دكتر محمود توكلی؛ دندانپزشك
خستگی یك حالت شایع در سه ماهه اول باداری است؛ اما در سه ماهه دوم مادر احساس بهتر و علائم كمتری دارد. در سه ماهه سوم خستگی و احساس ناراحتی افزایش می‌یابد و افسردگی خفیف نیز گزارش شده است. فشار خون طی سه ماهه دوم بارداری كمی افت می‌كند و در ماه آخر مقداری افزایش می‌یابد.
تهوع و استفراغ به دلیل افزایش گنادوتروپین جنینی و استروژن است و در سه ماهه اول بهترین حالت را دارد. طول دوره طبیعی بارداری حدوداً 40 هفته است و بیشترین خطر نقص عضو (مالفورماسیون) جنین در سه ماهه اول وجود دارد. سقط خودبه‌خودی به ختم بارداری قبل از هفته بیستم گفته می‌شود و در 15 درصد حاملگی‌ها رخ می‌دهد. وقوع این حالت در نتیجه اقدامات دندانپزشكی غیر محتمل است.
اقدامات دندانپزشكی
امن‌ترین زمان جهت اقدامات دندانپزشكی، سه ماهه دوم حاملگی است. طی حاملگی فشار خون بالاتر از 90-140 فشار خون بالا محسوب می‌شود و بیمار باید جهت بررسی اختلالات قلبی و عروقی به پزشك مراجعه كند. اصل مهم، بهداشت دهان و كاهش التهاب تشدید یافته بافت‌های لثه‌ای است كه معمولاً همراه با تغییرات هورمونی دوره بارداری رخ می‌دهند.
نكات طلایی
بیماری لثه‌ای مادر سبب تولد نوزاد زودرس و كم وزن می‌شود كه به نظر می‌رسد به دلیل انتقال باكتری‌ها و محصولات‌شان از طریق جریان خون به جفت باشد.
كنترل پلاك (رعایت بهداشت) دهانی می‌تواند در كاهش احتمال ایجاد پوسیدگی، حتی بعد از زایمان در نوزادان نقش داشته باشد.
جرمگیری و پالیشینگ تاج یا كورتاژ ریشه در هر زمان كه نیاز باشد، باید انجام شود.
افزایش وزن زمان تولد
به دلیل آسیب‌پذیر بودن جنین، جزء كنترل، پلاك بهتر است از انجام سایر درمان‌های دندانپزشكی در سه ماهه اول اجتناب شود. اوایل سه ماهه سوم نیز زمان خوبی برای انجام درمان‌های متداول دندانی است؛ اگر چه از نیمه سه ماهه سوم به بعد بهتر است درمان‌های انتخابی به تعویق افتد.
قرص سدیم
تجویز mg 2/2 قرص سدیم فلوراید (طی سه ماهه دوم و سوم) همراه با مصرف آب آشامیدنی فلوراید‌دار اثرات زیر را به همراه خواهد داشت:
- بدون پوسیدگی بودن 97 درصد بچه‌ها طی 10 سال
- كاهش احتمال زایمان زودرس
- مصرف آنتی‌بیوتیك و آرامبخشها
به طور ایده‌آل هیچ دارویی نباید طی حاملگی مصرف شود (خصوصاً در سه ماهه اول). مسكن انتخابی در حاملگی استامینوفن است. NSHIDها (به‌طور مثال ایبوپروفن) خطر خون‌ریزی پس از زایمان و تاخیر زایمان را افزایش می‌دهند كه احتمال این عوارض طی سه ماهه سوم بیشتر می‌شود.
مصرف پنی‌سیلین، ارتیرومایسین برای مادر و جنین بی‌خطر است. بیشتر آرامبخشها در دوران بارداری خطرناكند. حجم داروی مترشحه در شیر مادر، بیشتر از 1-2 درصد در وزن بدن مادر نیست. به مادر شیرده توصیه می‌گردد پس از مصرف دارو به مدت چهار ساعت از شیردهی اجتناب كند.
رادیوگرافی
رادیوگرافی به هیچ وجه نباید در سه ماهه اول حاملگی انجام شود؛ مگر برای درمان‌های اورژانسی و با استفاده از روپوش سربی برای بیمار.
