زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر محمد علی نیلفروش‌زاده؛ فوق تخصص پوست، مو و جراحی زیبایی

فصل زمستان با سرد شدن هوا زیبایی خاص خود را دارد، ولی خصوصاً در شرایط جوی ایران آب و هوای خشک این فصل معمولاً شکایت خشکی پوست را به همراه دارد.

لازم به ذکر است در صورتی‌که محتوای آب پوست طبیعی باشد، پوست نرم، صاف، قابل ارتجاع و درخشان است. در حالت طبیعی یک حرکت مداوم آب از لایه‌های عمقی پوست به طرف لایه‌های سطحی وجود دارد و در نهایت این آب از سطح پوست تبخیر می‌شود.

 عوامل ایجاد خشکی پوست

  هنگامی که پوست به عللی اعم از عوامل داخلی یا خارجی نتواند میزان مناسب آب را حفظ کند، پوستی خشک حادث می‌شود. از عوامل خارجی می‌توان مواجهه با آب و هوا یا باد گرم را نام برد.

 شستن بیش از حد پوست سبب از بین رفتن لایه‌های چربی محافظ پوست شده و پوست را خشک می‌کند.

 مواجهه پوست با بعضی مواد نیز از دسته عوامل خارجی محسوب می‌شوند.

 مشاغلی که در تماس مداوم با مواد شوینده و پاک کننده هستند مانند جراحان و تکنسین‌های آزمایشگاه‌ها نیز فرد را مستعد پوست خشک می‌سازند.

 درمان‌هایی که برای آکنه انجام می‌شود اگر بی‌رویه و بیش از حد اعمال شود، می‌تواند پوست خشک ایجاد کند.

 عامل دیگر داخلی مربوط به توانایی پوست در نگهداری رطوبت پوست است.

 یک عامل مهم، بالا رفتن سن است که سبب کم شدن توانایی پوست در حفظ رطوبت می‌شود.

 بعضی از بیماری‌ها مانند درماتیت آتوپیک از میزان این توانایی می‌کاهد.

 رژیم‌های سخت، سوءتغذیه و کمبود مواد غذایی نیز می‌تواند سبب به هم‌ریختگی این سد حفاظتی شود. پوست خشک ظاهری خشن و مات دارد و گاهی پوسته‌های ریزی روی آن دیده می‌شود.

 بایدها و نبایدهای مرطوب کننده‌ها

 مرطوب کننده‌ها به اشکال مختلف امولسیون مایع، پماد و کرم دیده می‌شوند که محتوای چربی و آب در این موارد با هم فرق می‌کند. مهم‌ترین نکته در انتخاب یک مرطوب کننده توجه به نوع پوست است که می‌تواند خشک، چرب، معمولی و مختلط باشد.

 برای پوست‌های خشک باید از مرطوب کننده‌های حاوی چربی استفاده کرد و استفاده صرف از جاذب الرطوبه‌ها کافی نیست. در مورد پوست‌های چرب نیازی به استفاده از مرطوب کننده نیست مگر در برخورد با آب و هوای گرم یا سرد.

  در مورد پوست نرمال باید از مرطوب کننده‌ای که میزان چربی کمتری داشته باشد استفاده کرد در مورد پوست‌های مختلط یا صورت‌های دارای T- Zone (پیشانی، بین و چانه) نباید در این محل‌ها که چرب‌تر از سایر نقاط صورت است از مرطوب کننده استفاده نمود.

 افزودن رایحه در مرطوب کننده می‌تواند تحریک کننده یا ناخوشایند باشد. در اینصورت باید از موادی استفاده شود که اصطلاحاً هیپوآلرژیک نامیده می‌شوند.

 مورد دیگر افزودن ضد آفتاب به مرطوب کننده است، اگر مرطوب کننده برای غروب و شب استفاده می‌شود نیازی نیست که حاوی ضد آفتاب باشد. از طرف دیگر معمولاً استفاده از یک لوسیون مرطوب کننده زیر ضد آفتاب در صورتی که قرار است چند ساعت در معرض آفتاب قرار بگیرید، توصیه می‌شود.

  به عنوان یک قاعده نباید پوست خشک را زیاد (بخصوص با صابون) شست، همچنین نباید با آب و هوای خشن برخورد داشت.

  معمولاً استفاه از مرطوب کننده پس از شستن صورت توصیه می‌شود و باید آن را وقتی هنوز پوست کمی رطوبت دارد استفاده کرد و به آرامی روی پوست پخش کرد.

  ماساژ زیادی توصیه نمی‌شود و ممکن است پوست را حساس کند.

  تعداد دفعات استفاده از مرطوب کننده بستگی به نوع پوست و نیاز آن دارد. باید مرطوب کننده را روی صورت و گردن مالید و اگر T- Zone صورت چرب است روی این قسمت از مرطوب کننده استفاده نشود.

 عوارض احتمالی از خشک شدن پوست

خطوط پوست در این موارد واضح‌تر به نظر می‌رسد. ممکن است خشکی پوست به حدی باشد که سبب ایجاد خارش شود که خود این امر پوست را مستعد عفونت‌های باکتریال و قارچی می‌کند. هنگامی که پوست به حد بالای خشکی برسد به آن Xerosis گفته می‌شود.

نقش عمده مرطوب کننده‌ها حفاظت از رطوبت پوست و دفاع در برابر آسیب‌های محیطی است. معمولاً همه افراد نیاز به استفاده از مرطوب کننده ندارند و افرادی که پوستشان چرب است به مصرف مرطوب کننده احتیاجی پیدا نمی‌کنند. هر چند این افراد هم در مواجهه با هوای گرم و خشک، باد یا هوای سرد ممکن است نیاز به استفاده از مرطوب کننده‌ها پیدا کنند.