تحریریه زندگی آنلاین- گروه پزشك امروز
زنان و دخترانی كه از مشكل چاقی، جوش صورت و یا پرمویی شكایت دارند، همیشه فكر نكنند كه این مشكل آنها فقط مربوط به پوست می‌باشد بلكه این مشكل ممكن است نشان‌دهنده یك بیماری مهم زنان یا PCO باشد كه در ایران شایع است. اما لازم است همه زنان یك اطلاعات عمومی در این رابطه داشته باشند.
بیماری PCO چرا و چگونه ایجاد می‌شود؟
قبل از آنكه درباره تخمدان پر از كیست (PCO) صحبت شود لازم است مطالبی در مورد تخمدان یادآوری كنیم. تخمدان هر زن در هنگام بلوغ حاوی200/000 فولیكول می‌باشد. در روز اول هر قاعدگی 6-4 فولیكول حفره‌دار با قطر 4 میلی‌متر در تخمدان وجود دارد (كه نسبت به بقیه رشد بیشتری یافتند) كه در روز هشتم عادت ماهانه یكی از این فولیكول پاره و تخمك آزاد می‌شود و زن در این هنگام آماده حاملگی می‌باشد.
اما در بیماری PCO چه اتفاقی می‌افتد؟ در این زنان فولیكول‌ها به دلایل مختلف به مراحل بلوغ می‌رسند ولی پاره نمی‌شوند و تخمك‌گذاری نمی‌كنند، علت این امر معمولا اختلال عملكردی تخمدان می‌باشد و مهم است بدانید كه با وجودی كه فولیكول قدرت رشد كامل و تخمك‌گذاری ندارد ولی عمر طولانی داشته و ممكن است در عرض چند ماه به شكل كیست‌های متعدد فولیكولی 6-2 میلی‌متر روی تخمدان باقی بماند.
تجمع این كیست‌های كوچك فولیكول سبب ایجاد تخمدان‌های پر از كیست‌های كوچك یا PCO می‌باشد كه تاثیرات بسیار شگرفی روی زندگی و باروری یك زن در آینده خواهد داشت.
علائم این بیماری چیست؟
همانطور كه گفتیم در این افراد اختلال تخمك‌گذاری وجود دارد و به همین دلیل اولین علامت ممكن است اختلالات قاعدگی باشد. این افراد ممكن است هر ماه قاعده نشوند. 50 درصد این زنان شرح حالی از این كه هر 3-2 ماه قاعده می‌شوند می‌دهند و در 30 درصد موارد ما ممكن است با خونریزی شدید و غیرطبیعی در قاعدگی برخورد كنیم.
عده زیادی از این افراد مدت‌های طولانی قاعده نمی‌شوند و سپس یك قاعدگی بسیار زیاد و طولانی پیدا می‌كنند، در عده‌ای هم لكه‌بینی در طول ماه دیده می‌شود.
اما به صورت ظاهری 70 درصد این زنان از پرمویی در صورت، سینه، روی ران و زیرناف شكایت دارند. چون این موها زیبایی چهره زنان را به هم می‌زند اكثرا بانوان به علت این موضوع به متخصص پوست مراجعه می‌كنند. در پرمویی بانوان باید تخمدان‌ها بررسی گردد كه اگر این اختلال وجود داشته باشد كشف و به موقع درمان گردد.
علامت مهم دیگر در این زنان چاقی است ولی از آنجا كه علت عدم تخمك‌گذاری در این افراد متغیر است چاقی هم در این بیماران مشكل متغیری است و ارزش تشخیصی ندارد. اما در تمام زنان چاقی كه با پرمویی مراجعه می‌كنند بایستی از نظر این بیماری بررسی شود.
این بیماری چه عواقب مهمی دارد؟
اگر این بیماری سریع تشخیص داده نشود و به صورت اساسی درمان نگردد متاسفانه می‌تواند عواقب تلخی را در بیماران به همراه داشته باشد.
عواقب بالینی عدم تخمك‌گذاری دائمی را در این بیماران به صورت زیر خلاصه بیان می‌كنیم:
1- افزایش پرموئی (هیرسوتیسم) در دختران كه باعث نازیبایی آنها شده و به راحتی درمان نمی‌گردد. 2- افزایش آكنه و جوش‌های صورت كه به درمان عادی جواب نمی‌دهد. 3- نازایی 4- افزایش خطر ابتلا به سرطان رحم (آندومتر) و حتی سرطان پستان در آینده 5- افزایش خطر ابتلا به بیماری‌هایی چون فشارخون و اختلالات عروقی قلب 6- افزایش خطر ابتلا به بیماری قند (دیابت) بنابراین در حالی كه می‌توان این بیماری را به سادگی تحت كنترل و درمان درآورد، اگر درمان صورت نگیرد و سهل‌انگاری شود عوارض و خطرات آن متاسفانه به سختی قابل برطرف شدن است.
درمان این بیماری چگونه است؟
اولین و مهم‌ترین قدم درمان در بیماران درمان چاقی و برگرداندن بیمار به وزن ایده‌ال در صورت اضافه وزن می‌باشد دیده شده است اكثرا در این افراد با كاهش وزن بسیاری از اختلالات خود به خود بهبود خواهد یافت.
در طی دوره رژیم درمانی تا زمان برگشت به وزن عادی درمان دارویی براساس علتی كه بیمار مراجعه می‌كند متعدد است. مثلا اگر دختر خانمی به علت پرمویی و جوش‌های صورت مراجعه كند، درمان اول شامل برطرف كردن این اختلال مهم می‌باشد كه در این صورت 6 ماه درمان هورمونی انجام می‌گیرد و سپس درمان‌های دیگر همچون سوزاندن موهای اضافی با لیزر یا كوتر صورت می‌گیرد. و اگر مشكل اصلی بیمار قاعدگی نامنظم و طولانی باشد درمان در جهت تنظیم قاعدگی صورت می‌گیرد.
اگر خانمی به علت نازایی مراجعه كند اولین درمان (پس از كاهش وزن) در جهت تحریك تخمك‌گذاری و كمك به باروری این خانم می‌باشد.
در انتها لازم است مجددا یادآوری كنیم PCO بیماری است كه صد درصد نیاز به درمان دارد و درمان آن هم ممكن است مدت‌ها طول بكشد و بانوان نباید انتظار داشته باشند با چند ماه هورمون درمانی بهبودی دائمی بیابند. نكته مهم دیگر این كه اگر این بیماری به موقع شناخته و درمان نشود عوارض این بیماری به سختی قابل درمان خواهد بود.
