زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

تحریریه دنیای زنان

گرفتگی قاعدگی، دردی است كه اكثر خانم‌ها در دوره قاعدگی خود در ناحیه شكم و نواحی لگن، آن‌را تجربه می‌كنند. این عارضه و درد آن با درد پیش از قاعدگی فرق دارد؛ اگر چه گاهی علائم هر دو نوع یكسان است.

بسیاری از زنان از هر دو نوع درد قبل از قاعدگی و گرفتگی قاعدگی رنج می‌برند. گرفتگی قاعدگی یا «كرامپ» در افراد مختلف، و از خفیف تا بسیار شدید متغیر است. گرفتگی خفیف كه پس از مدت‌كوتاهی بهبود می‌یابد، اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرد و گاه فقط نوعی احساس سنگینی در شكم وجود دارد

ولی گرفتگی شدید قاعدگی، بسیار دردناك است و می‌تواند برای چند روز فعالیت‌های روزانه فرد را مختلف كند. حدوداً 50 درصد خانم‌ها گرفتگی قاعدگی دارند و از این میان، این 15 درصد آنها دچار دردها و گرفتگی‌های شدید می‌شوند. این آمار درمیان دختران جوانی كه به تازگی پریود شده‌‌اند، بیشتر است و تقریباً 90 درصد آنها از گرفتگی قاعدگی رنج می‌برند.

علت گرفتگی قاعدگی

 هر ماه، پوشش داخلی رحم (آندومتر) شرایط ایجاد یك حاملگی را مهیا می‌كند و پس از تخمك‌گذاری، اگر تخمك‌گذاری، اگر تخمك توسط اسپرم بارور نشود، هیچ بارداری رخ نخواهد داد و دیگر نیازی به پوشش داخلی رحم وجود نخواهد داشت.

هورمون استروژن و پروژسترون كاهش می‌یابد و پوشش و آستر رحم متورم شده و در نهایت در جریان قاعدگی از بین می‌رود و در چرخه بعدی ماهانه، پوشش جدیدی جایگزین آن می‌گردد. هنگامی كه پوشش قدیمی رحم شروع به شكستن می‌كند، تركیبات مولكولی به نام پروستاگلاندین‌ها منتشر و تولید می‌شوند.

این تركیب، عضلات رحم را منقبض می‌كند و در این حالت (انقباض عروق)، تأمین خون به آندومتر كمتر می‌شود و در نتیجه بافت آندومتر تجزیه شده و از بین می‌رود. با از بین رفتن این بافت، انقباضات رحم افزایش می‌یابد و بافت قدیمی از طریق دهانه رحم و از راه مهبل (واژن) خارج می‌شود.

ماده شیمیایی دیگری به نام (Leukotrienes) كه نقش مهمی در پاسخ التهابی بدن دارد نیز به توسعه و افزایش گرفتگی قاعدگی كمك می‌كند.

انقباضات رحمی كه ناشی از پاسخ به پروستاگلاندین و مواد شیمیایی هستند منجر به گرفتگی قاعدگی می‌شوند و با خارج شدن لخته و بافت خونی از رحم، دل پیچه و درد بروز می‌كند؛ به خصوص اگر كانال سرویكس خانم تنگ باشد.

تفاوت میزان درد و گرفتگی قاعدگی در خانم‌ها، ممكن است به میزان پروستاگلندین نیز مربوط باشد. زنان مبتلا به گرفتگی‌های شدید قاعدگی، نسبت به سایر زنان میزان بیشتری پروستاگلاندین‌ها در آندومتر (مخاط رحم) خود دارند.

برای سریع‌تر انجام شدن زایمان به زنان پروستاگلاندین تزریق می‌شود. دردها و گرفتگی‌های قاعدگی بسیار شبیه دردهای زایمان هستند؛ البته در مقیاس و انداره كمتر. گرفتگی قاعدگی را می‌توان باروش‌های علمی و اندازه‌گیری فشار داخل رحم و تعداد و فركانس انقباضات رحم، اندازه گرفت.

در طول یك دوره قاعدگی طبیعی، به‌طور متوسط هر 10 دقیقه یكبار، انقباضات از فشار پایین (50 الی 80 میلی‌متر جیوه) شروع می‌شود.

فركانس این انقباضات 4-1 است و هر انقباض حدود 30-15 ثانیه طول خواهد كشید. در حین گرفتگی قاعدگی، این انقباضات از فشار بالاتر (بیش از 400 میلی‌متر جیوه) شروع خواهد شد كه هر انقباض 90 ثانیه طول می‌كشد و هر 15 ثانیه نیز مجدداً تكرار می‌شود.

همان‌طور كه به آن اشاره كردیم، باریك بودن كانال سرویكس خانم، یكی از دلایلی است كه گرفتگی قاعدگی را افزایش می‌دهد. یكی دیگر از دلایل آناتومیك كه موجب افزایش گرفتگی قاعدگی می‌شود، ناهنجاری ظاهری رحم و یا مقابل به سمت عقب و كج بودن رحم می‌باشد.

امروزه بی‌تحركی و ورزش نكردن نیز به‌عنوان یكی از دلایل گرفتگی قاعدگی شناخته شده است. به نظر می‌رسد كه عوامل روانی نیز در این مسأله نقش دارند؛ به‌عنوان مثال استرس و هیجان زیاد می‌تواند درد و ناراحتی ناشی از گرفتگی قاعدگی را افزایش دهد.

درمان دیسمنوره ثانویه

چگونگی درمان دیسمنوره ثانویه به علت آن بستگی دارد.

آندوستریوز، فیبروئید رحم، بیماری‌های التهابی لگن، چسبندگی و استفاده از یك وسیله داخل رحمی برای جلوگیری از بارداری، از جمله موادی هستند كه می‌توانند به دیسمنوره ثانویه منجر شوند.

تمامی این شرایط برای اولین بار باید توسط پزشك بررسی و تشخیص داده شوند و سپس درمان مناسب آغاز گردد. در واقع، دیسمنوره اولیه با بالا رفتن سن و بعد از بارداری كاهش می‌یابد و به نظر می‌رسد دلیل آن از بین رفتن اعصاب رحم با بالا رفتن سن و همینطور در اواخر بارداری باشد كه فقط تعداد محدودی از آنها پس از زایمان بازسازی می‌شوند.

ولی دردهای دیسمنوره ثانویه از آنها كه ناشی از یك بیماری زمینه‌ای است، درمان گرفتگی قاعدگی به درمان آن بیماری بستگی دارد. با ورزش منظم و یك رژیم غذایی سالم می‌توانید درد را به حداقل برسانید.

تغذیه به خودی خود شاید نتواند گرفتگی عضلات را بر طرف كند، اما می‌تواند درد ناشی از آن‌را كاهش دهد. برای این منظور، غلات سبوسدار، میوه‌ها و سبزیجات تازه، مثل كلم پیچ و كلم بروكلی، آجیل و اسفناج مناسبند، زیرا حاوی مقادیر زیادی منیزیم هستند.

بذر كتان تولید پروستاگلانوین را به حداقل می‌رساند. مصرف یك یا دو قاشق از آن در طول روز می‌تواند تا حد زیادی گرفتگی را كاهش دهد. ماهی نیز حاوی امگا 3 و اسیدهای چرب است و اثر ضدالتهابی دارد. غذا را در وعده‌های بیشتر و حجم كمتر مصرف كنید. گوشت و محصولات لبنی تولید پروستاگلاندین و در نتیجه درد را افزایش می‌دهند. از خوردن غذاهای بیش از حد چرب و یا شور نیز در این دوران بپرهیزید...

برای خواندن بخش دوم - يك درد كاملا زنانه - اینجا کلیک کنید.