بيشك صنعت تجهيزات پزشكي به دليل شرايط خاص كاربري و درگير بودن با مقوله سلامت انسان از حساسيت ويژهاي برخوردار است كه میتواند اهمیت فوق العادهای در جلوگیری از ایجاد خطر، تشدید بیماری و آسیب به بیمار را داشته باشد. مروزه سرعت و دامنه گسترش فنآوري سيستمهاي تامين سلامت و همچنين افزايش روزافزون تنوع تجهيزات پزشكي در بازارهاي بينالمللي، كيفيت و بهبود مستمر، آن را به يك امر اجتنابناپذير تبديل كرده است. از اينرو در حال حاضر، يكي از دغدغههاي مديران دستاندركار اين بخش، استقرار سيستم مديريت كيفيت است تا بتوانند شرايط مساعدي براي حضور و حفظ توانايي رقابت در بازارهاي ملي و بينالمللي و همچنين جلب رضايت مشتري و كليه ذينفعان فراهم نمايند. مهمترين امري كه ذهن را بدان معطوف ميدارد اين است كه جايگاه اين صنعت در ايران چگونه است؟ چند درصد از توليدات اين محصولات ،سهم بازار داخلي و خارجي را به خود اختصاص دادهاست؟ بدين منظور گفتوگويي اختصاصي با دكتر سيدعباس سجادي، رييس هياتمديره و مديرعامل شركت تجهيزات پزشكي هلال ايران؛ بزرگترين توليدكننده وسايل پزشكي استريل يك بار مصرف ايران ترتيب داده ايم تا بدين مسايل بيشتر پرداخته شود.
اين شركت از چه زماني تاسيس و به فعاليت پرداخته است ؟
شركت تجهيزات پزشكي هلال ايران حدود 20 سال پيش به منظور خودكفايي كشور براي توليد سرنگ در مساحتي به ابعاد 240 هزار مترمربع و زيربناي 40 هزار مترمربع در زمينه توليدات انواع سرنگ و محصولات تزريقي آغاز به كار كرد. پس از آن نيز متولي توليد محصولاتي همچون صافي دياليز، ست دياليز، ست سرم و فيلتر تالاسمي شد و به مرور زمان ساير محصولات نيز به توليدات اين شركت افزوده گشت. اين شركت هماكنون 850 نيروي انساني دارد كه در سه شيفت (24 ساعته) مشغول به فعاليت و توليد هستند.
مهمترين محصولات توليدي اين شركت چيست؟
در حال حاضر سرنگ در انواع مختلف cc 2،5 و10، سرنگ انسولين، آنژيوكت، صافي دياليز، ست و مايع دياليز،كيسه وكارتريج بيكربنات(مربوط به افراد دياليزي)، فيلتر و ست تالاسمي، انواع سوزن دندانپزشكي از جمله محصولات اين شركت محسوب ميشوند.
در حال حاضر چند درصد از توليدات داخلي را به خود اختصاص دادهايد؟
در حقيقت شركت تجهيزات پزشكي به عنوان شركت مادر در زمينه توليد تجهيزات پزشكي يكبار
مصرف در كشور محسوب ميشود كه ساير شركتهاي توليدكننده اين گونه محصولات از شركت ما الهام ميگيرند و خواهان مشورت و كمكهاي فني و تكنولوژي از ما هستند بهطوري كه هماكنون40 درصد سرنگ توليدي ايران را تمام شركتهاي سرنگسازي توليد ميكنند در صورتي كه شركت تجهيزات پزشكي هلال ايران به تنهايي 60 درصد توليدات داخلي و ساير تجهيزات را به خود اختصاص داده است و از آنجا كه شركت تجهيزات پزشكي هلال ايران وابسته به جمعيت هلال احمر جمهوري اسلامي ايران است، ديدگاه و نگاه انساندوستانهاي به خدمات پزشكي دارد و اين امر موجب شده تا هميشه دست به توليد محصولاتي بزند كه باعث برطرف شدن مشكلات عامه مردم و بيماران شود بنابراين داشتن كيفيت بالا و حل كردن مشكل بيماران از جايگاه خاص و مهمي براي شركت ما برخوردار است.
صادرات محصولات شما چگونه است؟
هم اكنون تقاضاي زياد محصولاتمان در داخل كشور موجب شده است تا نتوانيم صادرات در حد بالايي داشته باشيم اما محصولات ما به كشورهاي همچون عراق، آذربايجان، تركيه، افغانستان صادر ميشود كه قصد داريم با افزايش توليد سرنگ، سهمي از بازارهاي خارجي را نيز به خود اختصاص بدهيم. در وهله نخست نيز اين محصولات به كشورهاي همسايه و حاشيه خليج فارس و آسياي مركزي صادر خواهد شد.
در حال حاضر عمده مواد اوليه محصولات شركت شما از كدام كشورها تامين ميشود؟
در گذشته عمده مواد اوليه ما به دليل ارايه محصولات استريل پزشكي و برخورداري از كيفيت و مرغوبيت و همچنين رعايت استانداردهاي پزشكي از كشور اروپايي پيشرفته تامين ميشد اما به مرور زمان كيفيت توليدات داخلي ما بهتر شد و هماكنون قسمت قابل توجهي از مواد اوليه محصولات در داخل كشور توليد ميشود اما برخي ازمواد اوليه از كشورهاي اروپايي و كشورهاي پيشرفته توليدكننده مواد اوليه تهيه ميشوند. شركت تجهيزات پزشكي هلال ايران در نظر دارد كه عمده مواد اساسي اوليه را خود توليد كند كه تحقق اين امر نيازمند به سرمايهگذاري
است. در حال حاضر كشورهاي بزرگ صنعتي توليد محصولهايي همچون هالو فايبر(يك محصولي است كه در فيلترهاي پزشكي همچون صافي دياليز و برخي ديگر از وسايل پزشكي در صنايع غذايي و صنايع داروسازي استفاده ميشود) را انجام ميدهند. شركت ما نيز برنامه توليد و سرمايهگذاري در اين محصولات را در دستور كار خود قرار داده است.
براي تحقق يافتن به اين امر مهم نيازمند چه مقدار سرمايهگذاري هستيد؟
طبق برآورد ما براي مرحله اوليه توليد ،30 ميليارد تومان براي سرمايهگذاري نياز داريم (با احتساب برخي از زمينههاي اجرايي كردن اين طرح مانند داشتن زمين، سوله و ساز و كار خط توليد زيرساختها) اما كسي كه ميخواهد از صفر شروع كند مبلغي بالاتر از اين مقدار نياز خواهد داشت. از آنجا كه اين شركت از شركتهاي وابسته به هلال احمر محسوب ميشود، قرار است كه جمعيت هلال احمر در اين مورد به ما كمك كند.
محصولات براي استاندارد شدن چه مراحلي راپشت سر ميگذرانند؟
هر كدام از محصولات براي اينكه تاييديه خود را اخذ كنند، احتياج دارد كه مراحل خاصي را طي كنند. از جمله موادي كه براي توليد اين محصولات استفاده ميشود بايد داراي استانداردهاي پزشكي باشند و اين استانداردها را از مراجع قانوني مربوط مانند سازمان استاندارد، وزارت بهداشت، وزارت صنايع، سازمان محيط زيست و ساير مراجع مربوطه اخذ كنند. پس از آن براي اينكه خط توليد ما مورد تاييد قرار بگيرد بايد برنامههاي خاص و استانداردهاي خاص را پشت سر بگذارند. يكي از اين موارد اين است كه نيروهاي انساني مشغول به فعاليت در اين شركت بايد آموزش و گواهينامه خاصي داشته و سلامتي جسمي آنان مورد تاييد قرار گيرد. همچنين بايدآزمايش مخصوصي براي محصولات انجام شود و در مراكز دانشگاهي از سوي مسئولان و متخصصان علمي مورد استفاده و مورد تاييد قرار گيرند. تهيه محصولات ما مانند صافي دياليز كه تحت ليسانس توليد ميشود از سوي شركتهاي اروپايي مورد نظارت و كنترل قرار ميگيرند. همچنين ما مجوز فروش محصولات خود را به دليل كيفيت خوب محصولاتمان در كشورهاي اروپايي داريم اما به دليل رونق بازار داخلي اين محصولات به كشورهاي ديگر صادر نميشود. البته شايان ذكر است كه رقابت در كشورهاي صنعتي و پيشرفته مشكلتر است.
چقدر در توليد محصولات كار كارشناسي شده است؟
از آنجا كه توليد محصولات پزشكي استريل جزء حساسترين، بادقتترين و سختترين توليدات است بايد نظارت زيادي بر روي اين محصولات باشد چرا كه كوچكترين مساله غيراستريل و يا عدم مرغوبيت جنس كالا باعث ايجاد عوارضي در بدن ميشود. بهعنوان مثال ماده پلاستيكي سرنگ بايد از جنس مرغوب، مخصوص و داراي گريد پزشكي باشد تا موجب عوارض نشود. غيراستريل بودن سرنگ نيز موجب، عفونت بدن ميشود .همچنين اگر سوزن هنگام تزريق خوب و تيز نباشد تا مايع راحتتر وارد بدن شود، باعث ايجاد درد خواهد شد. همچنين وجود راديكال آزاد در مواد توليدي و وجود يك ذره خاك و يا تار مو كوچك داخل سرنگ نيز موجب عدم كيفيت محصول ميشوند. اين نكات سادهترين مواردي است كه بايد در توليد سرنگها مدنظر قرار گيرد.
آيا استانداردهاي محصولات شما نزديك به سطح بينالمللي است؟
درحال حاضر ما استانداردهاي مختلفي را اخذ كرده ايم
كه شامل استانداردهاي بين المللي و ملي هستند. همچنين مواد اوليه و دستگاههاي ما از مرغوبيت و كيفيت خوبي برخوردار است. توليد محصولات ما نيز در فضايي به نام اتاق تميز صورت ميگيرد كه آمادهسازي آن فضا نيازمند به رعايت استانداردهاي سخت با هزينههاي بالا است؛ شركت تجهيزات پزشكي هلال ايران در حال حاضر بزرگترين اتاق تميز را در ايران داراست و بالاترين استانداردها را دارد كه نمايندگان كشورهاي اروپايي با بازديد از اين شركت به اين مساله اذعان دارند.
آيا يارانه به محصولات شما تعلق ميگيرد؟
در حال حاضر يارانه به برخي از محصولات همچون صافي دياليز از سوي وزارت بهداشت تعلق ميگيرد كه با هدفمندكردن يارانهها (تعلق كمتر يارانه و رقابتي شدن شركتها) بودجه در قسمتهاي ديگر بهداشت و درمان هزينه خواهد شد.
آيا قيمت محصولات شما با هدفمندي يارانهها افزايش مييابد؟
محصولاتي كه يارانه به آن تعلق ميگرفت به مرور زمان مبلغش كم شد. به عنوان مثال براي فيلتر 12 الي 15 هزار توماني مبلغ 3 هزار و 500 تومان (حدود 20 درصد) يارانه تعلق ميگرفت كه قرار است تا پايان سال 90 اين مبلغ به صفر برسد. همچنين با تاخيرهاي پرداختي وزارت بهداشت عملا ما از دريافت يارانه رضايتمندي نداريم بنابراين راضي هستيم تا يارانهها در قالب تامين بيمههاي بيماران و كيفيت بالاي خدمات درماني مصرف شود.همچنين احتمال افزايش 2 الي 3 هزار توماني محصول صافي دياليز پس از طرح هدفمندكردن يارانهها وجود دارد اما ممكن است با رقابتي شدن بازار قيمت اين محصولات كمتر نيز بشود. بيمهها نيز ميتوانند اين محصولات را براي بيماران مانند بسياري از تجهيزات پزشكي و مواد مصرفي و داروها تحت پوشش خود قرار دهند.
اكثر نيروهاي انساني شما را چه افرادي تشكيل ميدهند؟
نيروهاي انساني فعال در شركت متشكل از انواع تخصصها همچون پزشك، داروساز، مهندسان رشتههاي صنايع، مكانيك، پزشكي، كامپيوتر، طراح صنعتي، مديريت صنعتي و ... و همچنين كارگران ساده هستند؛ آنان نيز ضمن دارا بودن تحصيلات پايه ميبايست تحت آموزشهاي خاصي قرار بگيرند تا در خط توليد ما مشغول به كار بشوند.
در حال حاضر بيشترين مشكل شركتهاي توليدكننده محصولات پزشكي چيست؟
بيشترين مشكلي كه شركتهاي توليدكننده محصولات با آن مواجه هستند مربوط به بهرهوري پايين به دليل نيروهاي انساني نسبتا متراكم و قوانين زائد برخي از قسمتهاي واردات مواد اوليه و همچنين قوانين دست و پاگير قسمتهاي دولتي و كاغذبازي اين قسمتها است. رفع اين مشكلات در مملكت ما با سرعت كمي در حال تحقق است اما اگر بخواهيم خود را همپاي كشورهاي صنعتي و پيشرفته دنيا كنيم بايد در نظر بگيريم كه آنان چه حمايتهايي را از صنايع خودشان ميكنند و چگونه قوانين را در اين راستا طرحريزي و مصوب ميكنند.
عمدهترين مشكل شما در توليد محصولات چيست؟
در حال حاضر دستگاههاي ما كه از بدو تاسيس از شركتهاي اروپايي همچون آلمان تهيه شدهاند و به دليل اينكه عمرمفيد اين دستگاهها سپري شده است، در نظر داريم تا دستگاههاي قديمي را با دستگاههاي جديد تعويض كنيم اما براي به روز كردن اين دستگاهها نياز به بودجه مالي بيشتري داريم. همچنين علاوه بر محصولات توليدي ما نمايندگي دستگاههاي دياليز را نيز داريم كه تاكنون بيش از 3 هزار دستگاه در مراكز دياليز و بيمارستانهاي سراسر كشور توزيع شدهاند. همچنين شركت ما فروشنده انحصاري اين دستگاهها در ايران است كه خدمات انحصاري پس از فروش شامل تعمير قطعات يدكي به بيش از 300 مركز را سرويس ميدهد.
علل انتخاب اين شركت به عنوان واحد نمونه از سوي وزارت صنايع و معادن و سازمانهاي معتبر چيست؟
اين شركت همواره تلاش مينمايد تا با بروزرساني استانداردها و مهندسي مجدد و اصلاح ساختار ضمن به دور نماندن از پيشرفتهاي جهاني نگاه ويژهاي به دانش فني روز داشته باشد. همچنين سرلوحه اهداف اين شركت تلاش در جهت كاهش آلام بيماران بهخصوص بيماران دياليزي و تالاسمي است. بر همين اساس بود كه در اسفندماه 89 اين شركت در هشتمين جشنواره توليد ملي- افتخار ملي ضمن سه مرحله كارشناسي توسط خانه صنعت و معدن ايران و همچنين وزارت محترم صنايع و معادن منتخب شده و از دست وزير محترم صنايع و معادن لوح و تنديس زرين جشنواره را دريافت كرد.