دكتر نازنین سادات نبوی
مخمری (شبه قارچ) به نام كاندیدا آلبیكنس به‌طور طبیعی در سطوح پوستی و مخاطی بدن افراد، به‌ویژه در نواحی گرم و مرطوبی مانند دهان و واژن زنان زندگی میكند، بدون اینكه علائمی داشته باشد، و فقط در صورتی كه بیش از اندازه تكثیر شود، می‌تواند باعث ایجاد التهاب واژن و ولو ( قسمت خارجی دستگاه تناسلی) در زنان وسر آلت تناسلی در مردان وهمچنین ایجاد برفك در دهان هر دو جنس گردد. این عفونت تناسلی در زنان
«ولوو واژینیت كاندیدایی» و در مردان
«بالانیت كاندیدایی» نامیده می‌شود. اینكه این عفونت جزء عفونت‌های منتقله از راه جنسی است یا نه، مورد توافق همه متخصصان نیست؛ چرا كه می‌تواند علاوه بر تماس جنسی به دلایل دیگری هم ایجاد گردد.
چه كسانی بیشتر به بالانیت كاندیدایی مبتلا میگردند؟
75 درصد زنان سنین بین 55-15 سال دست‌كم یكباردر طول عمرشان به ولووواژینیت كاندیدایی دچار می‌شوند. از آنجایی كه استروژن موجود در بدن زنان در سنین باروری زمینه بروز به این بیماری را فراهم میكند، بنابراین عفونت در دختران كمتر از 15 سال و در زنان یائسه (كه استروژن پایینی دارند) بسیار كمتر رخ می‌دهد.
افرادیكه مستعدترند شامل: زنان حامله مصرف كنندگان قرص‌های ضد بارداری زنان دیابتی افرادی كه كم خونی فقرآهن دارند مصرف آنتی بیوتیك‌های با طیف وسیع و كورتیكو استروییدها افراد مبتلا به بیماری‌های نقص ایمنی مانند ایدز افرادی كه از شوینده‌ها و اسپری‌های بهداشت واژن یا تامپون‌های واژینال استفاده می‌كنند.
لباس‌های زیر و شلوارهای تنگ و غیر نخی كه باعث باقی ماندن رطوبت در محل میگردند برخی بیماری‌های پوستی مانند: پسوریازیس، لیكن پلانوس و لیكن اسكلروزوس فرد را مستعدتر می‌كنند.
چه كسانی بیشتر به بالانیت كاندیدایی مبتلا میگردند؟
در كل، میزان ابتلای مردان به این عفونت كمتر از زنان است، ولی این احتمال درپسر بچه‌های كمتر از چهار سال، مردان ختنه نشده، دیابتی‌ها، افراد دچار نقص سیستم ایمنی، بهداشت ضعیف و همچنین مردان دارای شریك جنسی مبتلابه «ولو واژینیت كاندیدایی عودكننده» بیشتر است .كه در این میان شایع‌ترین علت مستعد كننده در مردان دیابت میباشد بطوریكه اگر در مردی بالانیت كاندیدایی تشخیص داده شود حتما باید یك بررسی قند خون برای وی انجام شود.
علائم
علائم در زنان
خارش ، سوزش و احساس ناراحتی در واژن و ولو به همراه ترشحات فراوان سفیدرنگ دلمه مانند، درد و ناراحتی در حین تماس جنسی و طی ادرار كردن، التهاب پوستی به رنگ قرمز روشن در سطوح تناسلی خارجی كه می‌تواند به ناحیه كشاله ران و شكاف باسن نیز كشیده شود.این علائم از چند روز تا چند هفته طول می‌كشند و در صورت عدم درمان می‌توانند به انواع مزمن یا عود كننده تبدیل گردند.
علائم در مردان
خارش، تحریك، سوزش و تورم سر آلت تناسلی كه می‌تواند بدنبال تماس با شریك جنسی مبتلا به ولوواژینیت كاندیدایی ویا بدون آن رخ دهد. ظرف چند روز قرمزی آلت همراه با ترشحات سفید رنگ، درد هنگام ادرار كردن و بوی ناخوشایند ایجاد می‌شود كه در صورت عدم درمان، عفونت می‌تواند به پوست كشاله ران، ران، شكاف باسن و پوست روی بیضه‌ها گسترش می‌یابد.
عفونت در حاملگی
زیاد شدن ترشحات واژن در دوران حاملگی بدلیل تغییرات هورمونال امری طبیعی است، اما در صورت غلیظ یا دلمه‌ای شدن ترشحات ( اصطلاحا به شكل پنیر بریده شده) و سایر علائم ذكر شده در بالا، احتمال عفونت كاندیدایی مطرح می‌گردد. از آنجایی كه بروز این علائم می‌تواند مشابه سایر عفونت‌های تناسلی باشد، لذا خانم‌های حامله حتما باید توسط متخصص زنان معاینه و درمان شوند. عفونت كاندیدایی در زنان حامله خطر جدی برای جنین و نوزاد ایجاد نمی‌كند، و لی نوزاد احتمال بالاتری برای ابتلا به برفك دهانی دارد.
مراجعه سریع به پزشك
افراد با علائم شدید و ناراحت‌كننده – زنان حامله - افراد یكه دیابت كنترل نشده دارند – افرادیكه عفونت‌های تكرار شونده ( بیش از چهار بار در سال ) دارند – افراد دچار كمبود سطح ایمنی (مبتلایان به ایدز یا مصرف كنندگان داروهای خاص ) – افرادیكه با داروهای سرپایی ضد قارچ موضعی بهبود نیافته‌اند.
پیشگیری
در زنان خشك نگه داشتن محل واژن وولو ودرمردان شست‌وشوی سر آلت با آب ولرم پس از ادرار كردن و تماس جنسی و سپس خشك كردن آن، یكی از راههای اولیه پیشگیری است ( پس از هر بار توالت و شست‌وشو با دستمال تمیزمحل را خشك كنید و خود را از جلو به عقب بشویید) ختنه كردن در پسر بچه های كوچك مبتلا به بالانیت از عود عفونت پیشگیری میكند.
لباس‌های زیر و شلوارهای نخی و گشاد بپوشید ودر صورت تعریق زیاد لباس زیر خود را تعویض كنید. پس از شنا حتما لباس زیر خیس خود را عوض كنید. از محصولات شوینده واژینال و دستمال توالت‌های معطر استفاده نكنید (حمام كردن منظم معمولا برای تمیزی نواحی تناسلی كافی است).
از تامپون‌ها و سایر مواد داخل واژن استفاده نكنید. ماست بخورید ( باكتری‌های موجود در ماست‌های پروبیوتیك باعث جلوگیری از رشد كاندیدا در بدن می‌شوند) ازخوردن شیرینی زیاد پرهیز كنید.
درمان
تمامی زنان علامت‌دار باید با مراجعه به پزشك متخصص معاینه و درمان شوند. درمان بیماری زمینه‌ای و اجتناب ازعوامل مستعدكننده در هر دو جنس لازم است. درمان عفونت شامل داروهای موضعی یا خوراكی میباشد. شوهران زنان مبتلا به ولوواژینیت كاندیدایی در صورتی‌كه خودشان علامتی نداشته باشند، معمولا نیاز به درمان ندارند، مگر با صلاحدید پزشك.
درمان بالانیت كاندیدایی در مردان نیز با داروهای موضعی یا خوراكی و درمان بیماری زمینه ای انجام می‌پذیرد. لازم است كه شریك جنسی مردان مبتلا نیز معاینه ودر صورت لزوم درمان شوند. در هر دو جنس عدم درمان می‌تواند سبب ازمان بیماری و در مردان سبب تنگی مجرای ادراری ( فیموزیس) گردد.
