زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

در شماره گذشته به صورت اجمالي عملكرد اعصاب دوازدهگانه بررسي شد در اين شماره نيز به تفكيك عملكرد رفتاري هر يك از اين اعصاب در درمان شير خوردن نوزاد بحث خواهد شد.
عصب بويايي
اولین عصب از این اعصاب دوازده گانه عصب بویایی است زيرا عملکرد رفتاری این عصب کاملا در انسان پی‌گیری نشده است.در گذشته چنین عنوان می‌شد که عصب بویایی در انسان مضمحل شده و در حیوانات - به خصوص چهارپایان - توانمندی عملکردی بالاتری دارد. در حالی که این عصب در فرایندهای رفتاری و تکمیل ساختارهای اولیه حافظه‌ای نقش بسیار عمده‌ای دارد . اخيرا با افزایش اختلالات حافظه‌ای که در سنین بالاتر به وجود می‌آید بیشتر به اهمیت این عصب پرداخته وکارهای گسترده‌ای روی عصب انجام شد.
به طوري كهThomas K.SNIFT، نرولوژیست و رییس آکادمی انجمن نورولوژی آمریکا  می‌گوید: نمی‌دانم چرا این سیستم به‌طور وسیعی در فرایندهای نورولوژی مورد بی‌مهری قرار گرفته است در حالی که می‌تواند در رفتار انسان تاثیر بسیار مهمی داشته باشد. اين سيستم براي تکامل، ارتقاء و تصحیح اعمال رفتاری کودک از حس‌های بسیار مهمی به شمار می‌رود بنابراين مي‌توان با پرداختن به عملکرد این عصب (از طریق عطر بدن مادر، شیر و امکانات بویایی)حول محور کودک شیرخوار  برای ارتقاء تکامل این عصب بهره گرفت.
عصب بینایی
اين عصب به اجبار از محیط سیگنال می‌گیرد اما چگونگی دادن سیگنال و مراحل گرفتن سیگنال‌های بینایی مهم است. چگونگی عملکرد این عصب برای ارتقاء ساختاری آن در 12ماهه اول زندگی بسیار مهم است. علاوه بر نقش بینایی ( وظیفه اصلی آن ) اين عصب  اگر مرحله به مرحله  وصحیح با گیرنده‌های این عصب رفتار شود، نقش اصلی توجه و تمرکز به وسیله‌ای این عصب انجام می‌گیرد. اگر چه اعصاب VI,IV,III در اولین مراحل توجه و تمرکز Reflex Attention نقش اساسی دارند اما این سه عصب نيز همراه عصب بینایی موجب ارتقاء عملکردی خواهند شد. چگونگی تحریک این سه عصب حرکتی می‌تواند نقش بسیارمهمی در سرعت عمل دیداری داشته باشد (سرعت عمل دیداری ممکن است به سرعت عمل فکری در آینده منجر شود). تنظیم و سرعت عملکرد این 4 عصب مربوط به بینایی علاوه بر اینکه در کودکان مشکل‌دار مغزی مثل CP، ذهنی و رفتاری نقش اساسی دارد می‌تواند شروع کننده اختلال توجه و تمرکز باشد که در آینده به مشکلات آموزشی هم ممکن است منجر شود. بنابراین دقت در مورد چگونگی عملکرد این 4عصب بسیار مهم است. اگر اختلالی در دوران کودکی در این اعصاب دیدیم(گاه گاهی حرکات استرابیسم و یا نیستاگموس)
لازم است به بقیه اعمال و اعصاب ساقه مغز نيز دقت و توجه نماییم. در صورتی که مادر، در مورد چگونگی بازی با کودک، آموزش دیده باشد، می‌تواند با كودكي كه در حال مكيدن شير است بازی کند تا موجب کارا شدن این اعصاب شود.
عصب V و عصب VII
 دو عصبی است که می‌شود با همدیگر وارد کار شوند و بهتر است، با همدیگر مورد بررسی قرار گیرند. عصب V، عصب بسیار مهمی است زيرا از نخاع شروع (از حدود C5) تا Mid Brain ادامه پیدا می‌کند( در   Pons). نزدیک هسته عصب VII هسته اي اصلی وجود دارد ( مخصوص حرکات حس عمقی فک به خصوص فک پایینی )که به آن Main Nucleus و یا Principle trigeminal Nuclei  می‌گویند.
اين عصب مسئول اعمال عصب اتونومیک است كه نورون‌های حس سطحی و حس عمقی Proprioceptive در هسته نامبرده فوق نورون‌های آن وجود دارند، در صورتی که در قسمت Somatic، هسته‌ها و نورون‌های مربوط به این اعمال در مناطق مختلف نخاع، ساقه مغز پراکنده‌اند و مناطق وسیعی از سیستم نخاعی و حتی Brain stem مربوط به نورون‌ها و هسته‌های اعمال مختلف این اعصاب را انجام دهند، در حالی که عصب V به تنهایی در یک مقدار کمتری دارای اکثر اعمال نامبرده سیستم نخاعی و ساقه مغز هستند. به همین دلیل وقتی اعصاب حس عمقی سرتاسر بدن از تک‌تک مهره‌های ستون فقرات وارد می‌شوند تا قسمت ابتدایی ساقه مغز یا بصل‌النخاع ادامه پیدا می‌کنند سپس زماني که آکسون آنها به هسته‌های حس عمقی در بصل النخاع وارد می‌شود، از قسمت خلف ستون مهره‌ها، تغییر مسیر می‌دهند و به قسمت میانی ساقه مغز همراه مسیری که عصب V به وجود می‌آورد به تالاموس می‌روند. این عصب چه از نظر وسعت، طول و اندازه هسته و چه از نظر تغییر مسیر که اعصاب و رشته‌های عصب حس عمقی به طرف میانی ساقه مغز که به همراه عصب V تا تالاموس ادامه بیابد، اهمیت عصب V را مطرح می‌کند. برای ارتقاء عمل این عصب بهتر است با عصب VII مورد بحث قرار گیرد، چون این عصب مسئول تغییرات مختلف صورت است که به آن Facial Expression می‌گویند. این دو عصب در اصل اعمال حس سطحی و حرکات ظریف عضلات صورت و حرکات فک‌ها را به عهده دارد زيرا تمام حالات مختلف سروصورت به عهده این دو عصب است. وقتی روی یک کودک شیرخوار برنامه کامل ارتقاء این دو عصب را داشته باشیم علاوه بر این که برای درست عمل کردن مناطق حسی و حرکتی مغز خیلی کمک می‌نمایند(چون جایگاه مغزی این دو عصب در مناطق حسی و حرکتی مغز بسیار وسیع می‌باشد)، حالات و تغییرات صورت نيز به بهترین حالت ممکن منجر خواهد شد.
بايد برای ارتقاء تکامل اين دو عصب علاوه بر توجه به فرایندهای نوروفیزیولوژی و نوروآناتومی آن‌ها به فکر علايم کلینیکی و اشکالات عملکردی صورت باشیم. اولین و مناسب‌ترین برنامه برای ارتقاء تکامل این دو عصب در شرایط عام(اگر شیرخوار کم سن باشد) گاهی با دست‌های گرم و برخي اوقات با دست سرد، به صور مختلف ماساژ داده می‌شود. برای ایجاد تظاهرات و حالات مختلف ماساژ دادن، در این مورد تکنیک‌های مناسب ماساژ وجود دارد که مشهورترین نوع آن را ماساژ سوئدی می‌نامند امابايد نحوه ماساژ به گونه‌ زير ‌باشد:
اولا: منجر به مقاومت و گریه کودک نشود.
 ثانیا: به صور مختلف تظاهرات صورت ماساژ داده شود. به عنوان مثال ماساژ سبب ایجاد اخم، سبب بالابردن پرده بینی، باعث بالابردن لب و منجر به بوجود آوردن حالت خندیدن شیرخوار شود.
ثالثا: ماساژ را در حدتحمل کودک داده شود زيرا این اقدامات حتی اگر بیش از حد باشد می‌تواند اشکالات Child abuse داشته باشد. وقتی ماساژ با دست گرم و گاهي سرد به کار گرفته شود، عصب‌V
را به کار می‌گیرد و زماني روی لب‌ها، صورت و حالت‌های Facial expression ماساژ داده شود، عصب VII را درگیر می‌كند. زماني كه در وضعیت‌های حرکات فک کار کنند، شاخه عصب اصلی (عصبV)به کار گرفته می‌شود بنابراین اگر از این دو عصب به طور دقیق نوروآناتومی و نوروفیزیولوژی به کار گرفته شود، می‌توانیم ماساژ را برای ارتقاء تکامل این دو عصب مهم چه از نظر بالابردن عملکردی ساقه مغز و چه مغزی به خوبی به کار گیریم. شايان ذكر است، با ماساژ ملایم ولی تحریک‌کننده به‌وسیله ماساژهای عضلات infrahyoid, suprahyoid شرایطی به وجود مي‌آید که بلع کودک شیرخوار راحت‌تر شود و می‌تواند حتی در کودکانی که Reflax دارند، این ماساژها، و دستکاری‌های گردن موثر واقع شود. تجربه نشان داده است اگر ماساژ گردن نوزادان نارس را به صورت ملایم انجام دهیم اين نوزاد با تحریک و ماساژهای لب‌ها و سروصورت، سریع‌تر
می‌توانند به مکیدن و بلعیدن برسند، هرچند راهکارهای اصلی آن تخصصی است زيرا خطر آسپیراسیون در اثر اقدامات نابخردانه وجود دارد بنابراين بهتر است دستکاری سر و گردن در حدی باشد که برای نوزاد لذت بخش باشد. اگر نقصی در مورد قورت دادن نوزاد و یا شیرخوار مشاهد شده ضروری است به گفتاردرمانی که در قسمت علمی، تحریکات Cranial nerves تجربه و علم این موضوع را دارد، مراجعه شود «زيرا این قسمت حتی برای گفتاردرمان‌ها نيز احتیاج است تا ضمن پرداختن به علوم اعصاب (به خصوص علوم اعصاب مربوط به Cranial nerves) تجربه کافی برای تحریک این اعصاب دوازده‌گانه داشته باشند».
ادامه دارد...