تحریریه زندگی آنلاین : برخلاف سال 2005 که فقط 8 درصد سالمندان در کشورهای پیشرفته از اینترنت و شبکههای اجتماعی استفاده میکردند، در سال 2013 این تعداد به 72 درصد رسید. بین سالهای 2009 تا 2013 تعداد کاربران بالای 65 سال شبکههای اجتماعی 3 برابر شد و از 13 درصد به 43 درصد رسید. در دنیای امروز، هر دقیقه بر تعداد کاربران سالمند افزوده میشود. از هر 10 نفر کاربر اینترنت 6 نفر سالمند و 43 درصد بالای 65 سال دارند. بیشتر این افراد از اینترنت برای برقراری ارتباط با دوستان و آشنایان استفاده میکنند. فیسبوک در رده نخست و بعد از آن توئیتر در رده دوم از پرطرفدارترین شبکههای اجتماعی سالمندان است. آمار نشان میدهد فیسبوک 2.54 میلیون کاربر بالای 50 سال دارد. نتایج نظرسنجیای که در کشور فرانسه در سال 2013 از سالمندان انجام شد، نشان داد بیشتر سالمندان بعد از بازنشسته شدن برای حفظ روابط اجتماعی به استفاده از شبکههای اجتماعی علاقهمند میشوند درحالیکه 14 درصد سالمندان وقت خود را به تماشای تلویزیون میگذرانند، 41 درصد دنبال اماکنی برای تفریح هستند و از هر 4 سالمند یک نفر در شبکههای اجتماعی عضو است. بررسیها نشان داده 25 درصد این سالمندان بهمنظور برقراری روابط اجتماعی بیشتر و حفظ روابط موجود در شبکههای اجتماعی عضو میشوند.
در استفاده از شبکههای اجتماعی باید نکتههایی رعایت شود تا سالمندان توانایی این کار را داشته باشند:
1- شیوه استفاده باید ساده باشد.
2- قوانین مربوط به حفظ اطلاعات منتشر شده مشخص باشد.
3- امکان ارتباط با افراد در دنیای واقعی فراهم باشد.
متأسفانه شبکههای اجتماع کنونی این قوانین را کمتر رعایت میکنند و به همین دلیل بیشتر سالمندان بعد از ناکام ماندن در کار با این شبکهها آنها را رها میکنند.
در برخی کشورها شبکههای اجتماعی مخصوص سالمندان راهاندازی شده که کار با آنها بسیار ساده و برای این گروه سنی مناسب است.
نکته دیگر اینکه برای پیشگیری از گوشهگیری و افسردگی در سالمندان فقط عضویت در سایتها و شبکههای اجتماعی کافی نیست و لازم است در کنار این نوع ارتباطات، سالمند به تفریح و ارتباطات اجتماعی با دوستان و آشنایان و اقوام هم بپردازد.
تکنولوژی دوستدار سالمند
آمار جمعیت سالمندان در حال افزایش است و محققان با طراحی تلفنهای همراه هوشمندی برای سالمندان که تمام ویژگیهای یک گوشی را دارد، این امکان را به وجود آوردهاند تا سالمندان بتوانند به سادهترین شکل از این تلفن همراه استفاده کنند. بررسیها نشان میدهد برنامه و نرمافزارهای دارویی زیادی امروزه برای سالمندان به بازار آمده است که میتواند خدمات زیادی را به آنها عرضه کند.
اگر سالمندی دچار ضعف حافظه باشد، میتوان با نصب سیستمهای هشدار ردیابی از طریق سیستمهای ایمنی، مدیریت استفاده از دارو را به اطلاع فرد رساند. یافتههای یک نظرسنجی در آمریکا نشان میدهد با وجود افزاش فاصله 2 نسل پیر و جوان به دلیل ورود فناوریهای نوین به بخشهای مختلف زندگی، بسیاری از سالمندان برای رفع نیازهای شخصی خود به استفاده از ابزارهای دیجیتالی روی آوردهاند و این مساله میتواند در پیشرفت آنها و افزایش سلامتشان کاربردی باشد.
روابط مجازی عمق ندارد
سرمایه اجتماعی بحثی است که امروزه موردتوجه بسیاری از اندیشمندان قرار گرفته است. روابط اجتماعی، ارزش افزوده زیادی برای سلامت روان دارد. هرچه ارتباطات بین فردی در جامعه بیشتر شود، سرمایه روانی آن جامعه بالاتر میرود.
عضویت در شبکههای اجتماعی میتواند سرمایه اجتماعی را بالا ببرد و بر کیفیت زندگی اثر مثبت بگذارد. سالمندان به دلیل مشکلات فیزیکی و مالی ارتباطات کمتری با دوستان و اطرافیان برقرار میکنند و همین گوشهگیری عامل بسیاری از مشکلات از جمله افسردگی سالمندان است. شبکههای اجتماعی تا حدی این مشکل را حل میکند اما متأسفانه یکی از عیوب این شبکهها این است که ارتباطات در آن عمق لازم را ندارد و فرد احساس حمایت اجتماعی نخواهد کرد. این شبکهها به شرطی مؤثرند که زمینهساز برقراری ارتباطات بهتر در زندگی واقعی باشند.
مشکل اصلی جامعه ما این است که اولاً هنوز مشخص نیست دولت با کار این شبکهها موافق است یا مخالف و اینکه استفاده از تکنولوژی برای سالمندان کمسواد دشوار است و باید برای این مساله برنامهریزی شود.
سایت و شبکههایی برای آموزش تکنولوژی به سالمندان وجود دارد که میتوان از آنها استفاده کرد. مراکزی مثل کانون جهان دیدگان نیز این نکتهها را آموزش میدهد. رسانهها بهخصوص صدا و سما نقش مهمی در این میان دارند اما به هر حال جای برخی نرمافزارهای سادهسازی تکنولوژی در بازار ما خالی است. هرچه تکنولوژی سادهتر باشد، کار با آن برای سالمند راحتتر است.