تحریریه ماهنامه کودک سالم
مراقبت‌های پزشكی قبل از بارداری
اگر با برنامه‌ریزی پیش می‌روید و تصمیم گرفته‌اید كه بچه‌دار شوید، بهتر است برای نخستین گام به یك پزشك متخصص مراجعه كنید تا یك بررسی كامل شوید. آزمایشات ساده و معمولی می‌‌توانند نشان دهند كه آیا شما مشكل و یا بیماری جدی و خاصی دارید یا نه. برخی از انواع بیماری‌ها به شدت در دوران بارداری دردسرساز می‌شوند و جان مادر و جنین را به خطر می‌اندازند.
اگر چنانچه دچار دیابت، آسم، فشار خون بالا، مشكلات قلبی، آلرژی‌ها، اختلال التهابی و... هستید و یا حتی اگر از برخی مشكلات روحی– روانی مثل افسردگی رنج می‌برید، حتما باید موضوع را با پزشك‌تان در میان بگذارید، تا هر چه زودتر اقدامات لازم صورت گیرد.
برای آنكه خطری جنین را تهدید نكند، ممكن است در 3 ماه نخست بارداری (12 هفته اول) مجبور باشید داروهای خاصی را استفاده كنید مثلا اگر دیابت دارید باید توجه بیشتری به میزان قند خونتان داشته باشید. یكی دیگر از نكات مهم در مورد اقدامات مربوط به دوران قبل از بارداری، مصرف برخی مكمل‌ها و ویتامین‌ها مخصوصاً فولیك‌اسید است.
دستگاه عصبی جنین در 28 روز نخست بارداری شكل می‌گیرد یعنی دورانی كه اغلب خانم‌ها حتی هنوز نمی‌دانند باردار هستند یا نه. مصرف اسیدفولیك 4 ماه قبل از بارداری و حین بارداری توصیه می‌شود. حتی اگر بارداری شما با چنین خطراتی همراه نباشد و سابقه بیماری و مشكل خاصی نداشته باشید، باز هم بهتر است تغییراتی در برنامه زندگی و غذایی خود ایجاد كنید و حتما تحت نظر پزشك این دوران را سپری كنید.
اولین مراجعه شما به پزشك
در طول هفته‌های ششم و یا هشتم حتما باید یك بار با پزشك خود ملاقات داشته باشید. این ملاقات می‌تواند در هفته دوم و یا چهارم زمانی‌كه متوجه عقب افتادن عادت ماهیانه خود شدید، نیز اتفاق بیفتد. متاسفانه اغلب مراجعات نخستین به پزشك كمی به تعویق می‌افتند. در نخستین جلسه از شما سوالات زیادی پرسیده می‌شود.
شما باید به خوبی تاریخ آخرین قاعدگی را به یاد داشته باشید چرا كه پزشك برحسب آن زمان تولد نوزاد را تخمین می‌زند. پزشك وضعیت لگن مادر را بررسی می‌كند و انجام برخی آزمایشات را به او توصیه می‌كند، یك آزمایش خون ساده كه در برگیرنده نكات مهمی است. این روزها تعداد خانم‌هایی كه دچار كیست و فیبرم هستند بسیار زیاد است و پزشك متخصص به این نكته نیز توجه ویژه می‌كند.
ممكن است در همان جلسه نخست پزشك برای شما آزمایش ادرار بنویسد و نمونه‌برداری پاپ‌اسمیر را انجام دهد تا در جلسه دوم، جواب آزمایشات را برای او ببرید.
مراجعات بعدی و آزمایشات دیگر
اگر شما در صحت و سلامت كافی به سر می‌برید و با مشكل خاصی برخورد نكرده‌اید، بهتر است كه در هر 4 هفته یكبار به پزشك مراجعه كنید البته تا هفته 28:
تا هفته 28، 4 هفته یكبار
بعد از آن تا هفته 36، هر دو هفته یكبار
تا تاریخ دقیق زایمان هفته‌ای یكبار
در هر یك از این مراجعات، وزن شما و فشار خونتان كنترل می‌شود، شكل و اندازه جنین نیز بررسی می‌شود. این بررسی از هفته 22 شروع می‌شود تا مطمئن شوید رشد جنین كاملا طبیعی و نرمال است.
ممكن است آزمایش ادرار چند بار تكرار می‌شود، چرا كه میزان پروتئین و قند را نشان می‌دهد. پروتئین دفع شده از ادرار می‌تواند نشان دهنده وجود «پری اكلامپسی» باشد یعنی شرایطی كه در آن ناگهان فشارخون بالا می‌رود و در كنار افزایش ناگهانی وزن نیز پیش می‌آید. پری اكلامپسی معمولا در بارداری‌های سنین بالا رخ می‌دهد.
اندازه‌گیری گلوكز خون معمولا در هفته 12 انجام می‌شود تا پزشك متوجه شود كه مادر به دیابت دچار است یا نه. معمولا اندازه‌گیری گلوكز در هفته‌های 24 تا 28 انجام می‌شود ولی اگر مادر چاق باشد و یا در خانواده خود سابقه این بیماری را داشته باشد، باید زودتر انجام شود.
سونوگرافی از رحم در هفته‌های 14-10 نیز انجام می‌شود. یك سونوگرافی دیگر در سه ماهه دوم بین هفته‌های 18-16 انجام می‌شود.
یك آزمایش دیگر كه به آن تست آمینوسنتز می‌گویند ممكن است در هفته‌های 20-15 انجام شود، كه البته این آزمایش طبق توصیه پزشك انجام می‌شود و معمولا برای بارداری‌های بالای 35 سال توصیه می‌شود.
برخی از آزمایشات خاص و تخصصی تنها طبق نظر پزشك و در شرایط ویژه انجام می‌شوند و در شرایط طبیعی نیاز به انجام آنها نیست.
اضافه وزن
بسیاری از خانم‌ها نگران چاقی و افزایش زیاد وزن خود در این دوران هستند.
به طور طبیعی خانم‌های باردار باید در طی این دوران حدود 8-13 كیلوگرم وزن اضافه كنند. اضافه شدن وزن ممكن است ناراحتی‌هایی را برای مادر به وجود آورد ولی كاهش آن خطرات جدی برای جنین به وجود می‌آورد. بهتر است در دوران بارداری خیلی به فكر شروع یك رژیم غذایی خاص برای لاغری نباشید و سعی كنید از خوردن غذاهای سالم لذت ببرید.
توجه به برخی نكات مثل سیگار نكشیدن، استراحت كافی و داشتن یك برنامه غذایی سالم، اهمیت زیادی دارد.
وقتی كه بدن‌تان دچار تغییرات ناشی از بارداری می‌شود ممكن است جدید بودن این تغییرات در شما حسی توام با نگرانی را ایجاد كند. به راحتی هر چیزی كه شما را نگران می‌كند با پزشك‌تان در میان بگذارید. از پرسیدن هیچ سوالی از او شرمگین نباشید.
حتی از قبل سوالات خود را بنویسید و در طی ملاقات‌های حضوری آنها را از پزشك‌تان بپرسید. در صورت بروز هرگونه مشكل ناگهانی مثل خونریزی شدید، پاره شدن كیسه آب، عدم تكان خوردن جنین و انقباضات خیلی زیاد (بیش از سه بار در ساعت) هر چه سریع‌تر با پزشك‌تان تماس بگیرید و از او راهنمایی بگیرید.
