زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

سید حسن موسوی چلک : رییس انجمن مددکاران اجتماعی ایران

تحریریه زندگی آنلاین : ضرورت ایجاد امنیت و سلامت اجتماعی در کشور از سوی دولت

آسیب‌های اجتماعی از موضوعاتی است که در کشور نگرانی زیادی ایجاد کرده است؛ این موضوع بر کیفیت زندگی مردم تأثیر منفی می‌گذارد و از سوی دیگر افزایش آن در جامعه نیز نشانه‌ای از کاهش شاخص‌های سلامت اجتماعی و سرمایه اجتماعی است. یکی از وظایف دولت‌ها فراهم‌سازی بسترهای مناسب برای ارتقاء مستمر کیفیت زندگی آحاد مردم است، لذا مردم انتظار دارند دولت‌ها با اتخاذ تدابیر و سیاستگذاری‌های مناسب بتوانند زمینه تحقق این انتظار را بیش از پیش فراهم کنند، این درحالیست که وجود نیروی انسانی سالم، کارآمد، قانون‌مدار، جامعه‌پذیر (اجتماعی شده)، مسئولیت‌پذیر و... به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع توسعه در هر کشوری نیز لازمه تحقق عملی این انتظار است.

 گسترش آسیب‌های اجتماعی نشانه عدم کارآمدی دولت‌ها

درگیر شدن نیروی انسانی در چرخه آسیب‌های اجتماعی موجب می‌شود این منبع مهم نه تنها نتواند در چرخه توسعه و سلامت اجتماعی اثربخش باشد بلکه هزینه‌های دولت را در ایجاد امنیت، کنترل آنها و انجام اقدامات تامینی و تربیتی افزایش دهد، لذا گسترش آسیب‌های اجتماعی در کشور و یا هر جامعه دیگری به این معنی است که قوانین، اخلاق و عرف آن جامعه موردتوجه قرار نمی‌گیرد که این خود می‌تواند نشانه‌ای از عدم کارآمدی مطلوب دولت‌ها در ایفای وظیفه‌شان برای تحقق جامعه‌ای ایمن از منظر اجتماعی باشد.

 سیاستگذاری مطلوب، وظیفه اصلی دولت‌ها

در چنین شرایطی یکی از وظایف دولت‌ها سیاستگذاری مناسب در حوزه‌های مختلف از جمله حوزه اجتماعی است که این کار مستلزم پذیرش آسیب‌های اجتماعی به‌عنوان واقعیت اجتماعی است، چراکه در صورت اتخاذ سیاست‌های مناسب برای حوزه اجتماعی به‌ویژه آسیب‌های اجتماعی با رویکرد سلامت اجتماعی می‌توان امیدوار بود که موضوع موردتوجه سیاستگذاران کلان کشور قرار گرفته؛ این پذیرش کمک می‌کند تا از برخوردهای سلیقه‌ای و حتی بعضاً متناقض در حوزه آسیب‌های اجتماعی کاسته شود.

در چنین شرایطی می‌توان ادعا کرد که نقشه راه کشور برای کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی ترسیم شود؛ در این صورت امکان اعمال مدیریت اجتماعی کارآمد و استفاده بهینه از تمامی منابع و ظرفیت‌های موجود بیش از پیش فراهم خواهد شد.

مسئولیت مدیریت تأمین شرایط مناسب و امنیت همه جانبه از جمله امنیت اجتماعی و سلامت اجتماعی در کشور بر عهده دولت‌ها است، سیاستگذاری‌های همه جانبه دولت از جمله در حوزه اجتماعی از جمله اقداماتی است که دولت می‌تواند در این حوزه انجام دهد تا از منظر آسیب‌های اجتماعی جامعه‌ای سالم‌تر داشته باشیم.

 لزوم مداخله دولت در آسیب‌های اجتماعی مخاطره‌آمیز

وقتی در جامعه‌ای خطری احساس می‌شود (که آسیب‌های اجتماعی هم از جمله این خطرات (تهدیدها) است)، انتظار می‌رود دولت به‌صورت عامدانه در این حوزه مداخله کند تا شرایط جامعه از حالت خطر (تهدید) خارج شده یا شرایط را به گونه‌ای کنترل کند تا وضعیت جامعه از منظر آسیب‌های اجتماعی مخاطره‌آمیزتر نشود و در نتیجه این سیاستگذاری‌های همه جانبه و از جمله سیاستگذاری اجتماعی بتواند زمینه را برای «به زیستی اجتماعی» مردم فراهم کند. سیاستگذاری‌های دولت‌ها فقط محدود به رفع یا کنترل خطرات و آسیب‌های اجتماعی نیست. رویکرد پیشگیرانه از جمله پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و ارتقاء شاخص‌های سلامت اجتماعی نیز باید در بر گرفته شود. در چنین شرایطی می‌توان گفت دولت برای «به زیستن اجتماعی» مردم نقشه راه مناسب دارد و سیاستگذاری‌های مناسبی انجام داده است.