زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر فاطمه قائم‌مقامی

سلامت زنان تحت تأثیر عوامل بیولوژیک، روانی، اجتماعی، عاطفی، اقتصادی، فرهنگی و محیط زیست قرار می گیرد و نتیجه پدیده‌ای است که از دوران جنینی شروع شده، سپس هر مرحله از آن (شیرخوارگی و کودکی، نوجوانی، جوانی، سال‌های باروری و کهولت) بر روی مرحله قبلی بنا می‌شود.

زنان در انجام مسئولیت جهت تأمین بهداشت و سلامت جامعه نقش مهم‌تر و مؤثرتری از مردان عهده‌دار هستند، زیرا ‌آنان نه تنها مسئول سلامت خود می‌باشند بلکه بیشترین مراقبت‌ها را برای سلامت و بهداشت خانواده خود انجام می‌دهند، بنابراین چنانچه مشکلات اعم از سوء تغذیه، کار طاقت فرسا، زایمان‌های مکرر و دیگر مسائل فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر سلامت آنها نادیده انگاشته شود.

سلامتی خانواده آنان در کنار سلامتی خودشان دچار آسیب خواهد شد. توجه به سلامت زنان علاوه بر این دلیل که تقریبا نیمی از جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند ناشی از این است که بر اساس تحقیقات سه دهه اخیر، وضعیت سلامت زنان تأثیر بسزایی بر سلامت فرزندان، خانواده، جامعه و محیط پیرامون آن دارد.

پس با توجه به اهمیت این موضوع مواردی که باید به آنها اهیمت داد، شامل موارد زیر می‌باشد که توجه شما بانوان گرامی را به آن جلب می نمایم.

فیبروم رحمی

فیبروم رحمی (میوم رحمی) شایع‌ترین تومورهای لگنی در رشته زنان است. 75 درصد زنان از نظر بافت‌شناسی دچار فیبروم هستند، ولی تنها 20 تا 30 درصد آنها به صورت بالینی فیبروم دارند و بیشتر آنها بدون علامت می‌باشند. با این وجود فیبروم‌ها مهم‌ترین علت جراحی در رشته زنان می‌باشند.

فیبروم‌ها تومورهای خوش‌خیم هستند و به‌ندرت بدخیم می‌شوند (حدود 7/0 درصد که این میزان با افزایش سن بیشتر می‌شود و در زنان یائسه به حدود دو برابر می‌رسد). احتمال تبدیل شدن فیبروم به سرطان آنقدر کم است که در تمام موارد لزوم جراحی را مطرح نمی‌کند.

تنها در زنان یائسه رشد فیبروم به طور سریع خطر سرطانی شدن را مطرح و اغلب عمل جراحی را ایجاب می‌نماید.

تشخیص

بیشتر فیبروم‌ها بدون علامت هستند که در صورت بدون علامت و کوچک بودن (کمتر از 5-6-cm) نیاز به اقدام درمانی نیست و فقط نیاز به معاینات منظم و سونوگرافی هر شش ماه یکبار از نظر رشد دارد و در صورت افزایش رشد قابل ملاحظه نیاز به درمان است.

در صورتی که فیبروم باعث خونریزی غیرطبیعی شود که اکثراً به صورت نزدیک شدن فواصل پریود، پریود طولانی و سنگین می‌باشد یا ایجاد درد و فشار لگنی نماید و یا اندازه آن بزرگ باشد، به طوری ‌که اندازه رحم حدود حاملگی سه‌ماهه بشود، نیاز به تداخل جراحی دارد.

در فیبروم‌های خارج سطح رحم (سوب سروزال) اغلب به دلیل ترشح یک ماده خونساز به نام اریتروپوئتین میزان غلظت خون افزایش می‌یابد، ولی در موارد فیبروم‌های زیرمخاطی به دلیل خونریزی‌های پی‌درپی اکثراً غلظت خون پایین است و منجر به کم‌خونی شده و نیاز به مصرف قرص‌های مکمل آهن و ویتامین می‌باشد.

فیبروم و حاملگی

حاملگی در یک رحم دارای فیبروم نادر نیست؛ اگرچه در بعضی موارد فیبروم‌های بزرگ باعث نازایی و یا سقط جنین می‌شود. در فیبروم خارج رحمی (سوب سروزال) که در حفره رحم تغییری ایجاد نمی‌شود، می‌تواند حاملگی رخ دهد.

در حاملگی ممکن است تغییرات خونریزی در فیبروم ایجاد و منجر به درد شود که صلاح است با داروهای مسکن علائم فروکش کند. در حاملگی جراحی فیبروم توصیه نمی‌شود.فیبروم در حاملگی ممکن است باعث زایمان زودرس، مرگ داخل رحمی جنین، اختلال رشد جنین و یا جدا شدن زودرس جفت و عدم امکان زایمان طبیعی و احتمال سزارین شود.

درمان

درمان فیبروم‌های علامت‌دار بر حسب سن بیمار و تعداد فرزندان متفاوت است. معمولاً در زنان جوان متمایل به حفظ باروری از روش‌های محافظه‌کارانه به صورت میومکتومی و برای افراد بالاتر از چهل سال و دارای فرزند کافی برداشتن رحم توصیه می‌شود.

سرطان تخمدان

سرطان تخمدان دومین سرطان دستگاه تناسلی و در عین حال مرگبارترین سرطان دستگاه تناسلی زنان است؛ زیرا اکثراً در مراحل پیشرفته تشخیص داده می‌شود و در مراحله اولیه علائم اختصاصی ندارد. سرطان‌های تخمدان بیشتر در سنین بالای 50 سال شیوع دارند و شاه‌کلید تشخیص، معاینه واژینال ماهیانه است.

انجام معاینات واژینال هر شش ماه یکبار در این سنین و به‌خصوص در صورت بروز علائم غیراختصاصی به ویژه علائم گوارشی توصیه می‌شود. اگرچه روش‌های پاراکلینیکی مثل سونوگرافی واژینال و اندازه‌گیری یک نشانه شیمیایی تومور در خون می‌تواند در تشخیص مراحل اولیه سرطان تخمدان کمک‌کننده باشد.

مطالعات نشان داده است که انجام این روش‌ها در تمام زنان مقرون‌به‌صرفه نیست و این روش‌ها تنها در بیماران با خطر بالای ابتلای به سرطان تخمدان مثل سابقه خانوادگی در فامیل درجه یک و وجود ژن مربوطه که با بررسی‌های ژنتیکی ثابت شده باشد، توصیه می‌شود.

به هر حال استفاده از قرص‌های پیشگیری از بارداری در این افراد می‌تواند از بروز سرطان تخمدان در سنین باروری پیشگیری کند. همچنین بعد از تکمیل تعداد فرزندان، برداشتن تخمدان‌ها و استفاده از هورمون‌های جانشینی به منظور پیشگیری از سرطان تخمدان توصیه می‌شود.

آندومتریوز

یكی دیگر از بیماری‌های شایع زنان آندومتریوز است كه بیماری خوش‌خیمی است و در آن بافت لایه داخلی رحم (آندومتر) درمحلی خارج از حفره رحمی قرار می‌گیرد.

آندومتریوز به دلیل شیوع، ‌علائم پرخطر و ارتباط با ناباروری بالقوه برای تهاجم به اعضا و سیستم‌های مجاور مانند دستگاه گوارش و ادراری از مباحث مهم بیماری‌های زنان به شمار می‌رود...

برای خواندن بخش دوم- مروری بر بیماری‌های شایع زنان- اینجا کلیک کنید.