تحريريه مجله دنيای سلامت
در سرتاسر دنیا، سن بارداری افزایش یافته و به دلایل مختلف زنان تمایلی به باردار شدن در سنین پایین از خود نشان نمی‌دهند. اما این افزایش سن اولین بارداری مضرات فراوانی برای مادر و کودک دارد. در این مقاله ما به طور مختصر معایب بارداری بعد از چهل سالگی را شرح داده‌ایم.
سن اولین بارداری
امروزه سن اولین بارداری به طور متوسط 28 سال است و این در حالی است که در آغاز دهه 70 میلادی زنان معمولا در 24 سالگی اولین بچه خود را به دنیا می‌آوردند. شمار زنانی که بعد از 30 سالگی باردار می‌شوند از سال 1972 تقریبا دو برابر شده است. به طور کلی تعداد زایمان‌های بین سن 40 تا 44 سالگی در امریکا همانند فرانسه 50 درصد افزایش داشته است.
در حقیقت با افزایش کیفیت زندگی‌ها و به کمک پیشرفت‌های پزشکی، زنان بعد از 40 سالگی اغلب در سلامت کامل بسر می‌برند و هنوز می‌توانند باردار شوند و در صورت لزوم، تکنیک‌های باروری هم به کمک آن‌ها می‌آید. با این حال بارداری در سنین بالا مراقبت‌های ویژه‌ای را می‌طلبد.
اولین خطر: هرگز باردار نشدن
شما به هر دلیلی از فشار کاری زیاد و ادامه تحصیل گرفته تا عدم آمادگی روحی تا به حال بچه‌دار نشده‌اید و می‌خواهید بعد از 40 سالگی برای اولین بار بچه‌دار شوید. اما صادقانه بگوییم باید بدانید که احتمال باردار شدن شما نسبت به چند سال قبل بسیار کاهش یافته است و خطرات زیادی در دوران بارداری سلامت شما را تهدید می‌کند، در نتیجه به مراقبت‌های پزشکی بیشتری نیز نیاز دارید. کارشناسان بر این باورند که بعد از 45 سالگی، بارداری به روش طبیعی تقریبا غیر ممکن است. قبل از باردار شدن، به خوبی بیاندیشید و تمام مسائل را در نظر بگیرید.
کاهش قدرت باروری بعد از 30 سالگی
در 40 سالگی، احتمال باردار شدن و لقاح تا 50 درصد کاهش می‌یابد و برای باردار شدن باید بسیار بیشتر منتظر ماند. در 25 سالگی، برای باردار شدن لازم است بین 5 تا 6 ماه منتظر بود و این درحالی است که این رقم در 40 سالگی به 14 تا 15 ماه افزایش می‌یابد.
احتمال بارداری در 35 سالگی 52 درصد، در 40 سالگی 35 درصد و بعد از 45 سالگی تنها 5 درصد است. البته در اطراف ما زنانی هم هستند که بعد از 40 سالگی برای اولین بار باردار شده‌اند –چه به کمک درمان‌های پزشکی و چه به طور طبیعی- و اکنون صاحب فرزند بسیار سالمی هستند. اما درصد این زنان چقدر است؟ همیشه می‌توان به مراکز ناباروری مراجعه کرد اما فراموش نکنیم که این کار مستلزم صرف هزنیه و وقت زیاد است.
افزایش احتمال سقط جنین
در 40 سالگی، احتمال سقط جنین در سه ماهه اول بارداری به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد. احتمال بروز ناهنجاری‌های کروموزومی نیز به افزایش این احتمال کمک می‌کند. با وجود این اگر در سه ماهه دوم یا سوم علائم هشداردهنده (درد، ترشحات قهوه‌ای یا قرمز، حالت تهوع، سینه درد) وجود داشته باشد پزشک می‌تواند دخالت کند و به طور مثال با تجویز استراحت مطلق، سلامت ادامه روند بارداری را تا حد زیادی تضمین کند.
افزایش اختلالات کروموزومی
احتمال بروز این اختلالات در 20 سالگی بسیار اندک است اما با افزایش سن خطر بروز آن‌ها نیز در جنین افزایش می‌یابد. شناخته شده‌ترین نوع این اختلالات کروموزومی، تری زومی 21 یا سندرم داون است اما یادمان باشد این تنها اختلال نیست و خطرهای فروانی سلامت فرزند شما را تهدید می‌کند. تکنیک‌های پزشکی از جمله آمینو سنتز (بررسی میزان خطر) کمک می‌کنند این اختلالات را شناسایی کنیم. علاوه بر این‌ها امکان بروز بیماری‌های فراوان ژنتیکی در اثر سن بالای پدر نیز وجود دارد.
توجه به دیابت و فشار خون بالا
خطر ابتلا به دیابت و فشار خون بالا با افزایش سن زیادتر می‌شود. این بیماری‌های مزمن سلامت جنین و مادر را در دوران بارداری تحت تاثیر قرار می‌دهند. از طرفی خطر افزایش ابتلا به این بیماری‌ها در دوران بارداری نیز افزایش می‌یابد این احتمال در زنان بالای 40 سال نسبت به زنان جوان‌تر تقریبا دو برابر می‌شود. با این حال اگر قبل از بارداری و از همان ابتدای ابتلا، آن‌ها را درمان کنیم، می‌توان از این خطرات پیشگیری کرد.
دیگر عوارض مربوط به سن
درصد مرگ و میر جنین با بالاتر رفتن سن مادر در اولین بارداری، افزایش می‌یابد. مشکلات خونریزی مکرر، احتمال چند قلو زایی، خونریزی جفت و زایمان زودرس نسبت به 20 سالگی دو برابر بیشتر است. به علاوه این احتمال نیز وجود دارد که مادر به دلیل ضعف عضلات و انعطاف ناپذیری استخوان لگن ناچار به وضع حمل به روش سزارین شود.
تصمیمی بسیار مهم
قبل از اینکه به بارداری بعد از 40 سالگی فکر کنیم، باید مشکلات دیگری را -علاوه بر عوارض احتمالی که برای سلامت جسمی مادر و جنین وجود دارد- مد نظر قرار دهیم: معمولا بعد از 40 سالگی، انرژی و توان ما برای نگهداری و تربیت یک کودک، کمتر و تطبیق رفتار با کودک دشوارتر است.
آیا شما از نظر روحی، جسمی و مالی آمادگی بارداری و بزرگ کردن یک کودک را دارید؟ آیا به تغییرات زندگی آینده خود اندیشیده‌اید؟
قبل از بارداری با پزشک خود مشورت کنید. او احتمالا یک سری آزمایشات و بررسی‌های لازم را به شما توصیه خواهد کرد.
اگر تحت درمان با دارویی خاص هستید او را برای اقدامات ضروری تطبیقی در جریان قرار دهید. از دو ماه قبل از بارداری، باید به بهداشت و سلامت زندگی توجه کنید : تغذیه سالم و متعادل، نوشیدن یک لیتر و نیم آب در هر روز، ترک سیگار و الکل، ورزش متناسب و مستمر، عدم استفاده از هر گونه دارو بدون اجازه پزشک و در صورت لزوم کاهش وزن و ... .
بعد از بارداری نیز باید دائما با پزشکتان در تماس باشید. در ساعات مشخص بخوابید و بیدار شوید و به اندازه کافی تحرک داشته باشید.
