تحريريه دنياي سلامت
گر گرفتگي يكي از شايع‌ترين علائم دوران نزديك به يائسگي و دوران يائسگي است. تقريبا نيمي از زنان قبل از شروع دوران يائسگي و 75 تا 85 درصد از كل زنان يائسه در دوران يائسگي دچار اين گر گرفتگي‌ها مي‌شوند. شروع اين گر گرفتگي‌ها، مدت زمان، تناوب و شدت آن در ميان زنان متفاوت است؛ اما معمولا يكي دو سال قبل از آخرين قاعدگي زنان شروع شده و از 6 ماه تا 15 سال ممكن است به طور بيانجامد. اين گر گرفتگي‌ها نتيجه تغييرات هورموني است كه در قبل و آغاز دوران يائسگي در بدن رخ مي‌دهد. خوشبختانه، امروزه با درمان‌هايي كه منجر به برقراري تعادل هورمون‌ها در بدن مي‌گردد و همچنين با ايجاد تغييراتي ساده در سبك زندگي، ميتوان اين
گر‌گرفتگي‌ها را كاهش داده و به حداقل رساند.
گر گرفتگي چيست؟
گر گرفتگي مي‌تواند در عملكرد سيستم بدن از جمله عروق، اختلال ايجاد كرده و سبب گرماي شديد، عرق كردن، و ساير علائم شود. مدت زمان گر گرفتگي و تناوب آن در زنان متفاوت است. اين علائم در هر زمان از شبانه‌روز ممكن است رخ دهد؛ حتي مي‌تواند به هنگام خواب شبانه اتفاق بيفتد و موجب بي‌خوابي فرد شود. در برخي از زنان ممكن است اين علائم، كوتاه مدت و سبك باشد، اما در برخي ديگر طولاني و شديد رخ دهد.
علائم گر گرفتگي
شايع‌ترين نشانه‌هاي گر گرفتگي عبارتند از
احساس گرماي شديد و ناگهاني در گردن، صورت، بازوها و در قسمت پايين تنه و بعضي مواقع در تمام بدن تند و نامنظم شده و موجب ضربان قلب و نبض مي‌شود. برافروختگي و قرمز شدن صورت و گردن، به ويژه در زناني كه پوست سفيدي دارند. عرق كردن كه ممكن است كم تا بسيار شديد باشد. سرد شدن و يخ كردن بدن بعد از گر گرفتگي ايجاد اختلال در خواب شبانه كه به هنگام شب رخ مي‌دهد و از آن به عنوان عرق كردن‌هاي شبانه نام برده مي‌شود. سطح هورمون استروژن معمولا هنگام شب در پايين‌ترين حد خود مي‌باشد؛ از اين‌رو گر گرفتگي شبانه رخ مي‌دهد.
ساير علائم از قبيل: سردرد و اضطراب، حالت تهوع و استفراغ و سرگيجه
اين علائم در زنان متفاوت است و در برخي شديدتر و طولاني‌تر بروز مي‌كند؛ مانند زماني كه مبتلا به سرطان سينه هستند و از داروي «تاموكسينن» استفاده مي‌كنند.
دلايل گر گرفتگي
يكي از دلايل شايع گر گرفتگي در زنان يائسه، تغيير سطح هورمون استروژن در بدن مي‌باشد. كاهش مقدار استروژن تاثير مستقيم بر روي هيپوتالاموس مغز مي‌گذارد (قسمتي از مغز كه اشتها، هورمون‌هاي جنسي، خواب و درجه حرارت بدن را تنظيم مي‌كند) و موجب اختلال در عملكرد هيپوتالاموس مغز و واكنش‌هاي نامناسب دروني و در نتيجه بروز گر گرفتگي مي‌شود. علاوه بر عوامل هورموني كه كاملا طبيعي مي‌باشند، عوامل ديگري از جمله برخي بيماري‌ها و مصرف برخي داروها مي‌تواند موجب گر گرفتگي شود. بيماري‌هايي مانند: ديابت، سرطان، عفونت‌ها، بيماري‌هاي تيروئيدي، و چاقي، همچنين مصرف داروهايي مانند «Raloxifene» براي درمان استئوپروز و «Tamoxifen» كه براي درمان سرطان به كار مي‌رود، از عوامل بروز گر گرفتگي هستند.
كمك به كاهش علائم گر گرفتگي
با به كارگيري روش‌هاي مختلف اما ساده ميتوان علائم گرگرفتگي را كاهش داد و يا شدت و دوره تكرار آن را كمتر كرد. زنان يائسه مي‌توانند با ايجاد تغييرات ساده‌اي در زندگي روزمره خود تا حدودي اين علائم را كاهش دهند:
استفاده از كولر و دستگاه تهويه مطبوع، حتي پنكه‌هاي دستي براي خنك كردن خود استفاده از آب و يا نوشيدني‌هاي بسيار خنك دوش آب سرد قبل از رفتن به رختخواب خودداري از پوشيدن لباس‌هاي تنگ استفاده از ملحفه‌هايي از جنس كتان و نخ
استفاده از يك بسته يخ در زير و يا كنار بالش مي‌تواند تا اندازه‌اي فرد را به هنگام گرگرفتگي خنك كند. البته عواملي هم سبب تحريك و تشديد گر گرفتگي مي‌شوند كه با اجتناب از آنها مي‌توانيد از علائم گر گرفتگي بكاهيد. اين عوامل عبارتند از: محيط‌هاي گرم از قبيل: آب داغ، اتاق بسيار گرم، رختخواب گرم، سونا و دوش آب گرم
استفاده از عوامل گرمازا مانند: سشوار، بخاري، شومينه استرس و نگراني غذاها و نوشيدني‌هاي داغ و تند
سيگار كشيدن مصرف بيش از اندازه كافئين، و شكر قرص‌هاي رژيمي
اجتناب از عوامل تشديدكننده گر گرفتگي و همچنين ايجاد تغييرات ساده در زندگي روزمره، تا حدودي از شدت و يا دوره تكرار اين علائم مي‌كاهند؛ اما درمان قطعي و ريشه‌اي براي اين مشكل نيست. البته علاوه بر روش‌هايي كه در بالا براي كاهش علائم گرگرفتگي ذكر شد، ميتوان از ساير روش‌ها نيز كمك گرفت: رفتارهاي روزانه ما تاثير بسياري بر علائم گر گرفتگي دارد؛ به طور مثال خوردن غذاهاي بسيار تند همراه با دسرهاي چرب و شيرين علائم را تشديد مي‌كنند. زياد شدن استرس در اثر فشار كاري و يا فشارهاي عصبي از طرف خانواده و اطرافيان نيز مي‌تواند موجب تحريك و تشديد علائم گر گرفتگي شود. بنابراين با ايجاد تغييراتي در سبك زندگي از يك طرف و تقويت سيستم بهداشت و سلامت عمومي بدن از طرف ديگر و مصرف داروهاي درمان‌كننده طبيعي و مكمل‌ها ميتوان تا حدودي اثرات اين علائم را كاهش داد. هورمون درماني (HRT) يكي از روش‌هاي مبارزه با اين علائم و كاهش آن است. همچنين استفاده از برخي فرآورده‌هاي دارويي مي‌تواند تا اندازه‌اي اين علائم آزاردهنده را كاهش دهد. داشتن رژيم غذايي متعادل و مناسب، مصرف روزانه ويتامين E (در روز mg800)، ويتامين B، استفاده از محصولات غذايي حاوي سويا و تخم‌كتان، ورزش كردن به طور مرتب، انجام ورزش‌هايي مانند يوگا، مديتيشن و ساير روش‌هايي كه منجر به آرامش در افراد مي‌گردد، همگي مي‌توانند به كاهش علائم گر گرفتگي كمك كنند.
