به قلم : حبیبه مرتضی ، کارشناس ارشد مامایی ، کارشناس برنامه سلامت باروری شبکه بهداشت و درمان گرمسار
تحریریه زندگی آنلاین : آثار مثبت فرزندآوری هر چند از نظر زیست‌شناسی زندگی از هنگام انعقاد نطفه و بارداری آغاز می‌شود و تولد در واقع یک مرحله از رشد کودک است که از رحم مادر به دنیای خارج قدم می‌نهد، اما از زمان تولد، کودکان منبع لذت و شادی در خانواده هستند. با وجود فرزند، لذت زیادی در خانواده به وجود می‌آید و والدین شادی را به عنوان یک مزیت از کودکان‌شان دریافت می‌کنند. تولد نوزاد، ملاقات فرزند برای اولین بار و انتقال او از بیمارستان به خانه یکی از بهترین، لذت‌بخش‌ترین و دوست‌داشتنی‌ترین لحظات است که می‌توان در خانواده از آن صحبت کرد.
آثار روانشناختی فرزندآوری
فکر فرزندآوری و سلامت روانی پدر و مادر
فکر فرزندآوری یکی از خاصیت‌های زیربنایی و بسیار موثر در ایجاد آرامش، تحکیم و کارآمدی خانواده است، به گونه‌ای که می‌توان ادعا کرد نخستین و مهم‌ترین هنجار جایگاه پدری و مادری پذیرش فرزندآوری است. پذیرش فرزندآوری همسویی با نظام آفرینش و همگامی با طبیعت است. زایش از اساسی‌ترین کنش‌های جایگاه مادری است، به گونه‌ای که تحقق این جایگاه با زایش ممکن بوده و این جایگاه نقش ویژه‌ای در ثبات استحکام و آرامش و نشاط خانواده دارد.
احساس دوست داشتن و دوست داشته شدن
با آغاز زندگی مشترک بخش قابل توجهی از نیازهای عاطفی همسران جوان تامین می‌شود و در صورت بهره‌مندی ایشان از مهارت‌های زندگی به مرور زمان توانایی پاسخ دادن به نیازهای بیشتر را پیدا می‌کنند. تولد فرزند نیز زمینه پاسخگویی بسیاری از این نیازها از جمله نیاز به دوست داشتن و دوست داشتنی بودن را فراهم می‌کند.
احساس مفید بودن
تولد فرزندان در محیط خانواده احساس ثمر داشتن را برای والدین در پی دارد. افرادی که صاحب فرزند هستند، احساس مفید بودن بیشتری می‌کنند. وقتی والدین از فرزندان خود مراقبت می‌کنند، توانایی خود را برای مراقبت از نسل آینده اثبات می‌نمایند و باعث ایجاد اعتماد به نفس در آنها می‌شود.
اجتماعی شدن
نتایج تحقیق هافمن در مورد خانواده‌های دارای فرزند نشان می‌دهد فرزند از طریق راه‌های زیر روی اجتماعی شدن والدین تاثیر می‌گذارد. کودکان با حضور خود، وضعیت بزرگسالان به ویژه زنان را تایید کرده و به آنها هویت اجتماعی می‌دهند.کودکان از طریق فعالیت‌های خود در مدرسه و مراکز تفریحی و محیط همسایگی، والدین خود را با اجتماع پیوند می‌دهند.
رشد و تعالی شخصیت والدین
وجود تجربه فرزندپروری مجموعه کاملی از ارزش‌ها را به ساختار شخصیت والدین اضافه می‌کند. سازمان روانی انسان با پذیرفتن نقش پدر و مادری به کمال می‌رسد.
داشتن فرزند باعث افزایش ظرفیت هیجانی و شناختی مثبت بین والدین می‌شود. وجود فرزند یا فرزندان در خانواده موجب افزایش وابستگی زوجین به همدیگر و افزایش اعتماد در زندگی می‌شود و انگیزه آنان را برای کسب موفقیت در زندگی دو چندان می‌کند، بنابراین تجربه پدر و مادر شدن در فراهم کردن امکانات رشد و تعالی افراد دارای اهمیتی ویژه است و وجود همین تجارب، مجموعه کاملی از ارزش‌ها را به ساختار شخصیت انسان می‌افزاید.
امید به آینده
با ورود فرزند به کانون گرم خانواده زندگی سرشار از امید و تلاش برای کسب موفقیت خواهد شد، زیرا شکوفایی و رشد فرزندان برای والدین بسیار زیبا است و نتیجه زحماتی است که آنها با دل و جان متحمل شده‌اند و موجب می‌شود بذر خوشبختی و امید در دل والدین جوانه بزند که در آینده تنها نخواهند بود.
آثار و فواید جسمانی فرزندآوری
کاهش فشار خون والدین
افزایش تمایل به یادگیری
استفاده بیشتر از قدرت تعقل
افزایش اعتماد به نفس
امکان بهتر درک زیبایی‌ها
افزایش دقت در کارهای جزئی
افزایش شادی والدین
کاهش خطر ابتلا به بیماری‌هایی مثل سرطان
کاهش سرطان سینه در مادرهای دارای چند فرزند
بهبود حافظه مادران
آثار خانوادگی فرزندآوری
عشق به زندگی و تداوم خانواده
والدین به لحاظ ایجاد شبکه ارتباطی جدید بعد از تولد فرزند، جاذبه‌ها، دل‌مشغولی‌ها و سرگرمی‌های تازه‌ای را تجربه می‌کنند که مرکز ثقل آن فرزند است. نبود فرزند در محیط خانواده یکی از عوامل ناپایداری در زندگی مشترک می‌باشد. مطالعات نشان می‌دهند یکی از علت‌های طلاق زوجین نداشتن فرزند است.
پویایی خانواده
یکی از عوامل پایداری زندگی داشتن تنوع مناسب است و در مقابل آن یکنواختی، موجب ملال و سرخوردگی و تضعیف مناسبات بین اعضای خانواده می‌شود. تولد فرزند و فرزندان جدید، فرصتی برای تنوع دادن به زندگی و رهایی از دلتنگی و ایجاد بالندگی را در آدمی بیدار می‌کند.
کارآمدی خانواده
کارآمدی در خانواده عبارت است از اینکه تا چه اندازه مزیت‌های خانواده در کسب هدف‌های آن موثر واقع شده‌اند. در فرهنگ اسلامی هسته اولیه خانواده را مرد و زن تشکیل می‌دهد و وجود فرزندان آن را کارآمد و کامل می‌کند. افراد نیازمند شکوفایی هستند تا به خودباوری برسند. با توجه به تجربه بیشتر مردم داشتن ثمره نیکو عامل دلگرمی و احساس شادکامی و نشاط می‌شود، بنابراین باید کسی را داشته باشید تا از ثمره وجودت به آن ببخشی و به او افتخار کنی و این همان حس کارآمدی و مفید بودن است. نقش فرزند در کارآمدی خانواده به حدی است که از نبود فرزندان در خانواده با واژه «هلاک» یاد شده است.
منبع: محتوای مشاوره فرزندآوری ویژه ارائه‌دهندگان خدمت نسخه 01- مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس
