اعظم اسلامی مجد
از هر 5 زن باردار در جهان، 1 نفر نیاز به استراحت مطلق در طی این دوران دارد.
استراحت مطلق یعنی سپری كردن بیشترین ساعات شبانه روز در رختخواب و به حالت درازكش، استراحت مطلق می‌تواند از چند روز تا چند ماه باشد.
معمولا متخصصان و پزشكان به خانم‌های باردار استراحت مطلق را توصیه نمی‌كنند چرا كه طبق شواهد و مدارك در اغلب مواقع، استراحت مطلق باعث سلامت بیشتر مادر و جنین نمی‌شود.
خانمهایی كه مجبور به استراحت مطلق در بارداری می‌شوند، نسبت به این كلمه حساسیت زیادی دارند چرا كه معتقدند تحمل این دوره در خانه بدون آنكه فعالیتی داشته باشند، بسیار سخت و طاقت‌فرساست در حالی‌كه در استراحت مطلق نیز می‌توان از زمان لذت زیادی برد.
علائمی مثل خونریزی و انقباضات شدید از مواردی هستند كه منجر به استراحت مطلق می‌شوند در طول دوران بارداری پزشك انجام برخی آزمایشات را به بیمار خود توصیه می‌كند نتیجه این آزمایشات و سونوگرافی‌ها نیز می‌توانند منجر به چنین تصمیم‌گیری شوند.
اگر رشد جنین بسیار كم باشد و یا برخی مسائل و مشكلات پزشكی برای او به وجود آمده باشد فعالیت‌های روزمره مادر محدود می‌شود.
در بارداری‌های دو و یا چند قلوئی و نیز مواردی كه در آنها احتمال می‌رود. زایمان زودرس رخ دهد، نیز توصیه پزشك استراحت مطلق است.
جفت سرراهی (وقتی جفت در قسمت پایین رحم و یا در دهانه رحم قرار می‌گیرد) نیز نیاز به تجویز دستور استراحت مطلق دارد.
حتی فشارخون بالا در بارداری نیز می‌تواند به استراحت مطلق در بارداری منجر شود.
از آنجا كه هر نوع بارداری، با سایر بارداری‌ها می‌تواند فرق داشته باشد تجربه هر زن از استراحت مطلق نیز می‌تواند با دیگر فرق كند.
برخی از خانم‌ها فقط چند هفته نخست بارداری نیاز به استراحت دارند ولی عده‌ای تمام طول بارداری لازم است كه استراحت كنند.
استراحت مطلق چه كمكی می‌كند؟
خانمهایی كه در طول دوران بارداری فشارخون بالا را تحمل می‌كنند با استراحت مطلق، استرس‌ها و اضطراب‌هایشان كاهش می‌یابد (هم از نظر فیزیكی و هم از نظر روحی روانی) و همین امر موجب كاهش فشارخون در آنها می‌شود.
خونریزی‌های واژینال نیز می‌توانند در اثر فعالیت‌های روزمره، ورزش كردن، بار سنگین بلند كردن، تشدید شوند ولی با استراحت كردن، این خطرات نیز كاهش می‌یابند. خانمهایی كه در معرض زایمان زودرس هستند نیز با كاهش فعالیت‌های روزمره خود و البته كاهش استرس، این خطر را تا حدود زیادی رفع می‌كنند.
با توجه به شرایط پزشك تصمیم می‌گیرد كه آیا مادر نیاز به این شیرایط خاص دارد یا خیر.
در زمان استراحت مطلق چه كارهایی را می‌توانید انجام دهید و چه كارهایی را نباید انجام دهید؟
گاهی اوقات پزشك به زن باردار استراحت مطلق را توصیه می‌كند ولی در حدی كه می‌تواند بنشیند و راه برود ولی با همسرش ارتباط زناشویی نداشته باشد، ورزش نكند و چیزی بلند نكند، عده‌ای دیگر از خانم‌ها باید فقط در رختخواب باشند و فقط برای غذا خوردن می‌توانند بنشینند و تعدادی نیز باید در بیمارستان بستری شوند چرا كه نیاز به مراقبت‌های جدی دارند.
نوع استراحت مطلق هر چه كه باشد باید یك نكته اهمیت داده شود، اینكه حتما گاهی اوقات پاها را حركت دهید تا خون در آنها جریان پیدا كند و لخته خونی ایجاد نشود. به خاطر داشته باشید كه حتما در این باره از پزشك خود سوال كنید:
- آیا می‌توانم به تنهایی حمام بروم؟
- آیا می‌توانم گاهی در آشپزخانه غذای سبكی درست كنم؟
- به هنگام استراحت كردن باید بدانم در چه حالتی باشد؟
- آیا می‌توانم سركار بروم؟
- هر روز چقدر می‌توانم پیاده‌روی كنم؟
- آیا می‌توانم فعالیت جنسی داشته باشم؟
- برای افزایش گردش خون در بدن، بهتر است چه كارهایی انجام دهم؟
استراحت مطلق همان اندازه كه می‌تواند برای برخی از خانم‌های باردار مفید و لازم باشد در برخی مواقع دردسرساز نیز می‌شود.
به غیر از خطر كم‌تحركی و حتی بی‌تحركی كه به ایجاد لخته خون منجر می‌شود، می‌تواند باعث كاهش سوخت و ساز بدن به وجود آمدن برخی دردها، مشكلات روحی و روانی مثل احساس تنهایی، بی‌حوصلگی و خستگی نیز شود.
در واقع برای استراحت مطلق، هیچ استانداردی تعیین نشده است. سوزش معده، تورم پاها، یبوست، دیابت نیز از سایر عوارض احتمالی استراحت مطلق است.
كاهش فعالیت‌های روزانه منجر به كاهش اشتها نیز می‌شود. كاهش وزن مادر، روی وزن جنین اثر می‌گذارد حتی برخی از خانم‌ها در این شرایط دچار افسردگی می‌شوند.
نوسانات خلقی و روحی روانی همگی از مادر به جنین منتقل می‌شود.
همه خانمهایی كه پزشك برای آنها استراحت مطلق را توصیه كرده است، باید تمام دوره را تحت نظر پزشك باشند تا از این خطرات احتمالی دور بمانند.
چند توصیه
- تا جائیكه ممكن است و خطرآفرین نیست حركت كنید حركات بسیار سبك، مخصوصاً در نیمه بالایی بدن، باعث می‌شود كه برای زایمان قوی بمانید و بعد از وضع حمل نیز سریع بهبودی پیدا كنید و از نوزادتان مراقبت كنید.
- بدن خود را بكشید. (حركات كششی) پاها و دستها خود را بكشید ولی حركاتی كه انجام می‌دهید را حتما به پزشك خود بگویید تا با تأیید او باشد.
