تحریریه زندگی آنلاین : انتشار آمار روزانه مرگ‌ومیر ناشی از کرونا و شیوع سریع ویروس انگلیسی موجی از ترس و نگرانی را در جامعه ایجاد و مسئولان را وادار کرده است با در نظر گرفتن محدودیت‌ها از این روند نگران‌کننده جلوگیری کنند، غافل از اینکه انتشار یک آمار دیگر که باکم توجهی آن‌ها مواجه شده، نگرانی و هراس از مرگ را چندین برابر افزایش داده است.
بر اساس آماری که از اسفندماه سال ۹۸ تا فروردین‌ماه سال ۱۴۰۰ به‌طور روزانه منتشرشده، بیش از ۶۴ هزار ایرانی به دلیل ابتلا به ویروس کرونا جان خود را ازدست‌داده‌اند. این آمار هرچند ترس بزرگی در بین مردم و مسئولان ایجاد کرده اما در مقایسه با میزان مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیر واگیر رقم درشتی به‌حساب نمی‌آید!
درحالی‌که مسئولان تلاش می‌کنند با اعمال محدودیت‌ها، تعطیلی مشاغل، پاساژها، ممنوع کردن سفر و… مردم را با زوایای هولناک و کشنده کرونا آشنا و آن‌ها را مجبور به رعایت پروتکل‌های بهداشتی کنند، رقمی که وزیر بهداشت از تعداد مرگ‌ومیر ایرانی‌ها به خاطر بیماری‌های غیر واگیر اعلام کرده است، هراس و وحشت ناشی از یک خطر بزرگ را چندین برابر کرده اما هیچ‌کس به آن توجهی نمی‌کند. آماری که عنوان کرده سالیانه ۳۰۰ هزار ایرانی - یعنی ۵ برابر بیشتر از آمار سالیانه مرگ‌ومیر کرونا - را به کام مرگ می‌کشاند.
بیشتربخوانید:
این علائم نشان میدهد کلسترول خون‌تان بالاست
مهم ترین دلایل درد در قفسه سینه
سیاه‌چاله بیماری‌های غیر واگیر
سعید نمکی، وزیر سابق بهداشت در آخرین ماه سال ۱۳۹۹ آمار تکان‌دهنده‌ای از مرگ‌ومیر اعلام کرد. وی با اشاره به وضعیت بیماری‌های غیر واگیر در کشور، گفت: بنده از سه دهه قبل نسبت به افتادن در سیاه‌چاله بیماری‌های غیر واگیر هشدار داده بودم و در سر لیست سیاه این بیماری‌ها، بیماران قلبی و عروقی خواهند بود. ۱۰۰ هزار مرگ از ۳۸۵ هزار مرگ‌ومیر در کشور ناشی از پرفشاری خون و عوارض آن اتفاق می‌افتد. ضمن اینکه ۳۱۳ هزار مرگ به دلیل بیماری‌های غیر واگیر، سکته‌های قلبی و مغزی، در صدر قرار دارند.
تأثیر هیولا بر مرگ‌های کرونایی
نمکی به مرگ‌های قلبی در اثر کووید ۱۹ اشاره کرد و گفت: در دوران کرونا هم ثابت‌شده که آسیب‌پذیری بیماران قلبی در اثر ابتلاء به کرونا بیشتر از دیگر بیماران است. بررسی‌ها نشان داده است که ۸۳ درصد مرگ‌های کرونایی در افراد بالای ۶۵ سال یا بیمارانی اتفاق می‌افتد که دچار بیماری زمینه‌ای مقایسه بوده‌اند.
مقایسه مرگ‌ومیر سالیانه کرونا و بیماری‌های غیر واگیر رقم وحشتناکی است. بیماری‌های غیر واگیر ۵ برابر بیشتر از کرونا در سال قربانی می‌گیرند! و حتی تأثیر ۸۵ درصدی نیز در مرگ مبتلایان به کرونا دارد اما چرا مردم هرروز خود به دام بیماری‌های غیر واگیر می‌افتند ولی ترسی ناشی از آن وجود ندارد؟
وی می‌گوید سه دهه پیش هشدار افتادن در سایه چاله بیماری‌های غیر واگیر را داده است اما راهی برای آن نبوده است. شاید ویروس کرونا موهبتی است تا توجهات به خطر پنج برابری مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیر واگیر را جلب کند.
بیشتربخوانید:
این علائم نشان میدهد کلسترول خون‌تان بالاست
چطور کرونا باعث سکته قلبی و مغزی می‌شود؟
هیولایِ مخوف مرگ را بهتر بشناسیم
اما بیماری‌های غیر واگیردار چیست و چرا افراد به‌صورت نامحسوس به این بیماری‌ها مبتلا و درنهایت به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم جان خود را از دست می‌دهند. بیماری‌های غیر واگیر به‌گونه‌ای از بیماری‌ها گفته می‌شود که به‌صورت مستقیم از یک فردبه‌فرد دیگر قابل‌انتقال نیست، برخلاف ویروس کرونا. همین دلیلی بر مخوف بودن و چراغ خاموش عمل کردن بیماری‌های غیر واگیر است.
عوامل خطری چون ویژگی‌های فردی، سبک زندگی و عوامل محیطی احتمال ابتلا به بسیاری از بیماری‌های غیر واگیر را افزایش می‌دهند. برخی از این عوامل خطر عبارت‌اند از جنسیت، عوامل ژنتیکی، تماس با هوای آلوده و رفتارهایی چون استعمال دخانیات، رژیم غذایی نامناسب و عدم تحرک جسمانی که به فشارخون بالا و چاقی منجر می‌شود که درنتیجه فرد را بیش از دیگران در معرض ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر قرار میدهد.
بسیاری از بیماری‌های غیر واگیر قابل‌پیشگیری است چون می‌توان با اجتناب از عوامل خطر به آن‌ها مبتلا نشد. سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۲، پنج عامل خطر اصلی ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر را از بین ۱۰ عامل خطر معرفی کرد. این پنج عامل خطر عبارت‌اند از افزایش فشارخون، افزایش کلسترول، مصرف دخانیات، مشروبات الکلی و اضافه‌وزن. علاوه بر این شرایط اقتصادی و اجتماعی را نیز در ردیف این عوامل خطر می‌توان برشمرد.
ورزش همگانی، راهی برای عبور از سیاه‌چاله
پیش‌بینی می‌شود چنانچه از عوامل خطر اجتناب شود، ۸۰ % موارد بیماری‌های قلبی، انواع سکته‌ها و دیابت نوع دوم همچنین ۴۰% انواع سرطان قابل‌پیشگیری خواهد بود. انجام اقداماتی که پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر را دنبال می‌کند می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی آمار ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر را کاهش دهد. تمرکز بر روی رژیم غذایی مناسب و افزایش فعالیت فیزیکی تأثیر ملموسی بر پیشگیری از بیماری‌های غیر واگیر داشته است. ورزش همگانی یکی از عوامل مهم و کلیدی در افزایش تحرک مردم و جلوگیری به ابتلای بیماری‌ها غیر واگیردار است.
آمارها در حوزه «کم‌تحرکی» ایرانیان از یک هشدار جدی خبر میدهد، هشداری که عدم توجه به آن جز مرگ‌ومیر نتیجه‌ای به دنبال نخواهد داشت و سهل‌انگاری در این خصوص باعث شده طی سال‌های اخیر شاهد وخیم شدن وضعیت سلامت مردم باشیم و ادامه این روند در سال‌های آینده فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر را به دنبال خواهد داشت.
میانگین شیوع کم‌تحرکی در کشور به ۵۶ درصد رسیده است و دراین‌بین کم‌تحرکی، عامل ۸۲ درصد از مرگ‌ومیرها در ایران است و به‌طور حتم این وضعیت متناسب با شیوع ویروس کرونا تشدید می‌شود. این در حالی است که کم‌تحرکی در بین زنان ۶۴ درصد و سهم کم‌تحرکی در بین مردان ۴۶ درصد است.
طبق اطلاعات مرکز ملی آمار ایران در سال ۹۶، معادل ۵۱.۱ درصد از مردم ایران فعالیت ورزشی دارند و در مقابل آن ۴۹.۹ درصد مردم کشور اساساً ورزش نمی‌کنند. ممکن است سؤال پیش آید این نرخ رشد بیماری و نرخ رشد کم‌تحرکی چگونه با این ۵۱ درصد همخوانی دارد؟
تحلیل صورت گرفته از سوی فدراسیون ورزش‌های همگانی نشان میدهد تنها ۳۵ درصد از ۵۱ درصد از مردمی که ورزش می‌کنند به میزان لازم و کافی ورزش می‌کنند و اگر درمجموع نگاه کنیم تقریباً از جمعیت کل نیز احتمالاً همان ۳۵ درصد هستند که به میزان مناسب ازنظر روز و ساعات تعریف‌شده فعالیت ورزشی دارند که این نوع ورزش‌ها باعث کاهش عوارض کم‌تحرکی خواهد شد و سلامت را برای آن‌ها به دنبال خواهد داشت.
درعین‌حال باید اعلام کرد حدود ۶۵ درصد مردم ایران یا ورزش نکرده یا به میزان کافی ورزش نمی‌کنند تا این‌گونه بتوانند تأثیرات مثبت خود را در سلامت فردی و اجتماعی کشور نشان دهند. ورزش مناسب برای هر رده سنی متفاوت است، به‌طور مثال از سوی سازمان بهداشت جهانی اعلام‌شده است که میزان مناسب ورزش برای افراد بزرگ‌سال ۱۵۰ دقیقه در هفته با شدت متوسط است اما در کودکان روزی یک ساعت بازی توصیه می‌شود، بنابراین متناسب با شرایط سنی درصورتی‌که شرایط سلامت روح و جسم مدنظر قرار گیرد میزان مناسب ورزش تعریف‌شده است.
الزام به تصویب قانون برای ورزش همگانی و تأمین سلامت مردم
فدراسیون ورزش‌های همگانی از مجلس شورای اسلامی درخواست کرد تا تأمین سلامت مردم به‌عنوان یک اصل، به قانون تبدیل شود و تمامی دستگاه‌ها و نهادها موظف به همکاری در اجرای این قانون باشند؛ موضوعی که باید دید تا چه حد از سوی نمایندگان ملت موردتوجه قرار می‌گیرد. سرانه ۶۰۰ تومان به ازای هر ایرانی در بودجه کل ورزش همگانی رقمی غیرقابل‌باور است و با این ارقام نمی‌توان از سیاه‌چاله رهایی یافت.
بیماری‌های غیر واگیر با عنوان بیماری‌های سبک زندگی شناخته می‌شوند چراکه بسیاری از آن‌ها بیماری‌هایی قابل‌پیشگیری هستند. علت عمده ابتلا به بیماری‌های غیر واگیر شامل استعمال دخانیات، مصرف مشروبات الکلی، تغذیه نامناسب (استفاده بیش‌ازاندازه شکر، نمک، چربی اشباع‌شده و اسیدهای چرب ترانس) و عدم تحرک جسمانی می‌شود.
بودجه ۶۰۰ تومانی به ازای هر ایرانی در ورزش همگانی کل کشور
باید در کنار ورزش و فعالیت منظم، به موضوع تغذیه سالم، خواب کافی و فقدان استرس دقت داشته باشیم. این فاکتورها نشان میدهد ورزش به‌تنهایی نمی‌تواند ما را از وضعیت وخیم حاضر خارج کند. در حال حاضر به ازای هر ایرانی، بودجه فدراسیون ورزش‌های همگانی ۵۴ تومان است. بودجه کل ورزش همگانی کشور که مصوب شده به ازای هر ایرانی ۶۰۰ تومان می‌باشد؛ این رقم نشان میدهد که با این وضعیت کاری از پیش نخواهیم برد. ضربه‌ای که کم‌تحرکی در کشور وارد و هزینه ایجاد می‌کند، سه درصد تولید ناخالص داخلی است.
در راستای فرمایشات مقام معظم رهبری که ورزش همگانی، اولویت اول نظام اسلامی است و باید بر موانع فائق آمد، باید کاری کنیم کارستان که علی‌رغم کمبود اعتبارات، زمینه افزایش تحرک و فعالیت بدنی عموم مردم را فراهم کنیم. یکی از راه‌های جبران کمبود بودجه مذکور، حرکت به سمت خلاقیت و نوآوری با محوریت مدیریت جهادی است.
بیشتربخوانید:
مصرف کشمش خطر ابتلا به بیماری قلبی را کاهش میدهد
آگاهی بخشی برای نهادینه کردن ورزش
کشوری مانند چین با تصویب قوانینی به اسم مقررات ملی آمادگی جسمانی، مردم را مجاب به انجام ورزش می‌کند. در روش‌های مبتنی بر اجبار به‌محض برداشته شدن عامل اجبار، عامل گرایش به ورزش نیز از بین می‌رود. بنابراین بهترین حالت ممکن این است که با آگاهی‌بخشی، ورزش را به‌صورت عادت نهادینه در زندگی کودکان وارد کنیم اما متأسفانه به دلیل سبک زندگی کم‌تحرکی کودکان، وضعیت چاقی آن‌ها رو به افزایش است و درواقع به‌جای فرهنگ‌سازی، فرهنگ‌سازی می‌کنیم.
طرح شهرهای فعال ایران
مهم‌ترین طرحی که فدراسیون ورزش‌های همگانی در حال انجام آن است، طرح ملی «شهرهای فعال ایران» است. در حال کاربر روی تغییر رویه مدیریت شهرداران هستیم. اگر شهرداران نگرششان تغییر کند، تحول اساسی خواهیم داشت. مهم‌ترین بحث این است که ورزش همگانی در اولویت سیاست‌گذاری نظام قرار گیرد و با تدوین قوانین و مقررات، سرانه بودجه ورزش همگانی را افزایش دهیم. اگر مبلغ افزایش پیدا کند (۶۰۰ تومان به ازای هر ایرانی در بودجه کل ورزش همگانی) با یک برنامه‌ریزی درست و دقیق، می‌توانیم شاهد تحولی بنیادین باشیم. تجارب دنیا نشان میدهد کشورهایی که در سلامت و ورزش همگانی پیشرفت داشته‌اند، سرمایه‌گذاری مناسبی در برهه‌ای از زمان‌بر روی ورزش همگانی انجام داده‌اند که امروز حاصل آن را می‌بینند.
اختصاص بودجه برای ورزش همگانی
با شیوع ویروس کرونا محدودیت‌های سختی از سوی دولت‌ها بر مردم اعمال شد. اجبار استفاده از ماسک در تایم‌های طولانی‌مدت و تعطیلی مشاغل اجباری است که شاید پس از رهایی از ویروس عوامل روانی ناشی از آن سال‌ها گریبان گیر مردم شود. همان‌طور که امروزه حرف از افسردگی مردم جامعه به گوش می‌رسد.
دولت‌ها باهدف قطع زنجیره انتقال ویروس کرونا به‌زور و اجبار متوسل شده‌اند و تدابیر سخت‌گیرانه‌ای را برای مردم در نظر گرفته‌اند. بااین‌حال آمار تکان‌دهنده مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در مقابل آمار ۵ برابری ناشی از بیماری‌های غیر واگیر شاید خیلی به چشم نیاید اما بسیج رسانه، انتشار روزانه آمار مرگ و قدرت سرایت ویروس به مؤلفه‌هایی تبدیل‌شده است تا این خطر جدی هرروز به مردم گوشزد شود.
درحالی‌که بیماری‌های غیر واگیر سالانه ۵ برابر میزان مرگ‌ومیر سالانه کرونا را رقم‌زده است، در نظر گرفتن بودجه ۶۰۰ تومانی برای ورزش همگانی هر ایرانی نمی‌تواند راه برون‌رفت از وضعیت نگران‌کننده‌ای باشد که در سال‌های آینده شرایط وخیم‌تری را ایجاد خواهد کرد.
به نظر می‌رسد اگر دولتمردان و مسئولان تصمیم گیر برای کشور می‌خواهند در سال‌های آینده میزان مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های غیر واگیر کمتر شود و سونامی «مرگ» را شاهد نباشیم، باید بودجه ورزش برای هر ایرانی را افزایش دهند و زمینه آگاهی بخشی و بیشتر شدن فضا و سرانه ورزش در کشور را فراهم کنند.
بیشتربخوانید:
این مواد غذایی فشارخون را کنترل می‌کنند
این علائم نشان میدهد کلسترول خون‌تان بالاست
مهم ترین دلایل درد در قفسه سینه
