درمانهای معمول آنتیبیوتیکی عبارتند از: تجویز همزمان سیپروفلوکساسین و داکسی ساکلین یا تجویز همزمان افلوکساسین و آزیترومایسین. مصرف داروها باید تا پایان دوره تجویزشده ادامه یابد تا از عود بیماری جلوگیری شود. داروی تزریقی سفتی راکسون که تزریق عضلانی آن به علت عوارض دارویی گزارششده، در برخی بیماران ممنوع شده است و کمتر استفاده میشود ودرصورت تجویز باید وریدی (داخل رگی) تزریق شود.
تبخال تناسلی یا هرپس ژنیتالیس
به دلیل انتشار زیاد بیماری در سالهای اخیر، آگاهی افراد نسبت به آن بیشتر شده است. این بیماری با توجه به تمایل زیاد به عود و بازگشت خودبهخودی، عوارض جسمی و روانی برای فرد مبتلا و شریک جنسیاش ایجاد میکند. در صورت ابتلای نوزاد به این ویروس، بیماری بسیار شدید و حتی کشنده خواهد بود.
علت بیماری: عامل بیماری تبخال ویروس هرپس سیمپلکس است که انتشار جهانی دارد. انسان تنها مخزن شناختهشده ویروس میباشد. ویروس از طریق تماس با ترشحات آلوده انتقال مییابد. دو نوع از ویروس شناخته شده است: HSV-1 و HSV-2
عامل اکثر موارد تبخال لب و دهان نوع HSV-1 و عامل اغلب وارد تبخال تناسلی HSV-2 است.
سن ابتلا: معمولآ در سنینی که فرد از نظر جنسی فعال میشود انتقال مییابد.
سیر تکثیر ویروس: بعد از اولین انتقال، ویروس داخل سلولهای پوستی تکثیر شده و با از بین بردن و متلاشی کردن سلولهای پوستی، دانههایی پر از مایع و با جداری نازک به نام وزیکول ایجاد میکند. وزیکولها محتوی مایعی مملو از ویروس هستند و قدرت انتقال بالایی دارند.
تماس با این مایع منجر به انتقال بیماری به شریک جنسی خواهد شد. ویروس علاوه بر سلولهای پوستی، در اعصاب زیر پوست تکثیر یافته و در این اعصاب به صورت نهفته باقی میماند. در هنگام برگشت بیماری، ویروس از اعصاب زیرپوستی خارج شده و دوباره وزیکول ایجاد میکند.
علائم: 7 - 2 روز بعد از تماس اولیه با ترشحات آلوده، وزیکولهای دردناک روی پوست ناحیه تناسلی ظاهر میشوند. در عفونت اولیه بیمار تب و بی حالی و غدد لنفاوی بزرگ شده کشاله ران نیز پیدا میکند. عفونت اولیه خودبهخود فروکش کرده و ضایعات محو و برطرف میشوند ولی ویروس هرپس به صورت نهفته در پوست بظاهر سالم ناحیه تناسلی میماند.
عود و بازگشت تبخال تنها در ناحیه تناسلی
ایجاد ضایعه میکند و با تب و علائم دیگر همراه نیست. استرس جسمی و روحی در عود تبخال مؤثر است. بسیاری از بیماران از یک سری علائم پیشدرآمد عود، به صورت احساس سوزش و خارش ناحیه، 18 - 36 ساعت قبل از ایجاد تبخال شکایت دارند. معمولآ تبخال طی 8 الی 14 روز خودبهخود از بینمی رود.
تشخیص: تبخال توسط پزشک و با معاینه تشخیص داده میشود. از ترشحات وزیکولهای ترکیده و یا نمونهبرداری از پوست محل ضایعه و تست آزمایشگاهی روی آن میتوان به تشخیص قطعی رسید.
درمان: داروی ضد ویروس آسیکلوویر به صورت خوراکی و کرم موجود است و باعث تسریع بهبودی ضایعات فعال میشود. متأسفانه این داروها تأثیری بر مرحله نهفته ویروس در اعصاب زیرپوستی ندارند و حتی باعث کاهش موارد عود بیماری هم نمیشوند. تنها در صورت ایجاد بیماری فعال (ایجاد وزیکولهای پوستی) سرعت بهبودی را افزایش میدهند.
لزوم سزارین مادر باردار: در صورت ابتلای خانم باردار به تبخال تناسلی فعال، زایمان باید به صورت سزارین صورت بگیرد تا از ابتلای نوزاد به ویروس که میتواند بیماری شدیدی در نوزاد ایجاد کند، جلوگیری شود.
سیفلیس
بیماری مقاربتی بسیار قدیمی است که زخم اولیه آن حتی بدون درمان بهبود مییابد. البته این بهبودی ظاهری است و عامل بیماری به تکثیر و نفوذ به سایر اعضای بدن ادامه میدهد و قادر به درگیری تمام بدن میباشد. امکان انتقال بیماری از طریق جفت از مادر به جنین وجود دارد.
علت: عفونت توسط نوعی باکتری مارپیچی به نام ترپونما پالیدوم ایجاد میشود. ترپونما پالیدوم از راه غشاء مخاطی سالم یا پوست خراشیده نفوذ یافته و به عروق خونی میرسد و از راه خون در تمام بدن پخش میشود.
سن شیوع بیماری سیفلیس: در سنینی که فرد از نظر جنسی فعال است احتمال انتقال وجود دارد. در حدود 50درصد موارد تماس جنسی با فرد مبتلا به سیفلیس اولیه ( فرد دارای زخم تناسلی)، احتمال انتقال داده میشود. بعد از تشخیص بیماری، شریک جنسی نیز باید آزمایش و در صورت ابتلا درمان گردد.
علائم: بعد از تماس جنسی با فرد مبتلا و انتقال ترپونما پالیدوم، دوره کمون (دوره بدون علامت از زمان اتنقال باکتری به بدن تا شروع علائم) 90 - 10 روز (متوسط 21روز) وجود دارد. سپس زخم بدون درد و سفتی به نام شانکر ایجاد میشود. این زخم اغلب منفرد است و طی 6 - 3 هفته در صورت عدم درمان آنتی بیوتیکی مناسب خودبهخود و بدون اینکه جایش باقی بماند بهبود مییابد.
غدههای لنفاوی کشاله ران اغلب برجسته میشوند، ولی مثل زخم شانکر سیفلیس درد ندارند. این غدهها طی چند ماه و بدون درمان خودبهخود کوچک میشوند. حدود دو ماه بعد در اثر گسترش ترپونما، تمام پوست و مخاط بدن دانههای قرمز و چرکی پیدا میکند و در صورت عدم درمان بهتدریج تمام بدن از جمله قلب و سیستم عصبی بدن درگیر میشود. البته امروزه با افزایش دسترسی پزشکی و اطلاعات عامه مردم، مراحل پیشرفته بیماری کمتر دیده میشود و بیماری در همان مرحله اول (زخم منفرد تناسلی) با مصرف آنتی بیوتیک مناسب درمان میگردد.
تشخیص: ازتستهای آزمایشگاهی مختلف خون برای تشخیص سیفلیس استفاده میشود. در مرحله زخم شانکر سیفلیسی میتوان از زخم نمونهبرداری کرد و زیر میکروسکوپ با زمینه تیره، باکتری مارپیچی ترپونما پالیدوم را دید.
درمان: هنوز هم آنتیبیوتیک مناسب برای سیفلیس، پنیسیلین است که بر حسب مرحله و میزان پیشرفته بودن بیماری، میزان آنتیبیوتیک مصرفی فرق میکند.
برای خواندن بخش اول- مروری بر بیماریهای ناشی از تماس جنسی- اینجا کلیک کنید.