زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

اثرات برخی از بيماريهای آميزشی بر جنين

با توجه به موضوع پرونده این شماره از ماهنامه دنیای سلامت كه درخصوص بیماری‌های آمیزشی می‌باشد، برآن شدیم مقاله‌ای را نیز به اثرات این بیماری‌ها در جنین و نوزادان اختصاص دهیم. امید است مورد توجه شما عزیزان واقع شود.

سیفلیس

سیفلیس یك بیماری عفونی نسبتاً‌ شایع است. نوعی از سیفلیس كه از راه تماس جنسی منتقل می‌شود در صورت ابتلا‌ی مادر احتمال ابتلا نوزاد نیز وجود خواهد داشت.

در صورت ابتلا به سیفلیس در دوران بارداری میزان انتقال به جنین صد در صد خواهد بود كه حتی باعث مرگ جنین  یا مرگ نوزاد حین زایمان خواهد شد. ولی در صورت زنده ماندن نوزاد، علائم بسیار متناوب است. زودرس‌ترین علائم در اثر انتقال میكروب از جفت صورت می‌گیرد. و معمولاً چندین ارگان از جمله كبد را درگیر می‌كند درگیری كبد باعث بروز زردی می‌شود. همچنین كیسه‌صفرا و مجاری صفراوی نیز درگیر خواهند شد. غدد لنفاوی بزرگ خواهد شد و در اغلب موارد به‌طور خودبه‌خود بهبود خواهند یافت. همچنین طحال نیز بزرگ می‌شود كه خود باعث كم‌خونی خواهد شد. التهاب غضروف‌ها، استخوان‌ها و ضایعات پوستی متناوب بوده و به دنبال آن پوسته‌ریزی رخ می‌دهد. درگیری متعدد استخوان‌ها باعث بروز برخی اشكالات در تصاویر رادیولوژیك خواهد شد. این التهاب استخوانی – غضروفی دردناك است؛ به‌طوری كه باعث كاهش حركات خودبه‌خودی در كودك می‌شود. در سیستم عصبی نوزاد هم اشكالات متعددی رخ می‌دهد، رشد نوزاد دچار اختلال شده و همچنین كلیه‌ها ممكن است درگیر شود. فشارخون، دفع پروتئین از ادرار و افزایش چربی خون از سایر علائم هستند به‌طور نادرتر درگیری سیستم گوارشی، چشم‌ها، ریه و پانكراس هم در موارد سیفلیس مادرزادی دیده شده است.

علائم مادرزادی:

 گاهی علائم سیفلیس مادرزادی كمی با تأخیر دیده می‌شود كه شامل التهاب استخوان‌ها و دندان‌ها است. این التهاب باعث افزایش ضخامت استخوان ترقوه، خمیدگی استخوان ساق پا و اشكالاتی در دندان‌های شیرخوار خواهد شد.

این اشكالات دندانی معمولاً پوسیدگی‌های مكرر و حتی تخریب زودرس دندان‌ها را به همراه خواهد داشت. در فرم غضروف و استخوان بینی نیز اشكالات خاص رخ می‌دهد كه شامل فرورفتگی یا حتی سوراخ شدن دیواره میانی بینی كودك است.

در موارد نادری تشنج‌های موضعی و كاهش بهره هوشی همراه با اشكالات در قلب و عروق دیده شده است. اشكالات سیستم بینایی به صورت نادر شامل ‌

ریزش‌اشك، حساسیت به نور، كدورت قرینه و حتی كوره‌ی نیز گزارش شده است. احتمال سرگیجه، كاهش شنوایی و حتی كری نیز وجود دارد.

تشخیص: برای تشخیص باید میكروب بوسیله میكروسكوپ در ضایعات پوستی و یا در صورت داشتن نمونه، از جفت و بند ناف مشاهده شود. در مواردی كه نوزاد با علامت متولد شد، باید به‌صورت كامل مورد معاینه و درمان قرار گیرد.

 البته نوزاد در موارد بدون علامت نیز باید مورد بررسی كامل قرار گیرد و در مورد شروع درمان مناسب به‌طور دقیق تصمیم‌گیری شود. نوزادانی كه از مادران مبتلا متولد می‌شوند. هم باید به‌صورت كامل مورد ارزیابی بالینی قرار گیرند.

هرپس نوزادی

ویروس هرپس یك عفونت شایع در میان انسان‌هاست كه با علائم بالینی و درگیری پوست، غشا مخاطی، چشم، سیستم اعصاب مركزی و دستگاه تناسلی خود را نشان می‌گردد. در اغلب موارد عفونت در نوزاد به دلیل انتقال مصرف از مادر در حین زایمان ایجاد می‌شود، اما در برخی موارد ناچیز هم عفونت داخلی رحمی طی دوران بارداری منتقل می‌گردد.

علائم:

اولین علائم عفونت در بیشتر موارد در طی هفته اول پس از تولد دیده می‌شود اگر عفونت نوزاد به چشم، دهان و پوست رسیده باشد معمولا

روز 6-5 پس از تولد ظاهر می‌شود، ولی اگر علائم مربوط به سیستم عصبی مركزی باشد تا هفته دوم هم امكان بروز وجود دارد. اولین علائم هرپس نوزادی بروز ضایعات پوستی و زخمی است. در صورت درگیری سیستم عصبی مركزی علائم شامل بی‌اشتهایی، بیقراری، تحریك‌پذیری، شلی عضلات و نهایتاً تشنج خواهد بود. در برخی موارد ضایعات مشكوكی كه به آنتی‌بیوتیك پاسخ نمی‌دهند، نهایتاً به سمت درگیری سیستم عصبی مغزی پیشرفت خواهد كرد. در هر نوزادی كه از پدر یا مادر سابقه عفونت هرپس تناسلی متولد شود، بخصوص در موارد عفونت‌های نوزادی كه به درمان پاسخ نمی‌دهند. باید هرپس مدنظر باشد. شیرخوارانی كه دچار درگیری سیستم عصبی مغزی می‌شوند همچنین در موارد كما، سوءتغذیه و یا نارس بودن نوزادان بیشتر در خطر مرگ‌ومیر قرار دارند. جهت تشخیص این عفونت علاوه بر شكل ظاهری ضایعه پوستی از برخی روش‌های آزمایشگاهی اختصاصی نیز استفاده می‌شود. درمان‌های ضد ویروسی موجود نیز جهت نوزادان مبتلا به عفونت به‌كار می‌دهد. نوزادانی كه به عفونت مغزی مبتلا شده‌اند، باید از جهت خطر تشنج، نارسایی تنفسی نیاز به كنترل تهویه و تحت مراقبت خاص باید قرار گیرند. عفونت‌های موضعی معمولاً به‌طور كامل بهبود می‌یابد.

 هپاتیت‌های ویروسی

عوامل مختلفی باعث التهاب كبد نوزادان می‌شود كه بیشترین آنها مربوط به هپاتیت B است. بیشترین خطر انتقال حین تولد رخ می‌دهد. البته انتقال حین تولد در مورد هپایت C هم، بخصوص در مواردی كه مادر همزمان به ویروس ایدز یا HIV مبتلا باشد، دیده می‌شود. هپاتیت در نوزادان با زردی، استفراغ و كاهش اشتها خود را نشان می‌دهد. هپاتیت B در موارد بسیار شایعی باعث می‌شود نوزاد به عفونت مبتلا گردد در عین حال كاملا بدون علامت باشد. در این موارد فقط آنزیم‌های كبدی، كمی بالا خواهند بود. اما با افزایش سن كودك، بخصوص بعد از 20 سالگی احتمال بروز علائم و حتی نارسایی كبدی وجود دارد. به منظور پیشگیری از ابتلا نوزاد به هپاتیت، علاوه بر انجام تست‌های اختصاصی مادر در دوران بارداری باید نوزادی كه از مادر مبتلا متولد شده است بلافاصله پس از تولد واكسینه شود و همچنین ایمونوگلوبولین اختصاصی ویروس هپاتیت را دریافت نماید. پس از آن نوزاد تحت نظر پزشك به‌طور دوره‌ای مورد ارزیابی قرار گیرد.

ایدز

ویروس ایدز یا HIV كه از راه تماس جنسی. انتقال خون آلوده و یا انتقال در دوران جنینی رخ می‌دهد در سال‌های اخیر با رشد روزافزون مواجه شده است. براساس برآوردهای سازمان بهداشت جهانی ده‌ها میلیون انسان در سراسر جهان به این ویروس آلوده شده‌اند كه تعدادی از این‌ها شامل كودكان بوده و حتی تعداد زیادی مرگ نیز در بین كودكان گزارش شده است. در اغلب جهان بیشترین راه انتقال این ویروس از راه تماس جنسی است. اما در برخی كشورها راه‌های دیگر مثل تزریق داخل وریدی نیز وجود دارد. در سال‌های اخیر تعداد كودكان آلوده به این ویروس در سرتاسر جهان رو به افزایش بوده است. در كودكان اصلی‌ترین راه ابتلا، انتقال عفونت از مادر آلوده است اما تعداد بسیار كمی هم از دریافت خون و فرآورده‌های خونی آلوده مبتلا شده‌اند.

راه‌های انتقال:

راه انتقال ویروس از مادر به جنین می‌تواند قبل از تولد به صورت انتقال داخلی رحمی یا حین زایمان به دلیل تماس با ترشحات آلوده مادر مبتلا و همچنین بعد از زایمان به دلیل انتقال از شیر مادر صورت گیرد. بالاترین درصد كودكان مبتلا، ویروس را موقع زایمان از راه تماس با خون آلوده و ترشحات گردن رحم و مجرای زایمانی كه حاوی تعداد زیادی ویروس در اواخر حاملگی و حین زایمان بوده است، دریافت می‌كنند هرچه زمان تماس بیشتر باشد، احتمال ابتلا بیشتر خواهد بود. مثلا در مورد دوقلوها، قلی كه بیشتر در معرض ترشحات مجرای زایمان و طول زمان تولدش طولانی‌تر باشد، نسبت به قل دیگر احتمال ابتلای بیشتری دارد. شیر مادر نیز یكی از راه‌های انتقال است، ولی نسبت به راه قبلی شیوع كمتری دارد. در مواردی كه جنین هنگام تولد وزن كمتر از حد عادی داشته باشد، احتمال ابتلا بیشتر خواهد بود. انتقال‌خون نیز چنانچه ذكر شد یكی از راه‌های شایع ابتلا به این ویروس است كه در كودكان باعث بروز بیماری می‌شود. لذا بررسی خون‌های اهدایی به این منظور ضروری است.

علائم:

نوزادان پس از تولد، اغلب بدون علامت هستند. ممكن است به‌تدریج برخی از علائم از جمله بزرگی كبد و طحال و یا غدد لنفاوی دیده شود. در چند هفته بعد از تولد علائمی مثل اختلال رشد اسهال، عفونت‌های ریوی، برفك شدید دهانی و. . . دیده می‌گردد كه به‌تدریج باعث ضعف و سوء تغذیه شدید بخصوص در بعضی مناطق جغرافیایی خاص می‌شود. همچنین التهاب پوستی، سینوزیت و عفونت‌های مكرر گوش هم شایع است. اسهال‌های مكرر، تب‌های طولانی بدون علامت، درگیری كبد، ریه‌ها نیز در كودكان بزرگ‌تر دیده می‌شود در موارد بسیار شدید هم علائمی مثل درگیری قلب و كلیه‌ها و یا حتی مننژیت دیده شده است.

تشخیص:

تشخیص، تمام نوزادان متولد شده از مادر مبتلا به ایدز، باید مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرند.

در مواردی كه ابتلا به بیماری باعث بروز علامت در نوزاد شده است، درمان باید هرچه سریع‌تر شروع شود. در مورد كودكان زیر یك‌سال، خطر پیشرفت زیاد است؛ لذا سرعت در شروع درمان اهمیت خاصی دارد. در سایر موارد، انتخاب زمان شروع درمان به‌طور دقیق مورد توجه و ارزیابی قرار گیرد.