روزهای پایانی اسفند بر اساس تقویم سلامت، نگاهی به «کلیه» و «سلامت کلیه» دارد، بر همین اساس، با دکتر شادی بشارتی گفتگویی انجام داده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
همانطور که می‌دانید ۲۱ اسفند روز جهانی کلیه نامگذاری شده لطفاً برای ما درباره آناتومی کلیهها و عملکرد اصلی کلیه توضیح بفرمایید؟
کلیه دو عضو لوبیایی شکل قرمز رنگ به طول حدود ۱۲ سانتی‌متر که با توجه به قد هر فرد یک تا دو سانتی‌متر کمتر یا بیشتر است و در فضای خلفی صفاقی پشت شکم قرار دارند، کار اصلی کلیه حذف مواد زائد و مایعات اضافی از بدن و به اصطلاح تصویه خون و تولید ادرار است، مواد درون ادرار شامل نیتروژن اوره است که از کاتابولیسم پروتئین و نیتروژن اوریک اسید حاصل متابولیسم نوکلئیک اسید است.
کلیهها علاوه بر دفع مواد زائد توسط ادرار در تعادل اسید و باز و حفظ تعادل حجم مایعات خارج سلولی و داخل سلولی و کنترل فشار خون و تنظیم الکترولیت‌های بدن مشارکت دارند، هر کلیه از واحدهای کارکردی به نام نفرون تشکیل شده که در هر کلیه حدود یک الی یک نیم میلیون نفرون وجود دارد که کاهش تعداد نفرون‌ها باعث کاهش عملکرد کلیه می‌شود، کار مهم دیگری که کلیه انجام می‌دهد تبدلیل پیش ماده ویتامین D به شکل فعال آن یعنی کلسیتریول و سنتز رنین و اریتروپوئیتین است.
با توجه به نقش مهم کلیهها در سلامت بدن چه راهکارهایی برای مراقبت از این عضو مهم و حیاتی باید انجام داد؟
اول اینکه باید احتیاط در مصرف داروهای شیمیایی و گیاهی داشت که ممکن است باعث اختلال در کارکرد کلیهها شود. دوم اینکه مصرف نمک کم و مصرف مایعات به میزان کافی باید در دستور تغیه باشد؛ سوم اینکه باید کنترل فشار خون و دیابت را در نظر داشت و چهارم مراقبت از پهلوها و کمر در برابر ضربه است.
چه عواملی باعث ایجاد بیماری در کلیهها می‌شود؟
عوامل مختلفی دخیل هستند، بعضی عوامل اکتسابی است مانند دیابت، گلومرولنفریت، سنگ کلیه، سرطان کلیه، نفریت لوپوسی، عفونت کلیهها و پرفشاری کلیوی عروقی است. بعضی عوامل نیز ارثی است مانند کلیه‌های پلی کیستیک است.
روش‌های تشخیص بیماری‌های کلیوی کدام‌اند؟
اولین روش به وسیله آزمایش خون و بررسی کراتینین و اوره است، دومین روش به وسیله سونوگرافی است که می‌توان کلیه پلی کیستیک، سایز کلیهها، سنگ کلیه و تورم کلیهها را تشخیص داد. سومین روش آزمایش ادرار است که می‌توان قدرت تغلیظ کلیهها، عفونت ادراری و رؤیت سدیمان ادراری، نوع بیماری را تشخیص داد.
با توجه به اهمیت کلیهها چه توصیه‌ای به مردم دارید؟
با توجه اینکه تعداد نفرون‌ها از بدو تولد تغییری نمی‌کند و آسیب رسیدن به نفرون‌ها غیر قابل برگشت و جبران است با رعایت رژیم غذایی، مصرف مناسب مایعات، عدم مصرف داروهای غیر ضروری در حفظ کلیه‌های خود بکوشیم تا از نارسایی کلیه جلوگیری کنیم.
