فرزانه درویشی، کارشناسی ارشد مامایی، عضو انجمن علمی مامایی ایران
سه ماه یا دوازده هفته حساس از بارداری با موفقیت سپری شد.
در طی سه ماهی که گذشت، اندام‌‌های جنینی مانند قلب و عروق، مغز و ستون فقرات، عضلات، مفاصل، دستگاه ادراری-تناسلی و... تشکیل شدند.
مادر نیز در طی این مدت اکثر حالات روحی و جسمی ناخوشایند را پشت سر گذاشته و به همراه جنین کوچک خود آماده سفر به ماه چهارم بارداری است.
هفته 13 بارداری
مادر
با ورود به ماه چهارم نگرانی از خطر سقط جنین به مراتب کمتر میشود چون اکثر سقط‌ها در سه ماهه اول بارداری اتفاق می‌‌افتد.
با شروع ماه چهارم اغلب حالات روحی و جسمی ناخوشایند مادر مثل تهوع و استفراغ، ضعف و بی حالی، تردید از تداوم بارداری و... به تدریج کاهش پیدا می‌‌کند؛ البته توجه به این نکته مهم است که هر مادری شرایط خاص خود را دارد و ممکن است به مدت طولانی‌‌تری برای رهایی از علائم اولیه حاملگی نیاز داشته باشد پس مقایسه کردن شرایط خود با دیگران کار درستی نیست.
در سه ماهه دوم میل و اشتهای مادر به غذا افزایش پیدا می‌‌کند بنابراین انتظار می‌‌رود از ماه چهارم به بعد به طور منظم وزن اضافه کند. میل جنسی مادران در سه ماهه دوم به مراتب بیشتر از سه ماهه اول و سوم است زیرا لگن و ارگان‌‌های تناسلی پرخون شده، علائم نامطلوب حاملگی و ترس از سقط جنین به مراتب کاهش پیدا کرده است؛ بنابراین سه ماهه دوم بهترین زمان برای داشتن فعالیت‌‌های جنسی است.
مادران در این هفته می‌‌توانند رحم خود را که مشابه یک توپ گرد و نرم است در زیر شکم احساس کنند؛ اما باید از لمس و تحریک زیاد آن بپرهیزند.
مشکل شایعی که از سه ماهه دوم در مادران پدیدار میشود، سوزش سردل است که البته در اواخر بارداری شدت بیشتری دارد.
سوزش سر دل به دلیل برگشت اسید و محتویات معده به مری است و علت آن هم شل شدن دریچه مابین مری و معده متأثر از هورمون‌‌های بارداری است.
جنین
طول جنین از فرق سر تا انتهای پا حدود 7/5 سانتی‌‌متر است.
اندام‌‌های جنین در مقایسه با هفتههای گذشته به طور متناسب رشد و فعالیت می‌‌کنند؛ کلیه‌‌ها و مجاری ادراری با تولید و ترشح ادرار و دستگاه گوارش با بلع ادرار دفع شده به تنظیم مایع درون کیسه آب که جنین درون آن شناور است، کمک می‌‌کنند.
واکنش جنین نسبت به حرکات و حالات روحی مادر مانند گریه، خنده، ترس، استرس و ... نسبت به هفتههای گذشته بیشتر شده است اما هنوز درک این حرکات برای مادر مشکل است.
هفته چهاردهم
مادر
نوک و هاله پستان به مراتب تیره تر شده است و ممکن است ترک‌‌های پوستی روی سینه‌‌ها، شکم، ران‌‌ها و بازوها به طور آشکار دیده شود.
هورمون‌‌های بارداری ممکن است لکه‌‌هایی بر روی پوست صورت خصوصاً اطراف دهان و بینی ایجاد کنند؛ این لکه‌‌ها به اصطلاح ماسک حاملگی نامیده می‌‌شوند و بعد از زایمان از بین می‌‌روند.
جنین
جنین در هفته چهاردهم بین 9-8 سانتی‌‌متر طول دارد. جنسیت جنین از خارج قابل تشخیص است.
گردن کاملاً مشخص است. غده تیرویید شروع به ترشح هورمون‌‌های تیروییدی می‌‌کند که مهمترین وظیفه آن تکامل سلول‌‌های مغزی است.
هفته پانزدهم
مادر
بزرگی شکم در این سن حاملگی برای مادر قابل تشخیص است اما اطرافیان هنوز هم نمی‌‌توانند از روی اندازه شکم متوجه بارداری وی شوند.
جنین
کودک در این سن بارداری حدود 10 سانتی‌‌متر طول دارد. استخوان‌‌های شنوایی او شکل گرفته و از این سن پدر و مادر می‌‌توانند با کودک خود صحبت کنند، برایش موسیقی پخش کنند یا برایش آواز بخوانند.
تحقیقات نشان داده است برقراری ارتباط مؤثر والدین با کودک از دوران جنینی در تکامل شخصیت وی نقش مهمی دارد.
همچنین اگر کودک در دوران جنینی خود به طور منظم با صدای پدر و مادر و یا یک آهنگ یا موسیقی آشنا شود، در دوران نوزادی با شنیدن صدای آنها به آرامش خواهد رسید.
هفته شانزدهم
مادر
بسیاری از مادران بی صبرانه منتظر رسیدن این هفته از بارداری هستند تا از طریق سونوگرافی متوجه جنسیت جنین خود شوند؛ پس می‌‌توان گفت که هفته شانزدهم، هفته حساسی است.
برخی از مادران خصوصاً آن هایی که سابقه بارداری و زایمان داشته اند، از این سن بارداری به بعد می‌‌توانند حرکات ریز و تلنگر مانند کودک خود را احساس کنند؛ اما به طور معمول اکثر مادران از هفته 18 بارداری متوجه حرکات جنین خود می‌‌شوند.
جنین
جنین در هفته آخر ماه چهارم 12 سانتی‌‌متر طول و 110 گرم وزن دارد.
سر در این سن بارداری راست میشود و اندام‌‌های تحتانی او کاملاً تکامل یافته میشود.
