سیزده بدر از جشن‌های مربوط به نوروز است و مردم ایران این روز را در دامان طبیعت و همراه با خویشان و دوستان خود سپری می‌کنند. این جشن در سیزدهمین روز فروردین ماه و آخرین روز نوروز باستانی برگزار می‌شود که در کشور ما این روز را به نام «روز طبیعت» نام گذاری کرده‌اند.
فلسفه برپایی این جشن به دوران ایران باستان بازمی گردد که در آن، عدد سیزده و روز سیزدهم (۱۳ فروردین) نحس و بد شگون شمرده می‌شد به همین دلیل ایرانیان در این روز به طبیعت پناه برده و برای بیرون راندن نحسی از خانه و کاشانه خود کنار جویبارها و سبزه‌ها می‌روند و شادی می‌کنند اما امسال شرایط دیگری رخ داده و احتمال وقوع سیلاب شدید در نواحی مختلف استان، به ویژه در حاشیه رودخانه‌ها و مسیل ها سنت بیرون رفتن از خانه و حضور در طبیعت در این روز را تحت الشعاع جدی خود قرار داده و هواشناسی از شهروندان قزوینی با جدیت خواسته حتی الامکان سیزدهم فروردین را در خانه و نقاط امن سپری کنند.
از رفتن به کنار رودخانه‌ها به شدت خودداری کنید
استاندار قزوین درباره وضعیت بحرانی بارندگی‌های امسال گفت: بر اساس گزارش هواشناسی و مدیریت آب استان میزان بارندگی‌های پیش‌بینی‌شده بی‌سابقه است که باید به عنوان مسئله‌ای مهم به آن توجه کرد.
عبدالمحمد زاهدی با تاکید بر لزوم همکاری مردم در پیشگیری و مقابله با خطرات و کاهش خسارات احتمالی سیل اضافه کرد: از مردم استان انتظار داریم به اطلاعیه‌ها و هشدارهای اعلام شده از سوی سازمان هواشناسی در رسانه‌های ملی و رسمی توجه داشته باشند و آن را جدی بگیرند زیرا بسیاری از مردم باور اشتباهی دارند و تصور می‌کنند حادثه فقط برای دیگران و به قول معروف برای همسایه است.
وی ضمن یادآوری هشدار سازمان جهانی هواشناسی در ارتباط با وضعیت خطرناک روز طبیعت، ادامه داد: خطر وقوع سیل و طغیان رودخانه‌ها در امروز ۱۳ فروردین جدی است لذا به مردم هشدار داده‌ایم تا از اتراق کردن در کنار رودها و مسیل‌ها و مناطقی که روان آب‌های سطحی در آن جاری می‌شود، خودداری کنند.
زاهدی تصریح کرد: از مردم استان قزوین می‌خواهیم حتی الا مکان امروز در طبیعت حضور نداشته باشند و سیزده خود را در کنار خانواده‌ها در منازل و یا به صورت مجازی به در کنند.
لزوم تخلیه مراکز پرورش ماهی
قدرت الله مهدیخانی مدیرکل مدیریت بحران استان قزوین هم در باره اقدامات لازم برای کم کردن خسارات در حاشیه رودخانه‌ها گفت: در گام نخست باید عوامل انسانی ساکن در بناها و مراکز پرورش آبزیانی که به‌صورت غیرمجاز در بستر رودخانه احداث شده‌اند تخلیه شوند و در صورت امکان نیز آبزیان جابجا شوند در غیر این صورت با بروز سیلاب و گل‌آلود شدن آب، ماهیان موجود تلف خواهند شد.
مهدی خانی با بیان اینکه لایروبی پل‌ها، مسیل ها و رودخانه‌ها انجام شده است، افزود: در شهرها کوچه و محلاتی وجود دارند که گود هستند و امکان آب گرفتگی آنها وجود دارد لذا فرمانداران بایستی واحدهای مسکونی و تجاری را تخلیه کنند زیرا اگر مردم به زحمت بیفتند بهتر است تا آسیب جانی ببینند. همچنین پیش‌بینی می‌شود به دلیل بروز سیلاب، مخازن آب شرب گل‌آلود شود که مردم بایستی مقداری آب برای مصارف خود به صورت ذخیره داشته باشند.
وی ادامه داد: در همه اماکن تفریحی علاوه بر اطلاع رسانی لازم است نمایندگانی از شرکت‌های آب و دهیاری‌ها حضورداشته باشند و به مردم تذکر و هشدار دهند تا دچار حادثه نشوند.
به شایعات توجه نکنید
مهدی خانی یادآور شد: مردم نباید در این روزها به شایعات توجه کنند بلکه لازم است در اسکان آسیب دیدگان احتمالی همکاری لازم با مسئولان صورت گیرد به همین دلیل همه اماکن از قبیل مدارس، ورزشگاه‌ها، حسینیه‌ها، خوابگاه‌ها، امامزاده‌ها و مساجد برای اسکان اضطراری پیش‌بینی و آماده شده‌اند.
مدیرکل مدیریت بحران استان قزوین تصریح کرد: باید از تهدیدها استفاده و آن را به فرصت تبدیل کنیم اما به نظر می‌رسد با توجه به اتفاقات اخیر در طبیعت دخالت‌های غیرکارشناسی و غیرفنی داشته‌ایم که اکنون باید پیامدهای آن را متحمل شویم.
وی اضافه کرد: باید برنامه‌هایی برای انحراف آب در مسیل‌هایی مانند آراسنج و خرمدشت که سابقه وقوع سیل دارند را اجرا کنیم و حتی کانال‌هایی به صورت موقت حفر شود؛ که در این میان باز شدن دریچه سدها خسارت وارده به کشاورزان را کاهش خواهد داد که در این زمینه نیز اقدام مقتضی صورت گرفته است و نگرانی نداریم.
وجوه فرهنگی سیزده بدر را از یاد نبریم
با وجود آنکه ۱۳ فروردین، روز پاسداری و صیانت از طبیعت نامیده شده اما بسیاری از افراد با سهل انگاری و ریختن زباله در نواحی طبیعی، سبب از بین رفتن بافت گیاهی می‌شوند. در حالی که سیزده بدر، در نظر ایرانیان باستان، جشنی برای احیا کردن طبیعت بوده است.
یک تاریخ نگار قزوینی با بیان اینکه در فرهنگ اساطیر برای مراسم سیزده بدر معانی تمثیلی زیادی آورده شده، گفت: خنده و شادی در این روز به معنی فروریختن اندیشه‌های تیره، پلیدی، روبوسی نماد آشتی و به منزله تزکیه روح، خوردن غذا در دشت نشانه فدیه گوسفند بریان و گره زدن سبزه تمثیلی برای پیوند خانواده و تسلسل نسل‌ها و رسم مسابقه‌ها به ویژه اسب دوانی یادآور کشمکش ایزد باران و دیو خشکسالی است.
«علی خلج طایفه» بر لزوم آگاه کردن نسل جوان از این تمثیل‌ها و نمادها تاکید کرد و افزود: اگر دوست داریم از فراموشی آئین‌های سیزده بدر و سایر آئین‌های کهن ایرانی جلوگیری کنیم، باید وجوه نمادین و فرهنگی این آداب و رسوم را برای نسل جدید بازگو کنیم و اطلاعات تاریخی خود را در این زمینه افزایش دهیم.
وی مهمترین کارکرد جشن سیزده بدر را ترویج فرهنگ دوستی با طبیعت و حفاظت از محیط زیست عنوان کرد و گفت: قرار نیست در روزی که به نام پاسداشت طبیعت نامگذاری شده، همگی به مناطق طبیعی، آن هم در این روزهای سیل خیز هجوم ببریم و با ریختن زباله در آنها و روشن کردن آتش این نعمت‌های خدادادی را تخریب کنیم و جان خود را به خطر بیندازیم.
خلج طایفه ادامه داد: به خانواده‌های قزوینی پیشنهاد می‌کنم امسال در روز سیزدهم فروردین، در کنار خانواده و در فضایی دور از طبیعت سپری کنند تا شاهد حوادث ناگوار در این روزهای بارانی و سیلابی نباشیم.
رفتن به امامزاده‌های داخل شهر در برنامه باشد
البته بعضی از ساکنان مینو شهر نیز در این روز به بقاع متبرکه و اماکن مقدسه‌ای مانند امامزاده حسین (ع)، امامزاده اسماعیل (ع) باراجین و امامزاده اباذر می‌روند و در کنار تفریح، سرگرمی و شادی به زیارت هم می‌پردازند که توصیه می‌شود به امامزاده‌های نزدیک به رودخانه‌ها نروند.
در سال‌های گذشته در چنین روزی و در سیزدهم فروردین ماه سال نو، مردم استان قزوین به مناطق و نواحی طبیعی پیرامون شهرها و روستاها می‌رفتند و سیزده بدر را به طور دسته جمعی و به همراه اقوام و خانواده خود در مناطق تفریحی استان می‌گذراندند اما با توجه به تغییر شرایط آب و هوایی نه تنها طبیعت اطراف و حاشیه قزوین که بوستان‌هایی مانند باراجین، ملاخلیلا، ملت و مطهری نیز امنیت لازم را ندارد و احتمال آب گرفتگی و سیلاب در آنها موجود دارد لذا باید امیدوار بود که مردم توصیه‌های اعلام شده از سوی مسئولان را جدی بگیرند و از رفتن به دامن طبیعت و بوستان‌های بزرگ حاشیه شهرها هم خودداری کنند.
حسن پسندیده مدیر کل حفاظت محیط زیست استان قزوین هم ضمن توصیه به مردم برای نرفتن به طبیعت به دلیل شرایط جوی گفت: به لحاظ بارش‌های اخیر و آب گرفتگی مسیل ها و حجم آب زیاد در رودخانه‌های استان قزوین و پیش بینی پراکندگی بارش‌ها در این روز، توصیه جدی می‌شود شهروندان از حضور در حریم رودخانه‌ها، مسیل ها و تالاب‌ها خود داری کنند و ترجیحاً این روز را در خانه‌هایشان بگذرانند و مراجعه به طبیعت را به روزهای مناسب در آخر هفته موکول کنند.
پسندیده تصریح کرد: در صورت مناسب شدن وضعیت آب و هوایی و مراجعت به طبیعت از مردم انتظار داریم از پراکندن هرگونه زباله، پسماند و پلاستیک در محیط زیست خودداری کرده و لانه و آشیانه سایر زیست مندان را تخریب نکنند و آرامش آنها را بر هم نزنند و از شکستن شاخ و برگ درختان برای برافروختن آتش هم خودداری کنند.
وقوع سیل جدی است، سیزده فروردین را بدون طبیعت سپری نکنیم
با توجه به بارندگی‌های اخیر در استان قزوین و احتمال وقوع سیل در حاشیه رودخانه‌های ارنجک، دیزج، وشته، دلی چای و زویار لازم است ستاد مدیریت بحران استان نسبت به ایمن سازی و تخلیه روستاهای اطراف این رودها در روزهای بارانی آینده تمهیدات جدی بیاندیشد تا با همکاری مردم در بهار ۹۸ شاهد اتفاق‌های تلخی در این مناطق نباشیم.
از سازمان باغستان شهرداری قزوین، سازمان جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه‌ای هم انتظار می‌رود اهتمام خود را برای مدیریت درست نزولات جوی به کار گیرند تا این موهبت آسمانی به هدر نرود و با استفاده از آب ذخیره شده باران بتوان بیشتر از سال‌های گذشته باغستان سنتی دیار مینودری را احیا کرد.
در پایان این گزارش مجدداً به شهروندان اکیداً توصیه می‌کنیم سیزده فروردین امسال به طبیعت و بوستان‌ها و حاشیه رودخانه‌ها نروند و با سپری کردن این روز در کنار خانواده در منازل خود ضمن پیشگیری از حوادث ناگوار سنت دیرین «سیزده بدر» را بدون حادثه سپری کنند.
منبع:مهر
