تحقيق و پژوهش در داستاننويسي به خصوص برخي ژانرهاي ادبي همچون دفاع مقدس و انقلاب، نكتهاي مهم و الزامياست تا مخاطب در سير قصهگونه فضاي به تصوير كشيده نويسنده، روايتي حداقل با بستري واقعي را پيش روي خود ببيند و اين چنين با برقراري ارتباط همذاتپندارانه با داستان، هدف را از متن برداشت كند. چنانكه «جواد افهمي» كه نگارش آثار داستاني همچون «سوران سرد»،«ستارههاي دب اصغر»،«تاكسي سمند»و... را در كارنامه نويسندگي خود دارد به دنياي زنان گفت: تحقيق و پژوهش براي نگارش آثار به خصوص كتبي كه بستري تاريخي دارند الزامياست؛ چرا كه نگارش درست اين اتفاقات، جذابيت را به عنوان عنصر رابط ميان داستان و مخاطب برقرار ميكند. بايد متذكر شد كه هماكنون مشكل عمده ما به عدم جذابيت داستان برميگردد كه اين خود همذاتپنداري با مخاطب را از بين ميبرد.
تحقيق بستر نگارش داستانپردازي تاريخي
اين داستاننويس در تأكيد بر اين مطلب، به رمان در دست نگارش خود اشاره كرد و افزود: خودم رماني با عنوان «پادشاه سردابههاي تاريك»را در حال نوشتن دارم كه براي نوشتن آن مطالعات بسياري داشتهام. به نحوي كه علاوه بر انجام مصاحبه و رجوع به برخي منابع، نزديك به 20 كتاب در ارتباط با سازمان مجاهدين خلق را خواندهام تا روايتي مناسب را شكل دهم. افهميافزود: تلاش كردهام كه سوژه رمان را با ظرفيتهاي بالقوه داستاني به خوبي درآميزم اما پايه همان تحقيقات بوده تا زمينه داستاني را واقعي و جذاب كنم و مخاطب را به سمت خوانش مطلب بياورم. مطمئنا اگر خلاف اين عمل شود، كار بيثمر و بدون مخاطب خواهد ماند. به گفته او اين اثر كه تاكنون بيش از 80صفحه از آن نوشته شده، در ارتباط با زندانيان و مبارزان سياسي قبل از انقلاب اسلامياست كه كاري سنگين محسوب ميشود.
به دنبال سوژه جذاب؛ نه قالب ادبي
اين نويسنده آثار ادبيات انقلاب و دفاع مقدس، گرچه تأكيد دارد كه خود را مقيد به ژانر خاص داستاننويسي نميكند اما عنوان كرد: هميشه به دنبال سوژه جذاب و گيرا بودهام تا عدم جذابيت داستان را براي مخاطب حل كرده باشم. فرم و شكل خاصي مدنظر نبوده و در ابتدا سعي ميكنم با دريافت سوژه و پرداخت آن، قصه را در ادامه وارد ژانر خاص ادبي كنم. اين بستري مهيا براي انتقال پيام هم ميشود. او در همين راستا عنوان كرد: اگر هم ميبينيد رمان تازهام و يا ديگر آثار قبلي در حوزه انقلاب يا دفاع مقدس بوده، به سبب آن است كه اين دو سوژههاي نانوشته و ناديده بسيار و بالقوهاي براي داستاننويسي دارند كه با تحقيق به خوبي ميتوان كتب جالبي را براي مخاطب فراهم آورد. نگارش و موضوع خوب داستان، به خوبي القاي مفاهيم آن دوران را نيز براي خواننده فراهم ميآورد.
روايات ناگفته انقلاب و دفاع مقدس؛ تضمين خلاء داستانهاي امروز
نويسنده رمان «سوران سرد»اعتقاد بر اين داشت كه خلاء مضامين داستاننويسي را ميتوان با روايت اتفاقات دوران جنگ تحميلي و انقلاب اسلاميپر كرد، چنانكه او اذعان داشت: در طول تاريخ انقلاب و دوران دفاع مقدس، رويدادهاي بسياري وجود دارد كه نويسندگان ميتوانند روي آن كار كنند. دليلي ندارد مقيد به خود تاريخ باشيم اما ميتوان سوژه حاصل از بررسي را وارد ادبيات داستاني كرد. بنابراين اين دوران ميتواند منبعي براي دريافت موضوعات خوب داستاني براي نويسندگان باشد.
تعهد نويسنده به خوب و درست نوشتن
او با بيان اينكه نويسنده نبايد بيجهت خود را وارد جريان سياسي كند، عنوان كرد: من نويسندهام گرچه بايد نسبت به جريانات مختلف جامعه بينش داشته باشم اما نبايد بيخود تحت تأثير سياست قرار گيرم. نويسنده نبايد به دروغ نوشتن متوسل شود. بلكه نياز است رسالت نوشتن خود را انجام دهد. اگر به خوب و درست نوشتن متعهد باشد، كار او نيز جذابيت را به همراه خواهد داشت. افهميدر ارتباط با ارجحيت داستان كوتاه يا رمان براي داستانپردازي نيز گفت: در شرايط فعلي نميتوان چندان اميدي به داستان كوتاه داشت. اما بايد گفت گرچه رمان فضاي گسترده و مخاطب زيادي دارد و شايد در حال حاضر ارتباط بيشتري با مخاطب برقرار كند اما اصلا تأثير داستان كوتاه را ندارد؛ چرا كه در اين قالب بسياري از حرفها را ميتوان زد. البته در صورتي كه بتوان به خوبي از عهده نگارش داستان كوتاه برآمد.
تقويت داستان كوتاه با همراهي تكنيك نويسندگي
اين نويسنده و منتقد ادبي، با اشاره به اينكه برخلاف امروز، نياز است كه با قلم و داستانپردازي خوب همه نوع مخاطب را جذب داستان كوتاه كنيم، گفت: اين قالب اگر مورد توجه قرار گيرد و ضوابط نگارش در آن نيز رعايت شود، ميتواند انديشه خواننده را با نويسنده به اشتراك بگذارد. اين قابليتي است كه در رمان ديده نميشود. بنابراين نيازمنديم كه داستان كوتاه را با تقويت تكنيك نويسندگي در داستانخوانيها رواج دهيم.
نويسنده «تاكسي سمند»در همين راستا، از انتشار مجموعه داستاني به قلم خود طي چند روز آينده نيز خبر داد و افزود: «چتر كبود» 8 داستان دفاع مقدس و همچنين اجتماعي را دربرميگيرد كه ميتوان به نوعي در همه آنها رگهاي از جامعه پس از جنگ را مشاهده كرد. اگرچه به سبب موضوعي چندان ارتباطي با يكديگر ندارند اما مضموني اجتماعي را با خود به يدك ميكشند. جواد افهميافزود: در نگارش داستانهاي اين مجموعه، از تجربه خودم در داستانهاي جنگ هم استفاده كردهام. اكثريت فضاهاي اشاره شده در داستانها نيز واقعي است. با اين حال داستانها و موضوع آنها برآمده از تخيل خودم بوده است.