و اردیبهشت سال آینده انجام خواهد شد.
براساس پژوهش‌های انجام شده، وارنیش فلوراید تراپی حدود 25 تا45 درصد موجب کاهش پوسیدگی دندان می‌شود. با توجه به بررسی انجام شده در کشور، آخرین آمار شاخص پوسیدگی دندان (DMFT) كودكان تا 12 ساله کشور 2/09 است و حدود 82 درصد این شاخص مربوط به پوسیدگی دندان می‌باشد، به عبارت دیگر هر فرد 12ساله به طور میانگین دو دندان پوسیده، کشیده شده و یا ترمیم شده دارد که امید است با اجرای این برنامه ملی و هدفمند بتوانیم در مدت شش سال آتی این شاخص را به عدد یک کاهش دهیم که به طور قطع کاری بسیار دشوار است.
یونیت‌های دندانپزشکی ثابت و سیار
در بحث درمان که محور اصلی از هدف سوم این طرح محسوب می‌شود در مدارس با استفاده از یونیت‌های دندانپزشکی ثابت و سیار و در مراکز بهداشتی درمانی سراسر کشور داریم که خدمات درمانی مخصوص این گروه هدف بر اساس شناسنامه الکترونیک هر دانش آموز انجام خواهد شد. پیش‌بینی می‌شود با توجه به گستردگی طرح و نیاز بالغ بر 90 درصد دانش آموزان به خدمات درمانی و با عنایت به امکانات، بضاعت و توان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بتوانیم عمده این نیاز ها را برطرف کنیم.
بر اساس بررسی‌ها حدود 45 درصد پرداخت از جیب هموطنان در خصوص امور درمانی دندانپزشکی است و کاهش این هزینه یکی از مهمترین دغدغه‌های وزارت بهداشت محسوب می‌شود. در این خصوص پیوسته به دنبال هماهنگی‌ها و حمایت‌های موثرتر سازمان‌های بیمه‌گر خواهیم بود. تفاهم‌نامه میان وزارت بهداشت و وزارت رفاه در قالب حمایت‌های بیمه‌ای دانش آموزان در این راستا است. حدود دو هزار نفر نیروی دندانپزشک و بهداشت‌کار دهان ودندان همچنین حدود چهارهزار نفر نیروهای واسط همکاری خواهند کرد که آموزش‌های لازم را به طور کامل فراگرفته و همراه این طرح خواهند بود.
دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور (حدود 57 دانشگاه و دانشکده های دندانپزشکی) طی هماهنگی با ادارات آموزش و پرورش استان خود در این طرح مشارکت دارند. انتظارمان از خانواده‌ها این است که در خصوص پیشگیری، همکاری و حمایت بیشتری داشته باشند. اگرچه وارنیش فلورایدتراپی یکی از اقدامات مهم است ولی نظارت والدین و توجه آنان به روند رعایت بهداشت دهان و دندان دانش‌آموز، خود می‌تواند نتایج درخشان و ماندگاری در این طرح به همراه داشته باشد.
نتیجه این اقدام کاهش میزان پوسیدگی دندان و کاهش نیاز به درمان‌های اولیه و درمان‌های گران قیمت بعدی به منظور رفع بی‌دندانی خواهد بود.
پیشگیری ارزان‌تر از درمان
پیشگیری و یا رفع پوسیدگی ساده یک دندان به مراتب ارزان‌تر از درمان‌های ریشه دندان یا روکش و یا ایمپلنت است، در نتیجه این اقدامات پیشگیرانه موجب کاهش هزینه‌های هموطنان و کاهش پرداخت از جیب خواهد شد. بدون اغراق می‌توان گفت که جمهوری اسلامی ایران نخستین کشوری در جهان است که چنین برنامه وسیع، دقیق و فراگیری را در مدت زمانی معین و بر روی گروه هدفی از طیف دانش آموز انجام می‌دهد که این اقدام می‌تواند الگویی در دنیا باشد.
کشورهای اسکاندیناوی با اجرای برنامه‌های بهداشتی و پیشگیرانه در سال‌های طولانی توانسته‌اند به شاخص‌های مناسبی دست یابند به گونه‌ای که حتی شاخص مربوط به پوسیدگی، پرشدگی و کشیدن دندان در افراد 12 سال برخی از این کشورها نزدیك به صفر است؛ امید می‌رود با اجرای این طرح به اهداف اثربخش آن دست یابیم. اگر بتوانیم موج پوسیدگی را متوقف کنیم بی‌شک نتایج آن در سال‌های آینده در اقتصاد خانواده قابل مشاهده بوده و بازتاب آن در صرفه‌جویی‌های بودجه سلامت مشهود خواهد بود.
