بهترين اقدام در زمينه مديريت مواد زايد بيمارستاني با توجه به خريد مواد شروع ميشود. اگر مواد قابل بازيافت كمتري خريداري شود، در آن صورت مواد زايد كمتري نياز به بازيافت خواهند داشت. دستهبندي بهتر مواد زايد و جداسازي درست آنها منجر به آلودگي كمتر و مواد زايد تركيبي كمتر و در نتيجه بازيافت بهتر اين مواد ميشود.
راه حلي براي كاهش مواد زايد بيمارستاني:
اين حقايق به نظر ساده، چالشهاي پيش روي مديران بيمارستان در زمينه مديريت مواد زايد را به خوبي توصيف ميكند. ارايه خدمات با كيفيت، با ميزان كم عفونت و كنترل هزينهها، تقاضاي ثابتي است كه بايد برآورده شود. بيمارستانها با موقعيتهاي گوناگوني مواجه هستند. با داشتن يك مدير مسوول، مواد زايد و محيط بيمارستاني آنها معمولاً در پايان فرآيند و نه در شروع فرآيند خريد مواد، يعني جايي كه كار از كار گذشته، دست به كار ميشوند و يا اينكه بيمارستانها مسووليت كل فرآيند مديريت مواد زايد را به منابع بيروني داده و هزينه سنگيني را بدون آنكه آنها بتوانند مواد زائد و يا هزينههاي مرتبط با آن را كاهش دهند، ميپردازند. مطالب اين مقاله بر پايهي اطلاعات بينالمللي بدست آمده از 470 بيمارستان در سيستم مراقبت سلامت، مشاغل پزشكي، گروههاي اجتماعي ذينفعان تأثير پذير از خدمات سلامت، اتحاديههاي كارگري، سازمانهاي محيط زيست و گروههاي مذهبي در بيش از 52 كشور است.
گروههاي كاري در زمينه مواد زايد:
تنظيم گروههاي كاري بيمارستان در زمينه برنامههاي توسعه، پايش و كاهش مواد زايد بيمارستاني از پيشنهادات اصلي HCWH است. در راستاي كسب موفقيت در اين زمينه نياز به دادهها و همكاريهاي مطلوب از سوي كارشناسها در همه بخشها و گروههاي كاري در درون بيمارستان است. اعضاي گروههاي كاري در زمينه كنترل مواد زايد نياز به مميزي فعاليتهاي بيمارستان و تنظيم و اهداف بلند مدت و كوتاه مدت در درون بيمارستان خواهند داشت. پژوهشهاي آنها بايد در برگيرنده تحليلي از مواد خريداري شده و پزشكي از نقطه نظر مواد زايد، شناسايي انواع و ميزان مواد زايد توليد شده در بيمارستان و مقايسه اين دادهها با اطلاعات مربوط به تدوين تجهيزات و مواد پزشكي مشابه درون بيمارستان، باشد. اين امر منجر به انجام اقدامات در زمينه توليدات غذا و داروهايي كه باعث كاهش ميزان و سميت مواد زايد توليد شده ميشوند، خواهد شد. توليدكنندگان نيز بايد اطلاعاتي را در زمينه دستهبندي و جداسازي و مديريت مواد زايد بر مبناي هر نوع ماده خاص، توسعه يافته در دسترس كاركنان قرار دهند. پارامترهاي فني براي مديريت مواد زايد نيز بايد تنظيم گردند. ميزان هزينهها و صرفه جوييها قبل از راهاندازي و تدوين برنامههاي كاهش مواد زايد تخمين زده شود. مواد اطلاعاتي براي كاركنان و بيماران بايد توسعه يافته و كاركنان در اين زمينه آموزشهاي لازم را ببينند.
خريد قابل ترجيح محيطي به عنوان راهي پيشروي بيمارستانها:
خريدهاي قابل ترجيح محيطي(EPP) به معناي ارزيابي تأثير مواد قبل از خريد آنها بر روي محيط و بهداشت افراد و انتخاب خدمات و توليدات با حداقل ضرر و آسيب است. اين قانون ممكن است مواد حاوي جيوه، تركيبهاي كلردار، برهين، كادميوم، سرب و مواد شيميايي كه منجر به آسيب عملكردهاي بدن ميشود را محدود كنند. براي مثال، شوراي شهري استكهلم ليستي از مواد شيميايي كه بايد از خريد آنها پرهيز كرد را براي بيمارستانهاي شهري خود تنظيم كرده است. EPP يك فرايند جاري و پيوسته است كه توسط آن بيمارستان به طور مداوم ميزان اثرات مواد زايد را به منظور انتخاب مواد سال ايمن، و محيط زيست-محور، تصفيه و توسعه ميبخشند، را ارايه ميكند. اصول EPP كليدي براي كاهش ميزان سميت مواد زايد است. در حال حاضر بعضي از مديريتهاي مواد زايد بروي كاهش منبع نسبت به بازيافت و استفاده مجدد از آنها تمركز كردهاند. ما بايد به خاطر داشته باشيم كه همه خدمات خريداري شده در نهايت تبديل به مواد زايد پرهزينه خواهد شد. نكته جالب اين است كه گرفتن اثر انگشت با استفاده از كربن در سالهاي بين 2004-1992 توسط NHSباعث انتشار 25درصد كربن توسط بخش عمومي در انگلستان شد. يك معيار ساده اما مناسب در اين زمينه، تعيين وزن محصولات و توليدات است. از اين رو بايد محصولي با كمترين وزن، بعد از مقايسه آن با محصول مشابه و بستهبندي آنها توسط عرضهكنندگان گوناگون انتخاب شود. معيار ديگر خريد محصولاتي است كه تماس مستقيم با عامل بيماري زا نداشته و به طور بالقوه قابليت بازيافت را دارا است.
دستهبندي و جدا سازي مناسب مواد زايد
به منظور كاهش هزينه و نيروي انساني مورد نياز براي مديريت مواد زايد، مديران بايد به روشهاي برنامهريزي شده در اين زمينه به وقت توجه كرده و سعي در پيادهسازي آنها نمايند. ابتدا، مواد زايد بايد به درستي شناسايي شده، مجزا گشته و به منظور پرهيز از آسيب به سلامت بشر و محيط، به آنها رسيدگي شود. اگر اين روشها براي كاركنان سخت باشد، جريانهاي مختلف مواد زايد (شهرداري، پزشكي، پزشكي عفوني، مواد راديواكتيو خطرناك و يا كم خطر) با هم تركيب شده و خطر آفرين ميشوند كه در اين شرايط براي كنترل آنها نياز به هزينهها و روشهاي درماني گرانقيمت است. به منظور دستيابي به هدف جداسازي مواد زايد، سياستها بايد براي كاركنان قابل درك و كاربردي باشند. سطلهاي مخصوص جداسازي مواد زايد بايد در جاييكه مواد زايد توليد ميشوند، مستقر شوند و مزاحم فعاليتهاي روزانه افراد نباشند. اين سطلها بايد به درستي با برچسب مشخص شوند. كدبندي بر اساس رنگ و استفاده از نشانههاي خاصي، امكان مجزا سازي مواد زايد براي كاركنان را آسانتر مينمايد. آموزش و ايجاد انگيزه در كاركنان براي پيادهسازي روش جداسازي مواد مهم است. براي مثال بيمارستاني در لوكزامبورگ از برچسبها بر روي كيسههاي مواد زايد براي شناسايي بخشي كه بيشترين بازيافت مواد زايد را توليد ميكند و در نتيجه تلاش براي آموزش كاركنان آن بخش، استفاده مينمايد.
بازيافت مواد زايد بيمارستاني:
بيش ازنصف همه مواد زايد توليد شده در بخش بهداشت و درمان در برگيرنده انواع مختلفي از مواد هستند. اكثر اين مواد هيچ گونه تماسي با عامل بيماريزا و يا مواد خطرناك ندارند. و قابليت بازيافت را دارا هستند از اين رو نبايد با مواد غير قابل بازيافت و عفوني تركيب شوند. عامل كليدي در راستاي موفقيت در زمينه بازيافت مواد زايد، آموزش كاركنان و به وجود آوردن انگيزه در آنها است.
خنثيسازي مواد زايد بيمارستاني:
مواد زايد پزشكي عفوني در بيمارستان، به منظور تبديل به مواد زايد خانگي بايد تحت اقداماتي قرار گيرد. اين اقدامات در برگيرنده ضد عفوني حرارتي، اقدامات بهداشتي توسط امواج مايكرو و اتوكلاو است، بيمارستانها بايد روش سوزاندن مواد زايد بيمارستاني را حذف نمايند، به دليل اينكه مواد گازي جامد و باقيماندههاي آب حاصل از سوزاندن به شدت سمي بوده و موادي مانند دي اكسين و فلزات سنگين را وارد محيط اطراف ميكند. هر چقدر مقدار كلرين حاوي موادي ( مانند PVC و پلاستيك VINYL، ضد عفوني كنندهها، سفيد كنندهها و ..)، جيوه و عوامل شيميايي موجود در مواد زايد عفوني بيشتر باشد ميزان مواد سمي بيشتري از طريق سوختن در محيط پخش ميشود. سوزاندن همچنين گرانترين روش براي از بين بردن مواد زايد ميباشد. با در نظر گرفتن هزينههاي اقدامات روزانه و هزينه سرمايهگذاري ما فناوري كاملي نداريم كه به طور كامل بتواند همه مواد زايد را از بين برده و يا تجزيه نمايد.
نتيجهگيري:
بهترين راهحل براي مديريت مواد زايد وابسته به حجم مواد بيمارستاني، مجزاسازي مواد و پرهيز از سوزاندن آنها است. بسياري از پزشكان و پرستاران اقدامات جاري در زمينه مبارزه با مواد زايد بيمارستان را خطري براي سلامتي افراد به شمار ميآورند و HCWH نيز در اين فرآيند و جلوگيري از مشكلات سلامتي افراد نقش ايفا ميكند.