زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

ركسانا خوشابی؛ كارشناس ارشد مشاوره

دیر زمانی است كه مردمان ایرانی و بسیاری از جوامع دیگر، در آغاز فصل زمستان مراسمی‌‌ را برپا می‌‌کنند  كه در میان اقوام گوناگون، نام‌ها و انگیزه‌های متفاوتی دارد. در ایران و سرزمین‌های هم‌فرهنگ مجاور، از شب آغاز زمستان با نام «شب چله»‌‌یا «شب یلدا» نام برده می‌‌شود که  همزمان با شب انقلاب زمستانی است. 

گرچه برخی به اشتباه بر این گمان اند كه مراسم شب چله برای رفع تیرگی و نحس بودن بلندترین شب سال برگزار می‌شود اما جالب است که بدانیم در باورهای كهن ایرانی هیچ روز و شبی، نحس و بد‌‌یوم شناخته نمی‌شده است.  بلکه در واقع، جشن شب چله، همچون بسیاری از آیین‌های ایرانی، ریشه در رویدادی كیهانی دارد. آغاز بازگشت خورشید به سوی شمال‌ شرقی و افزایش طول روز، در اندیشه و باورهای مردم باستان به عنوان زمان زایش ‌‌یا تولد دیگر باره خورشید دانسته می‌شد و آن را گرامی ‌‌و فرخنده می‌داشتند.  بدین ترتیب «یلدا»‌‌ یک کلمه سریانی به معنی «میلاد» و «تولد» است که آن را به معنای تولد  خورشید در نظر می‌‌گرفتند.

شب یلدا، در این سالها

شب یلدا فرصت خوبی برای با هم بودن است.  همان‌طور که می‌‌دانیم با هم بودن تنها به معنای حضور در ‌‌یک مکان نیست.  بلکه در «با هم بودن» نیاز است‌‌یکدیگر را واقعا ببینیم و  مشاهده کنیم، پای صحبت همدیگر بنشینیم  و با هم همدلی کنیم و درک متقابل داشته باشیم. بنابراین بهتر است در این شب تمرکز خود را بر تماشای تلویزیون و خوردن خوراکی‌ها قرار نداده و کمی‌‌ هم با هم باشیم و در کنار هم وقت بگذرانیم. بنابراین جا دارد حتی اگر سنت‌ها و مراسم شب‌‌ یلدا را به جا نمی‌‌آوریم لااقل رسم دید و بازدید و رفتن به منزل بزرگترها ‌‌یعنی مادر بزرگ و پدر بزرگ‌ها را به جای آوریم.

بد نیست که هر خانواده بخشی از خوراکی‌های شب‌‌ یلدا را تقبل کند تا به هیچ کسی هزینه‌‌ی زیادی تحمیل نشود.  یک خانواده می‌‌تواند گردو و خانواده‌‌ی دیگر انار بیاورد و دیگری می‌‌تواند هندوانه تهیه کند.  به هر حال به‌‌یاد داشته باشید که آن چه در شب یلدا مهم است دور هم بودن، صحبت کردن، همدلی و محبت است نه پرخوری و زیاده‌روی در مصرف مواد غذایی.

چاشنی شب یلدا!

به نظر من‌‌ یکی از جالب‌ترین رسوم شب یلدا و شاید بهترین چاشنی این شب، خواندن دیوان حافظ با صدای بلند است. البته منظورم صرفا فال گرفتن با دیوان حافظ نیست، بلکه بیشتر بازخوانی و درک اشعار حافظ مد نظر است. خصوصا برای کودکان و نوجوانان، این رسم می‌‌تواند ‌‌یادآور فرهنگ و ادب ایرانی باشد. متاسفانه تعداد افرادی که نمی‌‌توانند از روی دیوان اشعار حافظ و حتی شعرای دیگر بخوانند کم نیست.  خواندن حافظ در جمع به قرائت و فهم بیشتر اشعار زیبای حافظ در بین خانواده‌ها و خصوصا کم سن و سال‌ترها کمک می‌‌کند و در آینده خاطرات شیرینی را برای آنها رقم می‌‌زند.  

آشتی و صمیمیت در شب یلدا 

یکی از نقاط مثبت و برکت‌های شب یلدا این است که افرادی که در قهر‌‌یا دلخوری از همدیگر قرار دارند می‌‌توانند در این شب، در کنار هم حضور پیدا کنند، کدورت را کنار بگذارند و با هم آشتی کرده و صمیمیت خود را تجدید کنند. خصوصا این که آنها در منزل شخص ثالثی همدیگر را می‌‌بینند و آشتی کردن ساده‌تر می‌‌شود. جا دارد افراد خانواده‌ها این فرصت‌ها را در نظر داشته باشند و زمینه را برای آشتی اطرافیان در این شب فراهم کنند.

افسانه‌‌ شب یلدا

اگر مادر بزرگ‌ها و پدر بزرگ‌ها بتوانند در طولانی‌ترین شب سال برای نوه‌ها قصه بگویند این شب را خاطره انگیزتر و جالب‌تر می‌‌کنند. همانطور که گفته شد پیشینیان ما معتقد بودند که شب یلدای ایرانی، شبی است که خورشید از نو زاده می‌شود. ‌‌یلدا در افسانه‌ها و اسطوره‌های ایرانی حدیث میلاد عشق است که هر سال در «خرم روز» مکرر می‌شود.  افسانه‌ای وجود دارد که می‌‌گوید ماه عاشق و دلداده خورشید است و این هردو، سر بر کار خود دارند‌‌ یعنی زمان کار ماه، شب است اما خورشید روزها بر می‌آید! ماه بر آن است که سحرگاه، راه بر خورشید  ببندد و با او در آمیزد، اما همیشه در خواب می‌ماند و روز فرا می‌رسد. که البته  ماه را در آن راهی نیست. 

سرانجام ماه تدبیری می‌اندیشد و ستاره‌ای را اجیر می‌کند، ستاره‌ای که اگر به آسمان نگاه کنی همیشه کنار ماه قرار دارد و عاقبت نیمه شبی ستاره، ماه را بیدار می‌کند و خبر نزدیک شدن خورشید را به او می‌دهد.  ماه به استقبال خورشید می‌رود و راز دل می‌گوید و دلبری می‌کند و خورشید  را از رفتن باز می‌دارد. در چنین زمانی است که خورشید و ماه کار خود را فراموش می‌کنند و معاشقه می‌کنند و در نتیجه فردا، خورشید دیر بر می‌آید و این شب، «یلدا» نام می‌گیرد.  از آن زمان هر سال خورشید و ماه تنها‌‌ یک شب به دیدار‌‌ یکدیگر می‌رسند و نتیجتاً هر سال  فقط‌‌یک شب بلند و سیاه و طولانی دارد که آن هم شب یلدا است.

محبت و عشق در شب یلدا 

در طولانی‌ترین شب سال، محبت‌تان به اطرافیان را نیز بیشتر کنید. بگذارید خورشید عشق و محبت در خانواده‌ها طلوع کند و سیاهی و تاریکی‌های نفرت و دشمنی را بزداید. با افراد خانواده‌تان قرار بگذارید تا هر کدام از شما در این شب، ‌‌یک کار خیر و نیک انجام بدهد و دل کسی را شاد کند تا خاطره‌‌ی یلدایتان شیرین‌تر شود.