دكتر لعبت گرانپایه؛ متخصص جراح عمومی
سرطان‌های سینه به دو گروه insitu (درجا) و invasive (مهاجم) تقسیم می‌شوند.
علل به وجود آمدن سرطان‌های insituسلول‌های تغییر شكل یافته‌ای است كه منشاء این سلول‌های سرطانی داخل غدد شیری بوده كه به قسمت‌های دیگر تهاجم نكرده‌اند. این نوع سرطان كاملا محدود و اولیه است، منشاء آن گاهی از مجاری شیری پستان و گاه از غدد شیری می‌باشد و در صورتی كه این بیماری در مرحله اولیه كشف شود بهبودی با درمان‌های جراحی به طور 100 درصد انجام می‌گیرد.
تشخیص اولیه بیماری: با غربالگری ممكن می‌شود. بیمارانی كه در مرحله insitu كشف می‌شوند، با توجه به اینكه برای درمان، برداشتن كامل سینه ضرورتی ندارد و به شیمی درمانی هم نیازی نیست، بهبودی بالای 95-90 درصد می‌باشد.
علایم اولیه بیماری: در این موارد، علامتی وجود ندارد و فقط در غربالگری و معاینات مرتب سالیانه توسط پزشك جراح كشف می‌شود. پزشك با دیدن رسوبات ریز كلسیم در ماموگرافی این بیماری را تشخص می‌دهد كه به صورت Micro Calcification در ماموگرافی گزارش می‌شود.
در مواردی كه در گزارش سونوگرافی، رسوبات كلسیم به صورت درشت وجود دارد، این حالت به علت عفونت یا ضربه قدیمی گزارش می‌شود كه این مورد طبیعی بوده و خوش‌خیم می‌باشد.
تعداد كمی از بیماران ductal carcinoma insitu با توده مراجعه می‌كنند، كه ضایعه به صورت كانون‌های درجا، مشاهده می‌شود.
بنابراین سرطان غیرمهاجم درجا، با توده همراه نبوده، بلكه نقاطی داخل بافت سینه وجود دارد كه پس از بیوپسی توسط پزشك، كانون‌های كوچكی گزارش می‌شود. در موارد داكتال، توده همراه با كانون‌های خوش خیم وجود دارد.
ولی در بدخیمی‌های اولیه لوبولر، منشاء آن غدد بوده و فقط رسوبات كلسیم مشاهده می‌شود. این حالت بیماری پاژه نام دارد و علایم آن عبارتند از: خارش، پوسته‌ریزی و زخم نوك سینه. در مواردی كه این حالات بیش از 2 هفته به طول بینجامند (به غیر از دوران شیردهی)، باید هر چه سریعتر با مراجعه به پزشك درمان صورت گیرد.
این موارد در چه سنی شایع‌تر می‌باشند؟
هر دو گروه فوق، در قبل و بعد از یائسگی شایع بوده و با توجه به اینكه به هر حال سن فرد بالای 40 سال می‌باشد، انجام معاینات سالیانه ضرورت دارد.
تشخیص اولیه چگونه است؟
انجام ماموگرافی سالیانه و معاینات (هر 6 ماه یك بار) در مرحله insitu اهمیت خاصی دارد.
درمان
در سرطان‌های insitu، نیازی به شیمی درمانی نبوده و فقط درمان جراحی صورت می‌گیرد.
چگونه از عود مجدد پیشگیری می‌شود؟
Fallow up و پیگیری‌های منظم، معاینه هر 6 ماه یك بار و ماموگرافی سالیانه مورد نیاز است. در نوع لوبولر و داكتال اگر عود مجدد صورت گیرد، سرطان مهاجم داكتال تشخیص داده می‌شود. در صورت وجود توده، درمان وسیع‌تر بوده و در مواردی برداشتن كامل سینه ضرورت دارد. در این حالت نسبت به حالت قبلی، احتمالی كمی برای سرطان مهاجم وجود دارد. در حالاتی كه عود مجدد وجود نداشته باشد بهبودی تقریبا 100 درصد است.
آیا بدخیمی‌های اولیه در شیردهی اختلالی ایجاد می‌كند؟
به افرادی كه دچار این نوع بدخیمی می‌شوند، توصیه می‌شود حداقل 3 سال پس از ایجاد سرطان درجا (insitu) یا سرطان مهاجم (invasive) از بارداری خودداری كنند. حتی درمواردی كه سرطان و بدخیمی اولیه و درجا وجود دارد، تحریكات هورمونی می‌توانند شعله‌وركننده بوده و عود مجدد بیماری را سبب شوند.
در افرادی كه سابقه فامیلی دارند چه توصیه‌ای دارید؟
در موارد Insitu، درمان فقط نمونه‌برداری از ناحیه می‌باشد، ولی در افرادی كه سابقه سرطان در افراد درجه یك و دو (خواهر، مادر و دختر) را دارند (بخصوص قبل از یائسگی) پیشنهاد می‌شود به صورت پروفیلاكتیك (پیشگیری) سینه را از زیر پوست تخلیه كرده، پروتز جایگزین آن كنند.
با توجه به اینكه در نوع مهاجم احتمال عود مجدد وجود دارد، بهتر است این اقدام صورت گیرد، ولی در مواردی كه بیمار عمل پروفیلاكتیك را نپذیرد، با مسئولیت خو در ریسك خطر بالاتری قرار می‌گیرد.
