تحریریه زندگی آنلاین- گروه كودك سالم
ضد عفونی كردن شیشه شیر نوزاد در سال اول زندگی‌اش اهمیت زیادی دارد؛ زیرا سیستم دفاعی بدن او هنوز ضعیف است. رعایت نكات اساسی و اولیه بهداشت، مثل شست‌وشوی دست‌ها قبل و بعد از شیر دادن بسیار ضروری است؛ اما شست‌وشوی دقیق شیشه شیر و یا هر چیز دیگری كه وارد دهان نوزاد می‌شود نیز اهمیت زیادی دارد.
تمام شیشه شیرها و پستانك‌ها تا جایی كه ممكن است باید با آب سرد شسته و بعد با آب گرم و صابون ضدعفونی شوند تا عاری از هر گونه میكروب و ویروس باشند.
شیر مادر موهبتی الهی برای تغذیه شیر خوار
تغذیه ارتباط بسیار نزدیکی با سلامت کودک و بقای او در کوتاه مدت و طولانی مدت دارد. تغذیه زودهنگام طفل، رشد طولانی‌تر، سلامتی و تحول ذهنی او را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این کار اولین ارتباط عمیق را بین مادر و نوزاد ایجاد می‌کند. علاوه بر آنکه شیر مادر یک رژیم غذایی کامل و متعادل برای نوزاد است، فواید چندی به همراه دارد:
کودک و مادر را علیه بیماری‌ها و عفونت‌ها مصون می‌کند. انواع حساسیت‌ها را در کودک از بین می‌برد. تغذیه با شیر مادر بلافاصله پس از تولد، خطر هموفیلی را کاهش می‌دهد. این نوع تغذیه بسیار راحت، مطمئن و صحیح است و در مقابل تقاضای کودک خیلی سریع انجام می‌شود.
فضای گرم و صمیمانه ای بین مادر و نوزاد ایجاد می‌کند. و اگر با کنترل و نظارت مادر همراه باشد، روش بسیار مناسبی برای تغذیه نوزاد محسوب می‌شود.
اما برای کودکانی که از شیر مادر تغذیه نمی‌کنند، چه کار می‌توان کرد؟
انتخاب شیردهی به نوزاد با شیر مادر یا شیرخشك یكی از اولین تصمیماتی است كه والدین اتخاذ می‌كنند. اگرچه در هر حالت انتخاب درست یا غلطی وجود ندارد، آكادمی متخصصان اطفال آمریكا (AAP) با سازمان‌های دیگری مانند انجمن پزشكی آمریكا (AMA)، انجمن رژیم غذایی آمریكا (ADA) و سازمان بهداشت جهانی (WHO) ستاد مشتركی تشكیل داده است و همگی توصیه می‌كنند كه شیرمادر بهترین گزینه برای اوست.
به خصوص AAP معتقد است كه نوزادان باید در شش ماهه اول زندگی منحصراً از شیر مادر تغذیه كنند و تا 12 ماهگی (و پس از آن) در صورت تمایل مادر و نوزاد تغذیه با شیرمادر ادامه یابد. اما شیردهی برای تمام زنان امكان پذیر یا ارجح نیست. تصمیم به شیردهی با شیر مادر یا شیرخشك باید بر اساس میزان راحتی با شیردهی هم چنین شیوه زندگی مادر باشد.
عدم شیردهی توسط مادر در شرایط خاص
اطفال یتیم یا کودکانی که جدا از والدینشان نگهداری می‌شوند. یک مادر بسیار بیمار که نمی تواند برای مدتی به کودکش شیر دهد. در این مورد ممکن است لازم باشد به گونه‌ای دیگر کودک را حمایت نمود. البته امکان دارد تولید شیر در دوره بهبود مادر، به سختی انجام شود. شیر ندادن مادر ممکن است ارتباط زیادی با عقاید فرهنگی یا هنجارها و فشارهای اجتماعی داشته باشد.
در چنین شرایطی، گزینه‌های دیگر مناسب به نظر می‌رسند:
استفاده از شخصی (دایه) که به جای مادر به کودک شیر دهد.
استفاده از شیر پاستوریزه
استفاده از جانشین‌های شیر
در حالتی که بخواهیم از شیشه شیر برای غذادهی به نوزادان استفاده کنیم لازم است نحوه استریل کردن شیشه شیر نوزادان را بیاموزیم.
روش‌های مختلف شست‌وشوی شیشه و پستانك نوزاد
استفاده از آب جوش
پستانك و شیشه شیر باید به مدت پنج دقیقه داخل آب جوش قرار داده شوند. برای این منظور مقداری آب را در ظرفی جوش آورده سپس این وسایل را داخل آن بیندازید و بگذارید تا زمان سرد شدن آب داخل ظرف بمانند. بعد آنها را در آورید و زیر شیر آب بشویید. سپس تا زمان استفاده بعدی داخل ظرفی دربسته درون یخچال نگهداری کنید. به این ترتیب آنها به خوبی استریلیزه می‌شوند.
استریلیزه كردن به روش مایكروویو و بخار
این روش را می‌توان برای سایر وسایل كودك نیز به كار برد. از بخار نیز برای ضدعفونی كردن شیشه شیر و... استفاده می‌شود و در هر دو حالت باید طبق دستور عمل كرد. در مورد مایكروویو باید از وسایل پلاستیكی كه قابلیت قرار گرفتن در مایكروویو را دارند، استفاده نمود (البته هر پلاستیكی را نباید داخل مایكروویو گذاشت). روش بخار یك روش الكتریكی و كمی گران‌تر از روش مایكروویو است.
حلال‌های شیمیایی
مواد استریلیزه‌كننده شیمیایی به دو شکل مایع و قرص موجودند. وقتی كه این مواد با آب مخلوط می‌شوند، محلولی به دست می‌آید كه به اندازه كافی رقیق است و در عین حال که برای نوزاد خطرناک نیست، باكتری‌های مضر موجود در وسایل او را از بین می‌برد.
این وسایل مدتی داخل محلول قرار می‌گیرند (زمان مورد نیاز معمولاً روی برچسب مواد نوشته شده) و بعد از آن نیز به یك شست‌وشوی دقیق و كامل با آب نیاز دارند. هنگام استفاده از این مواد شیمیایی قسمت‌‌های فلزی وسایل بعد از مدتی زنگ می‌زنند؛ به همین دلیل فقط باید از وسایل پلاستیكی و شیشه‌ای استفاده كنید، نه فلزی.
انتخاب شیر خشك مناسب برای نوزاد
برخلاف آنچه تولیدكنندگان شیر خشك ادعا می‌كنند، تقریباً تمام آنها مشابه هم هستند و با استانداردهای ثابتی تولید می‌شوند. تفاوت بین برندهای مختلف، در افزودنی‌های آنهاست. وقتی كه می‌خواهید یك شیر خشك مناسب برای فرزندتان انتخاب كنید، مسلماً به مواردی مثل قیمت و سهولت در دستیابی به آن نیز اهمیت می‌دهید و یا اینكه شیر خشك چگونه بسته‌بندی شده باشد.
شیرهایی كه روی برچسب آنها قید شده است«از زمان تولد»، برای تمام نوزادان یک تا دوازده ماهه مناسب هستند. شیر خشك‌هایی كه روی آنها نوشته شده است «طبق دستور» نیز برای نوزادان شش ماه به بالا مناسبند و برای نوزادان زیر شش ماه نباید استفاده شوند. وقتی كه برای نوزادتان شیر خشك تهیه می‌كنید، حتماً به این نكته دقت داشته باشید.
