هاجر صرامی؛ كارشناس فیزیوتراپی
یكی از علت‌های بروز كمردرد در دوران بارداری اختلالات وضعیتی (Postural) است. به علت كاهش كارایی عضلات شكمی و ایجاد وضعیت بارداری، فشارهای مكانیكی بیشتری بر عضلات اطراف ستون فقرات وارد و فرد دچار كمردرد می‌شود كه معمولا این درد با خستگی عضلانی در اثر ثابت نگهداشتن بدن در یك وضعیت و یا كاركردن تشدید می‌شود و با استراحت و تغییر حالت تخفیف می‌یابد.
رعایت مكانیك بدنی صحیح؛ یعنی انجام درست فعالیت‌های روزانه و طریقه درست خوابیدن، نشستن، ایستادن و بلند كردن اجسام و... نقش بسیار مهمی در جلوگیری از بروز كمردرد و یا برطرف كردن تدریجی آن دارد. از دیگر عوامل بروز كمردرد، گرفتاری مفاصل لگن (ساكروایلیاك) است كه یكی از شایع‌ترین مشكلات دوران بارداری است.
از یك طرف، افزایش هورمون ریلاكسیشن در دوران بارداری (بویژه در سه ماه اول) باعث شلی لیگامان‌ها و نرم شدن غضروف می‌شود و از طرف دیگر وضعیت‌های تطابقی كه فرد با پیشرفت بارداری پیدا می‌كند، باعث افزایش فشار روی مفاصل لگنی و باز شدگی بیشتر در آن‌ها می‌شود؛ در نتیجه علائم كمردرد به هنگام نشستن، ایستادن و راه رفتن طولانی مدت، بالا رفتن از پله، ایستادن روی یك پا و یا فعالیت‌های چرخشی ایجاد می‌شود.
این علائم اغلب با فعالیت تشدید می‌شود. اگر فرد قبل از بارداری، علائم كمردرد داشته باشد، پس از بارداری مشكلات تشدید شده و توصیه می‌شود پیش از بارداری اقدامات درمانی به طور كامل انجام شود.
برخی بیماری‌های زنان و یا بیماری‌های احشایی نیز می‌توانند علت كمردرد باشند ولی در بیشتر موارد، كمردرد منشاء مكانیكی دارد و میزان درد با استراحت كاهش می‌یابد، در صورتی كه در بقیه موارد چنین رابطه‌ای حاكم نیست. درمان كمردرد، رابطه مستقیم با تشیخص آن دارد ولی اصول درمانی، تقریبا مشابه درمان در زنان غیرباردار است:
1- در صورت تشخیص پزشك، استراحت مطلق یا نسبی.
2- در صورت نیاز، استفاده از استحكام دهنده‌های خارجی مثل كمربند و كرست كمری.
3- رعایت مكانیك بدنی صحیح حین فعالیت و استراحت.
4- اقدامات فیزیوتراپی در صورت تجویز (با رعایت نكات ویژه زمان بارداری، هیچ‌گونه خطری در بر ندارد).
5- ورزش درمانی متناسب با نوع ضایعه و بسته به وضعیت بیمار تعیین می‌شود.
در صورت كنترل و درمان كمردرد، معمولا پس از زایمان، علائم بتدریج برطرف می‌شوند؛ اما عدم رعایت مكانیك بدنی صحیح در آینده می‌تواند باعث بروز دوباره درد شود.
