زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دکتر محمدرضا نوروزی؛ جراح و متخصص كلیه و مجاری ادرار

مشكلات ادراری یكی از شایع‌ترین علل مراجعه زنان باردار به پزشكان می‌باشد كه مورد بحث این مقاله می‌باشد.

علائم ادراری

تکرر ادرا ر و ادرار شبانه (ناکچوری) در طی حاملگی افزایش می‌یابد همچنین در 3 ماهه سوم در 60% از خانم‌های حامله urgency (فوریت در ادرار) و در 10-19 % آنان urge incontinence (بی اختیاری در زمان پری مثانه) رخ می‌دهد.

یک جریان کم فشار در 25% خانم‌ها دیده می‌شود و 30% ممکن است احساس تخلیه ناکافی (به طور سابجکتیو) داشته باشند هر چند احتباس حاد غیر شایع است ولی می‌تواند در اثر فشار رحم ایجاد شود.

در حدود 30-60% خانم‌ها در طی حاملگی دچار بی‌اختیاری استرسی می‌شوند و تا34% بی‌اختیاری استرسی را تا سه ما ه بعد از زایمان دارند.

5/8% خانم‌های باردار در نهایت نیاز به استفاده از pad دارند فاکتورهایی که ریسک بی‌اختیاری استرسی را در طی حاملگی افزایش می‌دهند عبارتند از: چاقی، بیش از 4 زایمان و زایمان طبیعی.ورزش‌های کف لگنی و LSCS می‌توانند برای جلوگیری از بی‌اختیاری استرسی در طی و بعد از حاملگی مفید باشند.

عفونت مجرای ادراری

باکتری اوری بدون علامت در 8-2% از حاملگی‌ها رخ می‌دهد، فاکتورهای خطر برای آن شامل دیابت، عفونت مجرای ادراری قبلی، سطح پایین اجتماعی – اقتصادی و بیماری کم خونی داسی شکل می‌باشد.

اگر عفونت ادامه یابد ممکن است در 57-36% موارد به پیلونفریت (عفونت کلیه) تبدیل شود.

عفونت مجرای ادراری می‌تواند با عوارضی مانند نارس بودن، وزن کم هنگام تولد و پراکلامپسی مرتبط باشد.

غربالگری در ویزیت اولیه حاملگی بسیار مفید میباشد. اشرشیاکلی در 90-70% موارد مسئول عفونت می‌باشد و کلبسیلا پروتئوس، سود و موناس و استافیلوکوکس اپیدرمیدیس نیز شایعند.

آنتی بیوتیک‌هایی که در حاملگی بی‌خطراند و می‌توانند استفاده ‌شوند آموکسی سیلین و سفالکسین هستند.

 معمولا یک دوره درمان به مدت 7-5 روز مفید است و باعث بهبودی میشود. در هرگونه استمرار یا بازگشت بیماری باید پروفیلاكسی آنتی‌بیوتیکی انجام داد و در صورتی که عفونت بعد از زایمان نیز ادامه پیدا کند باید مریض را با سونو و عکسKUB بررسی کرد.

عفونت کلیه (پیلو نفریت)

پیلونفریت در 2-1% از حاملگی‌ها رخ می‌دهد و بسیار با زایمان پیش از موعد ارتباط دارد.

سنگ‌های کلیوی

بروز سنگ‌های کلیوی در زنان حامله 1 در 1000 حاملگی می‌باشد و شبیه امار در زنان غیر حامله میباشد. علائم آن عبارتند از: دردهای کلیوی و هماچوری میکروسکوپی یا ماکروسکوپی، ولی محل درد متفاوت است.

بیشتر موارد در دومین یا سومین تریمستر پیش می‌آیند تشخیص‌های افتراقی عبارتند از: آپاندیسیت، کله سیستیت، پیلونفریت و abruption (جدا شدن ناگهانی جفت از دیواره رحم) اولتراسوند، سونوگرافی، MRU و IVU  همگی برای تشخیص سنگ‌های کلیه می‌توانند یه کار روند.

حساسیت و اختصاصی بودن روش سونوگرافی اگر از نوع داپلر باشد افزایش می‌یابد. مقاومتی بیش از 7/0 در شریان‌های درون کلیه مطرح کننده انسداد می‌باشد. سونوگرافی داپلر رنگی هم می‌تواند استفاده شود، به هر حال همه‌‌ی این بررسی‌ها در انسداد درجه‌ی پایین ممکن است نرمال باشند.

MRU  Magnetic Resonance Urography

از فواید MRU در زمان ادرار کردن این است که بیمار در معرض رادیاسیون قرار نمی‌گیرد گرچه در سه ماهه اول پیشنهاد نمی‌شود.

این روش همچنین می‌تواند بین یک انسداد پاتولوژیک و یک اتساع فیزیولوژیک افتراق قائل شود.

IVU

IVU نیازمند تماس با رادیاسیون و بنابراین برای بارداری خطرناک است بویژه در اوایل حاملگی، این روش ممکن است احتمال تراتوژنیسیته، میکروسفالی و عقب ماندگی ذهنی را در جنین افزایش دهد.

همچنین یک افزایش خفیف ریسک کانسر دوران کودکی را نیز ایجاد می‌کند. در هر حال گاهی برای تشخیص دقیق سنگ کلیه انجام IVU الزامی است.

اقدامات محافظه کارانه

اولین اقدامات درمانی شامل هیدراتاسیون و استراحت د ربستر و مصرف ضد دردهاست. نتایج نشان می‌دهد که به دنبال این اقدامات 60% از بیماران خود بخود سنگ را دفع می‌کنند.

کدئین نباید در سه ماهه اول تجویز گردد و همچنین NSAID ‌ها در 3 ماهه‌ی سوم،ممنوع است. ولی بی دردی با پتیدین موفق است.

با وجود موفقیت کلی در استفاده از هیدراتاسیون و ضد دردها این افراد در 30% نیازمند اقدامات مداخله گرانه هستند شامل:

استنت گذاری رتروگراد: که با بی حسی موضعی قابل انجام است.

نفروستومی پرکوتانه: این روش تکنیک ارجح در مواقعی است که سنگ مربوط با اوروسپسیس (urosepsis) و در زنان با حاملگی کمتر از 22 هفته باشد.