زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

«عميقاً معتقدم كار بزرگ و شايسته‌اي در صنعت غذايي كشور انجام داده‌ايم و اين شجاعت و جسارت را داشتيم كه بدون هيچ حمايت و پشتوانه‌اي و براي اولين بار ماكاروني به شيوه مدرن و با كيفيت نمونه‌هاي اروپايي را در كشور خودمان توليد كنيم». اين را مهندس مرتضي ميثمي مي‌گويد: مدير عامل شركت تك ماكارون و كار آفرين برتر كشوركه بيش از 30 سال است در حوزه صنايع غذايي مشغول به فعاليت است.
در يكي از روزهاي شهريور ماه، به دفتر كار مهندس ميثمي رفتيم و با ايشان به گفتگو نشستيم تا از رموز موفقيت خود بگويد. از روزهاي آغازين شروع به كار تك ماكارون گفت، از موانع و مشكلاتي كه بر سر راه مدرنيزه كردن توليد ماكاروني در كشور وجود داشت، از عدم حمايت دولت از واحدهاي توليدي خصوصي گله‌مند بود و معتقد بود اگر دولت امنيت اقتصادي بازار را براي توليد كننده تضمين نكند، تمايل به فعاليت در بخش توليدي كاهش مي‌يابد.
با اين وجود، چندين بار با قاطعيت مي‌گويد: «از همان ابتدا ايمان و اعتقاد كامل داشتيم كه موفق مي‌شويم، چون هدفمان خدمت به كشور بود و موفقيت امروز ما هم نتيجه همان اعتقاد و ايمان خالص اوليه است».
حاصل گفتگوي ما با مهندس ميثمي را در ذيل بخوانيد:

انگيزه فعاليت در عرصه صنايع غذايي از چه زماني در ذهن شما شكل گرفت؟
تقريباً از اوايل دهه 50 با تاسيس واحد آرد براي نانوايي‌ها و قنادي‌ها وارد صنعت غذا شديم. گندم مي‌خريديم و تبديل به آرد مي‌‌كرديم و به مردم مي‌فروختيم كه البته بعد از انقلاب شكل خريد و فروش عوض شد و به صورت حواله‌اي درآمد، يعني دولت براي آرد سوبسيد مي‌پرداخت. در سال 73، وضعيت ماكاروني در ايران به شدت تحت تأثير ماكاروني‌هاي وارداتي قرار گرفت، به طوري كه بخش بزرگي از بازار ماكاروني ايران در اختيار ماكاروني ترك بود. حتي گاهي ماكاروني ايراني را در بسته‌بندي ماكاروني ترك به مشتريان مي‌فروختند. اين مسأله به عنوان يك ايراني، مايه تأسف بود و به همين علت، من و چند تن از دوستان علاقه‌مند شديم كه در اين زمينه سرمايه‌گذاري كنيم و در صنعت ماكاروني دگرگوني به وجود آوريم. صنعت ماكاروني تا زماني كه تك ماكارون وارد عرصه توليد نشده بود، يا به شكل سنتي بود كه در 24 ساعت 2 تا 3 تن توليد داشت يا وارداتي بود كه بيشتر هم از تركيه وارد كشور مي‌شد. ماكاروني ايراني هم چون از صنعت پيشرفته‌اي كه ضامن بهبود توليد و كيفيت باشد برخوردار نبود و همه كارها به شيوه سنتي بود، در نتيجه اقبال عمومي بيشتر به سمت ماكاروني ترك بود. سال 73 كلنگ احداث كارخانه تك ماكارون زده شد و در سال 77 كارخانه با يك خط بلند كه اسپاگتي توليد مي‌كرد و يك خط كوتاه كه ماكاروني شكل‌دار و فرمي توليد مي‌كرد، با ظرفيت 60 تن در 24 ساعت به بهره‌برداري رسيد و به اين ترتيب مي‌توانستيم اولين واحد توليد ماكاروني به شيوه مدرن را پايه‌گذاري كنيم و خوشبختانه مردم هم استقبال خوبي كردند، به گونه‌اي كه ظرف 6 ماه تا يك سال بعد، ماكاروني ترك ديگر نتوانست وارد بازار ايران شود. در حال حاضر هم تك‌ماكارون با 6 خط توليد و ظرفيت 500 تن در 24 ساعت مشغول به توليد است كه مي‌تواند تمام كشور را تحت پوشش قرار دهد.
با توجه به اينكه از صنعت آرد وارد صنعت ماكاروني شديد و در آن شرايط هنوز توليد به شيوه سنتي بود، با چه مشكلات و موانعي روبه‌رو شديد؟ آيا دولت حمايتي از شما كرد؟
دولت تنها از طريق بانك، ارز در اختيار ما مي‌گذاشت؛ البته بدون هيچ تخفيفي. در آغاز كار وقتي به بانك‌ها و سازمان‌ها مراجعه كرديم اصولا پذيراي ما نبودند. دليلش هم اين بود كه در آن سال‌ها حدود 600 – 700 واحد ماكاروني تاسيس شده بود كه اكثراً هم به بهره‌برداري نرسيده بودند. به همين علت دولت خاطره بدي از ماكاروني داشت، البته وزارت صنايع و وزير وقت آن، آقاي نعمت زاده خيلي از ما حمايت مي‌كردند و خواستار تحول و دگرگوني در صنعت ماكاروني بودند. با وجود اين محدوديت‌ها و موانع، ما كار را پيش برديم و تمام سرمايه‌گذاري‌‌ها را هم خودمان كرديم. به هر حال كار شروع شده بود و تجهيزات و ماشين‌آلات خريداري شده بود و ساختمان كارخانه در حال احداث بود و ديگر نمي‌توانستيم عقب‌نشيني كنيم، ولي از سال 73 كه كلنگ كار زده شد تا سال 77 كه به بهره‌برداري رسيد، خيلي سختي و زحمت كشيديم، ولي ما اعتقاد داشتيم كه مملكت ما نياز به يك صنعت ماكاروني پيشرفته و مدرن دارد و مطمئن بوديم كه موفق مي‌شويم. براساس همين اعتقاد و ايمان هم بود كه امروز به اين جايگاه رسيده‌ايم و براساس همين موفقيت
تك ماكارون بود كه كم‌كم رقبايي وارد بازار توليد شدند.
شيوه مديريتي شما تا چه اندازه در مواجهه با اين مشكلات و موانع تأثيرگذار بوده است؟
زماني كه ما وارد كار توليد ماكاروني شديم، من سابقه 25 سال كار مديريتي در صنعت آرد را داشتم و با كار مديريت و توليد به خوبي آشنا بودم و مي‌دانستم چگونه بهترين استفاده و بهره را از نيروي انساني متخصص ببرم. يك بخشي از كار، توليد و رساندن آن به ارزش افزوده است، اما بخش مهم‌تر، بازاريابي و تبليغات و فروشي است كه شيوه مديريتي جداگانه‌اي را مي‌طلبد. خوشبختانه همه اعضاي هيأت مديره، توانايي مديريتي بالايي داشتند و ما توانستيم با سياست و درايت بالا، مشكلات و موانع را پشت سر بگذاريم.
آيا همچنان شيوه‌هاي مديريتي و توليدي گذشته را دنبال مي‌كنيد يا خود را با متدهاي روز دنيا هماهنگ مي‌‌نماييد؟
قطعا براي پيشرفت و موفقيت بايد شيوه‌هاي توليدي و مديريتي را به روز كرد. ما از همان ابتداي كار، در كارخانه و دفتر مركزي از سيستم‌هاي نرم‌افزاري استفاده مي‌كرديم. مخصوصا در بخش توليد، هميشه سعي كرده‌ايم طبق جديدترين شيوه‌هاي روز دنيا پيش برويم. مسلما اگر هر چند يكبار ايده‌ جديدي به كار نگيريم يا شيوه‌هاي توليدي و تبليغاتي و بازاريابي خود را به روز نكنيم، پيشرفت و سوددهي هم نخواهيم داشت. خوشبختانه ما امروز نه تنها يك نام خوب در عرصه ماكاروني داريم، بلكه يك سبد كالا شامل روغن خوراكي، روغن زيتون، آرد قنادي و كيك و ... هم وارد بازار كرده‌ايم. در واقع هدف اصلي و اوليه ما اين بود كه خانم خانه‌دار را از اسم تك ماكارون مطمئن كنيم تا با اطمينان به سراغ محصولات ما برود و فكر مي‌كنيم در اين راه هم موفق بوده‌ايم.
گفتيد هر چند وقت يكبار از ايده‌ها و متدهاي جديد استفاده مي‌كنيد. اين ايده‌ها را كارشناسان و مشاوران شما ارائه مي‌دهند يا از نمونه‌هاي خارجي هم استفاده مي‌كنيد؟
ما يك مركز تحقيقات داريم كه با مراكز تحقيقاتي شركت‌هاي خارجي كه از آنجا ماشين‌آلات و تجهيزات وارد مي‌كنيم، در ارتباط است. مواقعي كه با مشكلي روبه‌رو مي‌شويم يا مي‌خواهيم از ايده جديدي استفاده كنيم، از اين مراكز تحقيقاتي كمك مي‌گيريم. ما معمولا هر 6 ماه يكبار كارشناسان خود را به اين مراكز تحقيقاتي خارجي مي‌فرستيم يا كارشناسان آنها به ايران مي‌آيند و با هم تبادل نظر مي‌كنيم.
آيا از كارشناسان و متخصصان خارجي هم استفاده مي‌كنيد؟
خير، كارشناسان و متخصصان ما همه ايراني هستند. فقط در زمان تحويل تجهيزات و ماشين‌آلات، كارشناسان خارجي به كشور مي‌آيند كه آن هم ضروري است.
وضعيت فعلي تك ماكارون از نظر تنوع توليد چگونه است؟
ما دو خط توليد ماكاروني داريم؛ يك خط بلند كه اسپاگتي توليد مي‌كند و يك خط كوتاه كه ماكاروني شكل‌دار و فرمي توليد مي‌كند. در حال حاضر، حدود 20 نوع ماكاروني شكل‌دار را وارد بازار كرده‌ايم. در كنار توليد ماكاروني، روغن خوراكي و زيتون، آرد قنادي و كيك، رب گوجه‌فرنگي و كورن فلكس هم توليد مي‌كنيم، البته آرد را خودمان توليد مي‌كنيم، يعني گندم را مي‌خريم و تبديل به آرد مي‌كنيم، اما روغن زيتون و خوراكي و... را وارد و در بسته‌بندي عرضه مي‌كنيم.
پس تك ماكارون در صنعت ماكاروني تا حد زيادي خودكفا است؟
بله، ما آرد را در واحد آرد توليد مي‌كنيم و سپس به واحد ماكاروني مي‌دهيم. در واقع گندم را تبديل به ماكاروني مي‌كنيم.
چه سهمي از بازار در اختيار تك ماكارون است؟
حدود 20 تا 25 درصد از بازار را در اختيار داريم.
آيا وارد عرصه صادرات ماكاروني هم شده‌ايد؟
بله، حدود 10 درصد از توليد ما به خارج از كشور صادر مي‌شود كه عمدتاً كشورهاي آفريقايي حاشيه خليج‌فارس، عراق و افغانستان هستند و استقبال خوبي هم كرده‌اند.
ميزان اشتغال در تك ماكارون به چه اندازه است؟
ما حدود 600 پرسنل داريم كه اكثر آنها مهندس، تكنسين و متخصص هستند.
چشم انداز آينده تك ماكارون را چگونه مي‌بينيد؟ با توجه به رقبايي كه وارد بازار توليد شده‌اند، آيا معتقديد همچنان با موفقيت كار خود را ادامه خواهيد داد؟
هيچ كس نمي‌گويد كه من موفق نمي‌شوم، اما همه چيز درگرو تلاش است. اگر كل مجموعه تلاش كنند، قطعاً موفق مي‌شويم، اما اگر مجموعه تلاش نكند، مسلما با مشكل مواجه خواهيم شد. تا اين مرحله كه خوشبختانه كل مجموعه تك ماكارون خوب عمل كرده است و اميدوارم كه در آينده هم با ياري خداوند و كمك دولت، باز هم صحنه‌هاي جديدي را بيافرينيم.
عمده‌ترين مشكل حال حاضر صنايع غذايي كشور از ديدگاه شما چيست و چه انتظاري از دولت داريد؟
ببينيد، يك گندم را هم كه بخواهيم بكاريم، به آب، هوا، آفتاب، خاك و ... نياز است. قاعدتا همه اينها را كشاورز فراهم نمي‌كند و فقط بخشي از كار با كشاورز است. در كار توليد هم وضعيت به همين شكل است. كار اصلي را ما انجام مي‌‌دهيم، اما يكسري كارهاي جانبي و مكمل هم وجود دارد كه از دولت انتظار داريم ما را حمايت و كمك كند. نمي‌توان گفت چون ما بخش خصوصي هستيم، پس دولت هم هيچ حمايتي از ما نكند. اين اصلا امكان‌پذير نيست. دولت بايد حامي و پشتيبان بخش خصوصي باشد. دولت بايد امنيت اقتصادي بازار را براي توليد كننده خصوصي و دولتي فراهم كند. بانك، بخش بازرگاني و تعرفه‌‌ها همه در دست دولت است و دولت بايد آنها را براي توليد كننده خصوصي تسهيل كند.
اين همان حمايتي است كه بخش خصوصي از دولت انتظار دارد. اما متاسفانه امروز واحدهاي توليدي حمايت نمي‌شوند. ماشين‌آلات و تجهيزات ما همه از خارج وارد مي‌شوند كه همه به نرخ ارز هستند و نرخ ارز هم متغير است؛ مثلا ما ماشيني را با هر دلار 670 تومان خريده‌ايم، اما الان 1450 تومان به بانك پرداخت مي‌كنيم. تاوان اين تفاوت را من توليد كننده بايد بپردازم. با توجه به بازار نامساعد و بي‌ثبات و رقبا و عدم قدرت خريد مردم، مجبوريم از حاشيه سود خود بزنيم، به طوري كه ما امروز در حال نزديك شدن به مرحله زيان هستيم.
كار توليد، كار بسيار مشكل و حساسي است و هر لحظه ممكن است اتفاقي در بازار، قيمت‌ها و يا حتي اتفاقي براي نيروي انساني بيفتد. مشكلات مربوط به ارزش افزوده، عوارض، شهرداري و ... هم كه وجود دارد. كارهاي مربوط به واحدهاي خريد و فروش، تجار، صادرات يا واردات به مراتب راحت‌تر از بخش توليد است. در كار توليد بايد حداقل 4 يا 5 سال كار را بنا كرد و بعد تازه وارد بازار شد و مشكلات مربوط به بازار، جذب مشتري و ... نيز وجود دارد. در كل مي‌خواهم بگويم كار توليد، كار بسيار مشكل و طاقت فرسايي است و تنها كساني كه ايمان و اعتقاد كامل داشته باشند، وارد اين عرصه مي‌شوند. اگر هم قرار باشد حمايتي از توليد كننده نشود، مطمئناً كم‌كم‌ تمايل افراد براي ورود به اين حوزه از بين خواهد رفت.
چه پيامي براي رقباي خود داريد؟
رمز موفقيت ما در صحت عمل بود و درست و به موقع كار مي‌كرديم. اگر يك مجموعه درست و دقيق كار كند و از بالا سالم باشد، قطعا بخش‌هاي پايين‌تر هم سالم خواهند بود و كاستي در كار به وجود نخواهد آمد. از طرف ديگر، ما به كيفيت محصولات بسيار اهميت مي‌دهيم. با تبليغ و بازاريابي، مشتري يك بار جذب محصول مي‌شود، اما بعد از آن خود جنس و محصول بايد مشتري را جذب كند و اين همان كيفيت محصول است. اگر محصول كيفيت مناسبي نداشته باشد،   قطعا مشتري براي بار دوم به سمت محصول نمي‌آيد. براي ما رضايت مشتري خيلي مهم بود. ما حتي واحد سرويس مشتريان را به وجود آورديم تا به شكايات مشتريان رسيدگي كنيم. اينها عواملي بودند كه باعث شدند تك ماكارون امروز به چنين جايگاهي در صنايع غذايي كشور برسد.
خانواده شما در رسيدن به اين جايگاه چه نقشي داشتند؟
همان‌طور كه گفتم براي موفقيت، همه اعضاي يك مجموعه بايد در كنار هم باشند و به هم كمك كنند. خانواده هم يكي از اعضاي اين مجموعه است. گاهي من مجبورم به دلايلي شب‌ها در كارخانه بمانم كه اگر همراهي و مساعدت خانواده نبود، مطمئنا به نتيجه هم نمي‌رسيديم. ممكن است به آنها هم فشار بيايد، اما چون تلاش ما را مي‌بينند، تحمل مي‌‌كنند.
در حال حاضر، از جايگاهي كه در آن قرار گرفته‌ايد، راضي هستيد يا اگر به گذشته برگرديد، راه ديگري را انتخاب مي‌كنيد؟
من معتقدم كه كار بزرگ و شايسته‌اي را انجام داده‌ايم و واقعا به كشور خدمت بزرگي كرده‌ايم. البته اين حرف من به آن معني نيست كه اگر ما اين كار را انجام نمي‌داديم، كس ديگري نبود كه انجام دهد، اما اينكه چه كسي براي اولين بار اين جسارت و شهامت را به خرج دهد و كاري را انجام دهد، مهم است. مسلما افرادي كه بعد از ما وارد اين عرصه شدند، مشكلات و دغدغه‌هاي ما را نداشتند و كار براي آنها راحت‌تر شده بود. در واقع مي‌توان گفت ما راه را براي افراد بعدي باز كرديم. ما اولين شركتي بوديم كه اين جسارت را داشتيم كه توليد ماكاروني را از شيوه سنتي به شيوه مدرن تبديل كنيم.
يك خاطره جالب از يازده سالي كه تك ماكارون شروع به فعاليت كرده است، تعريف كنيد.
شب اولي كه ما توانستيم ماكاروني را توليد كنيم، ساعت 2 بعد از نيمه شب بود كه من با مقداري نمونه ماكاروني كه قرار بود فردا صبح به هيأت مديره نشان بدهم، به منزل برمي‌گشتم كه متاسفانه سر چهار راهي كه عبور مي‌كردم به دليل غفلت و بي‌احتياطي خوابم برد و تصادف شديدي كردم، هر چند خوشبختانه منجر به خسارت جاني نشد، اما همه آن حلاوت و شيريني توليد ماكاروني با اين اتفاق از بين رفت.
از رسانه‌ها چه انتظاري داريد؟
به عقيده من رسالت اصلي رسانه اين است كه با تبليغ و آگاه سازي، مصرف سرانه ماكاروني را بالا ببرند. ماكاروني غذايي است كه هيچ ضايعاتي ندارد؛ مثلا در قسمت نان حدود 30 درصد ضايعات داريم. اگر ماكاروني با كيفيت بالا توليد شود، حتي چند روز بعد از پخت هم قابل استفاده است و دور ريزي ندارد. الان دولت در بخش صنعت نان، همچنان سوبسيد پرداخت مي‌كند. اين مسأله با توجه به ضايعاتي هم كه نان دارد، براي دولت مقرون به صرفه نيست، در حالي كه در صنعت ماكاروني، ما هيچ سوبسيدي دريافت نمي‌كنيم و در مقابل، ضايعاتي هم نداريم.
در واقع بالا رفتن مصرف سرانه ماكاروني براي دولت هم كمك بزرگي است. ماكاروني، غذايي با ارزش افزوده بالا است؛ مثلا برنج سريعاً انرژي را كه ايجاد مي‌كند از دست مي‌دهد، اما ماكاروني تا 4 يا 5 ساعت بعد هم انرژي خود را حفظ مي‌كند. به همين خاطر هم يك وعده غذايي مهم براي ورزشكاران است. به عقيده من رسانه با فرهنگ‌سازي و آگاه سازي، مي‌تواند مردم را از مزاياي اين غذا آگاه كند.