تحریریه زندگی آنلاین- گروه كودك سالم
در سال 1881 یك پزشك لهستانی كه در روسیه كار میكرد مطالعاتی بر روی گاز نایتروس اكساید (N2O) با غلظت 80 درصد را شروع نمود و نشان داد كه استفاده از این گاز در كاهش درد و یا بیدردی، روش موثر و بیخطری است. در سال 1963 پزشكان انگلیسی مخلوط گازی از نایتروس اكساید و اكسیژن به نسبت مساوی تهیه كردند و نام آن را گاز آنتونكس نهادند و در انجام زایمان طبیعی به روش بیدرد مورد استفاده قرار دادند.
از همان ابتدای تولید، آنتونكس به ایران نیز راه یافت و دكتر جهانشاه صالح متخصص زنان و زایمان در بیمارستان مادر تهران جهت زایمان (سال 1339) از آن استفاده میكرد. امروزه این گاز در كشورهای آمریكا، كانادا، انگلیس، آفریقای جنوبی، استرالیا و ایران تولید میشود.
چگونگی استفاده از گاز آنتونكس در انجام زایمان طبیعی
گاز آنتونكس (Entonox ) در یك سیلندر قرار دارد كه پس از عبور از یك مانومتر فشار شكن كه روی سر سیلندر نصب شده است وارد یك شیلنگ شده و پس از آن وارد یك دریچه وابسته به مصرف میشود و از آنجا وارد ماسك میگردد. شما زائوی عزیز باید ماسك را محكم به صورت خود بچسبانید به گونهای كه هوای اتاق از كنارههای ماسك وارد نشود.
بینی و دهان باید كاملاً در داخل ماسك قرار گیرد. بلافاصله هنگام شروع درد شما باید از داخل ماسك نفس عمیق و آهسته بكشید و این تنفس را تا چندین ثانیه پس از اتمام درد ادامه دهید.
معمولا شما خودتان فواصل انقباضات رحم و دردهای خود را پس از مدتی كاملا به خاطر میسپارید و میتوانید حدس بزنید كه درد، حدوداً چند ثانیه دیگر شروع میشود، بنابراین اگر بتوانید تا نیمه راه شروع درد بعدی تنفس از ماسك را ادامه دهید بیدردی بهتری حاصل میشود.
نكته 1
بهتر است ماسك توسط یك نفر غیر از خود زائو برای او گرفته شود، زیرا اولاً اگر ماسك شل گرفته شود، هوای اتاق با گاز داخل ماسك مخلوط میشود و در نتیجه اثر ضد دردی آن كاهش مییابد. ثانیا چون زائو حین زایمان خسته، بیحال و بیحوصله میشود بهتر است عمل گرفتن ماسك توسط شخص دیگری انجام گیرد.
نكته 2
تنفس شما زائوی عزیز در درون ماسك نباید تند و سطحی باشد بلكه باید عمیق و آهسته انجام گردد. در فواصلی كه درد وجود ندارد بهتر است از داخل ماسك نفس نكشید تا هوشیاریتان كاهش نیابد، زیرا باید ارتباط كلامی همواره با زائو حفظ شود.
ماسك به گونهای ساخته شده كه هم عمل دم و هم عمل بازدم در آن امكانپذیر است، بنابراین شما میتوانید در درون ماسك از بینی دم و از دهان بازدم را انجام دهید. در فاز دم زایمان قبل از هر زور زدن باید دو یا سه تنفس عمیق از داخل ماسك انجام دهید.
نكته 3
آنتونكس گاز بی خطر و ایمنی است زیرا:
الف) روی هوشیاری مادر اثری ندارد.
ب) روی قدرت انقباض رحم اثری ندارد.
ج) موجب شلی رحم یا طولانی شدن زایمان نمیشود.
د) روی سیستم قلبی- عروقی مادر اثری ندارد.
ه) منجر به كاهش اكسیژن در خون جنین یا نوزاد نمیشود.
شایعترین عوارض گزارش شده در مصرف آنتونكس عبارتند از:
خشكی دهان: برای پیشگیری از بروز آن بهتر است زائو در حالی كه زبان را به پشت دندانهای پیشین بالایی چسبانده است نفس بكشد تا گاز به جای عبور از دهان و خشك كردن آن از بینی عبور نماید.
سرگیجه یا احساس منگی: دومین عارضه شایع آنتونكس بعد از خشكی دهان میباشد كه با قطع استفاده از گاز ظرف چند ثانیه این حالت برطرف میشود.
تاری دید: كه آن هم گذرا است و فقط هنگام استنشاق گاز روی میدهد و با قطع آن برطرف میشود.
گفتهها و خاطرات آنهایی كه با استفاده از گاز آنتونكس زایمان طبیعی انجام دادهاند:
در خواب زایمان كردم و اصلاً نفهمیدم.
احساس میكردم روی آب و روی دریا راه میروم.
احساس میكردم در آسمان و توی ابرها در حال زایمان هستم.
شما مادر باردار تجربه لذت بخشی از زایمان طبیعی با استفاده از گاز آنتونكس خواهید داشت.