زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر ناصر كلانتری؛ متخصص كودكان

متاسفانه هنوز بسیاری از کودکان به روش توصیه شده تغذیه نمی شوند و بسیاری از مادرانی که شیردهی را به نحو رضایت بخشی آغاز کرده‌‌اند اغلب چند هفته پس از زایمان غذای کمکی را آغاز یا شیردهی را قطع می‌‌کنند.

سوءتغذیه، بطور مستقیم یا غیر مستقیم، به عنوان مسئول بیش از نیمی از 10/6 میلیون مرگ در سال کودکان زیر 5سال جهان شناخته شده است. بیش از دوسوم این مرگها با نحوه نامناسب تغذیه در یک سال اول در ارتباط است.

مادر با آمادگی وارد دوره بارداری شود

بارداری با برنامه و به عبارت دیگر كاهش موارد حاملگی های ناخواسته یكی از مهم ترین پیش شرط های توفیق در تغذیه با شیر مادر است. تغذیه مادر در دوران قبل از لقاح نیز برای ارتقای سلامت جنین و نوزاد و شایستگی او برای تغذیه با شیر مادربسیار حیاتی است :کمبود بعضی ریز مغذی‌ها درهفته‌های اول بارداری می‌‌توانند اثرات سوء بر رشد جنین بگذارند.

کمبود اسیدفولیک منجر به نقص لوله‌های عصبی در نوزاد می‌‌گردد، به همین دلیل دریافت 400 میکروگرم اسید فولیک در روز برای زنان در سن باروری توصیه می‌‌شود. رژیم غذایی مناسب قبل از بارداری بایستی فاقد هر نوع عامل ناهنجاری زایی در جنین نظیر الکل و داروهای غیرمجاز باشد. 

همچنین از مصرف بعضی مواد مضر نظیر دخانیات، کافئین، مواد مخدر، و مکملها به صورت خودسرانه پرهیز شود. تغذیه و فعالیت بدنی مناسب قبل از بارداری به تضمین  اضافه وزن مناسب طی بارداری، کاهش احتمال خطراتی نظیر دیابت حاملگی، و مسمومیت حاملگی(پره اکلامپسی) کمک می‌کند.

 نطفه حاصله از پدری با تغذیه و شیوه زندگی سالم تشکیل شده باشد

تغذیه پدر قبل از لقاح نیز مهم است. تعداد و تحرک اسپرم در اثر مصرف الکل، مواد غیر مجاز و بعضی داروها کاهش می‌‌یابد. تغذیه مناسب پدر باعث تقویت سیستم ایمنی او و بارورتر شدن اسپرم می‌‌گردد.

 از تغدیه مناسب دوران بارداری برخوردار باشد

تغذیه متعادل و کامل طی دوران بارداری موارد زیر را تضمین می‌‌کند:

 رشد و تکامل جنین

 تامین مواد مورد نیاز بدن مادر

 کاهش خطر دریافت اضافی غذا

در مادری با سوءتغذیه دوران بارداری، خطر تولد شیرخوار کم وزن بیشتر است. این گونه نوزادان بیشتر در معرض خطر عفونت، ناتوانی‌های یادگیری، تکامل ناقص فیزیکی و مرگ طی یک سال اول زندگی هستند. مجموع اضافه وزن مادر تا پایان حاملگی نباید از11-13 کیلوگرم بیشتر شود که آن در سه ماهه اول 2-3 کیلو و از آن به بعد هفته ای نیم کیلو توصیه می‌‌شود. 

بدین منظور کلیه مواد دریافتی مادر اعم از درشت مغذی‌ها، ریزمغذی‌ها و مایعات باید افزایش  یابد. در سه ماهه دوم و سوم مادر بایستی روزانه350-450 كیلوکالری اضافه دریافت داشته باشد، میزان پروتئین روزانه به مقدار 1/1 گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن و  حداقل دریافت روزانه کربوهیدرات 175 گرم باشد. 

میزان دریافت روزانه چربی تغییری ندارد جز اینکه تاکید بیشتری بر اسیدهای چرب امگا-3 و پرهیز از اسیدهای چرب اشباع و ترانس می‌‌شود.

ریزمغذی‌های حائز اهمیت بیشتر در دوران بارداری عبارتند از:

اسید فولیک: موثر در تقسیم سلولی، در چهار هفته اول بارداری دریافت کافی آن (600 میکروگرم در روز) حیاتی است

ویتامین B12 (سیانوکوبالامین) : به فعالیت اسید فولیک کمک میکند(6/2 میکروگرم در روز)

ویتامینC (اسید اسکوربیک) : موثر در ساخت  کلاژن (85 میلی گرم در روز)

ویتامین A (رتینول) : کمبود آن باعث تولد شیرخوار نارس و کم وزن می‌‌شود(1300 میكروگرم در روز)

کلسیـم: موثر در سنتز استخوان (1300 میلی گرم در روز)

آهن: نیاز به آن در دوران حاملگی تا 50درصد بالا می‌‌رود، جهت ساخت گلبولهای قرمز به ویژه در سه ماه سوم ضروری است.

روی: موثر در ساخت پروتئین است و نیاز به آن در حاملگی تا 40درصد بالا می‌‌رود.

(نمک طعام) سدیم: اضافه دریافت آن توصیه نمی‌شود.

یـد: به منظور پیشگیری از کم کاری تیرویید نیاز به آن افزایش می‌‌یابد.

دریافت اضافه مایعات به جهت افزایش حجم خون مادر، تنظیم درجه حرارت بدن مادر، ساخت مایع آمنیوتیک، پیشگیری از یبوست، و عفونت مجاری ادراری لازم است...

برای خواندن بخش دوم- آمادگی مادر برای شیردهی- اینجا کلیک کنید.