اجرای سیستم ارجاع پزشک خانواده در ایران اجتنابناپذیر است. بنابراین استفاده از تجارب کشورهایی نظیر کانادا و انگلیس که این سیستم را سالهاست اجرا نمودهاند، میتواند راه را برای کشور ما برای رسیدن به هدف که همان به وجود آمدن عدالت در سیستم بهداشت و درمان برای آحاد ملت است، نزدیکتر کند. با توجه به پهناوری کشور میتوان با الگوبرداری صحیح از کشورهای فوق و رفع برخی از نارساییهای آن از هزینههای غیرضروری جلوگیری کرده و دولت هم بتواند صرفهجویی قابل ملاحظهای انجام دهد و منابع و ثروت ملی کشور را به خوبی مدیریت نماید. البته باید توجه داشت برای اجرای طرح بزرگ پزشک خانواده نیاز به عزم ملی و استفاده از نظریات انجمنهای علمی بهخصوص پزشکان عمومی که مجری و سنگر اول طرح هستند باید بود.
نظام سلامت در كشوركانادا
بهداشت و درمان در کانادا مدت طولانی است که به عنوان افتخار ملی شناخته شده است. سیستم فعلی بهداشت و درمان در کانادا، سیستم بهداشت عمومی است که توسط حزب NDP از اواخر دهه 1930 در استان ساسکا چوان، توسط تامی دوگلاس برای مراقبتهای بهداشت عمومی جهت زنان و کودکان به وجود آمد.
اصول بيمه فعلي كانادا
در حال حاضر با سیستم بیمه فعلی 70 درصد از مراقبتهای پزشکی پوشش داده میشوند. این سیستم با بودجه عمومی و به صورت بیمه درمانی رایگان اما توسط بخش خصوصی اجرا میشود. این سیستم در سال 1984بر پنج اصل تاسیس شده است.
مفهوم اصول 5 گانه
1- Public Administration: اين اصل معتقد است كه بهداشت برای سطح يا گروه خاصي نيست و اعتقاد بر این است كه همه افراد عضو يك خانواده هستند كه بايد بیمه عمومی شوند.
2- Comprehensiveness (یا جامع و فراگير بودن ): يعني بهداشت و بیمه شامل تمامي بخشهای پزشکان، بیمارستانها، دندانپزشکی و جراحی است. البته لازم به ذکر است كه بيمههاي مکمل هم در كانادا كاربرد فراواني دارند.
3- Universality (اصل عمومیت و جامعيت): 100درصد افراد هر ایالت در كانادا تحت پوشش بيمه هستند.
4- Portability (اصل قابليت انتقال): اگر از يك ایالت به محل ديگري انتقال يافتند بر اساس این اصل بيمه شما نیز منتقل میشود.
5- Accessibility (اصل دسترسي و قابليت وصول): در اين اصل تاكيد شده است كه تمامی افراد، بايد دسترسي به مراقبتهای بهداشتي قابل استدلال و معقول داشته باشند.
بالاترين كيفيت سلامت در جهان
سلامت همه کاناداییها، مسئولیتی است که دولت بسیار جدی با آن برخورد میکند و به تمام شهروندان کمک میکند از طول عمری بالغ بر 80 سال بهرهمند شوند. در واقع، آمار سلامت مربوط به کانادا بسیار بهتر از میانگین جهانی است.
مردم كانادا دارای يكی از بالاترين سطوح زندگی در جهان هستند. هزينه زندگی نسبتا كم (پايينتر از اكثر كشورهای اروپای غربی)، تورم پايين و ميزان حقوق زياد است. سازمان ملل كيفيت زندگی در كانادا را بالاترين كيفيت زندگی در جهان میداند. برای مدت 9 سال متوالی (2002-1994) در بررسیهای سازمان ملل، کانادا یکی از سه مکان برتر جهان برای زندگی اعلام شده است. کانادا از اولین کشورهایی بود که سیستم همگانی مراقبتهای بهداشتی و درمانی دولتی را که مدیکر(Medicare) نامیده میشود، عرضه كرده است. شیوه دسترسی به صورت پزشک خانواده و نظام ارجاع است. مراقبتهای بهداشتی و درمانی تحت حمایت قانون بهداشت و درمان کانادا مصوب سال 1984 قرار دارند که تضمین میکند هر فردی با داشتن کارت بیمه خدمات درمانی هر زمان به مراقبتهای پزشکی نیاز داشته باشد، بدون هیچ گونه هزینهای به بیمارستانها و کلینیکهای پیشرفته و پزشکان و متخصصان دسترسی خواهد داشت. در كانادا هيچ شهروندي بدون بيمه سلامت نيست و عدالت اجتماعي بين طبقههاي گوناگون درآمدي وجود دارد.
سرانه بهداشت
سرانه بهداشت و درمان در کانادا سالانه معادل 2500 تا 3500 دلار برای هر نفر است که این رقم در استانهای مختلف فرق میکند. طریقه هزینه کردن آن، تحت نظارت و كنترل دايمي دولت است. سهم بالاي بخش بهداشت و درمان از تولید ناخالص ملی و سرانه بالا براي بهداشت و درمان و همچنین سهم بالاي بخش دولتی در این رابطه اثرات مثبتی بر برخورداري افراد جامعه از خدمات بهداشتی درمانی مورد نیاز آنان دارد. نحوه دسترسی و پرداخت به پزشک عمومی و متخصص از مشخصههاي یک سیستم بهداشتی درمانی عادلانه است. بهطوري که در کانادا دسترسی آزاد و بدون دریافت وجه به پزشک عمومی وجود دارد و براي دسترسی به پزشک متخصص از نظام ارجاع استفاده
میشود.
بهعبارت دیگر اکثر هزینههای بهداشتی در کانادا بهطور مستقیم از شهروندان اخذ نمیشود. مواردی که این بیمه پوشش میدهد شامل موارد معاينه و درمان توسط پزشک خانواده، انواع مختلف عمل جراحی، بيشتر درمانها توسط متخصصان، کلیه هزینههای بيمارستان، اشعه X، آزمايشات پزشکی، واکسيناسيون، معاینه چشم، هزینه دندانپزشکی کودکان تا زیر 15 سال( کلاس هشتم)، عينک و لنز برای افراد کمتر از 20 و بالای 64 سال است. مواردی که این بیمه پوشش نمیدهد شامل هزينه آمبولانس، دارو و اعمال زیبایی است. ضمنا دارو برای افراد بالای 65 سال که بضاعت مالی ندارند با پرداخت 100 دلار در سال در مراجعات سرپایی رایگان است. البته با توجه به اینکه کارکنان اکثر سازمانها و شرکتها مشمول بيمه مكمل هستند هزینه دارو توسط کار فرما پرداخت میشود. در عین حال برای افراد غیرشاغل نیز ویزیت پزشك عمومی و دكتر متخصص رایگان و داروهاي مصرفي در بيمارستان و همچنین آزمايشهاي تكميلي نظیر MRI و CT نیز با دولت است. بسیاري از کارفرمایان فرانشیز را با بیمه تکمیلی براي کارکنان میپردازند. در واقع پرداختهاي مستقیم نقش جزیی در برخورداري از خدمات دارد.
كمبود پرستار و انتظار درمان؛تنها مشكل سيستم
مطالعات نشان میدهد تنها نارضایتی مردم به خاطر زمان انتظار زیاد برای موارد درمانی و کمبود پرستار است. پیشنهاد کارشناسان این است که یک تیم شامل پرستار، روانشناس و ... با پزشک کار کنند تا برای مواردی که ضروری نیست، با راهنمایی پرستار مشکل حل شده و در آن صورت وقت پزشک به بیمار دیگر اختصاص داده شود. از طرفی دولت درآمدهای ارايهدهندگان خدمت را طوری محاسبه کرده است که آنها از یک زندگی مرفه برخوردار باشند. لازم به ذکر است با توجه به یک شیفت کاری و هزینههای اجاره محل، منشی، وسایل مصرفی در ماه و مالیات و آب و برق و تلفن، رفت و آمد و غیره، درآمد مانده برای پزشک تقریبا سالیانه حدود 200 تا 400 هزار دلار است. در کل سیستم ارجاع و پزشک خانواده در کانادا موفق بوده و مردم ارزش زيادي براي نظام سلامت كشور خود قايل هستند.
ادامه دارد...