اصغر نعمتی
ایام عزاداری سرور و سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله‌الحسین(ع) فرصتی مغتنم برای اندیشیدن به اهداف و عبرت‌های این نخستین انقلاب اسلامی در جهان است. به همین مناسبت سرمقاله این شماره از «دنیای تغذیه» را به نگاهی اجمالی به عبرت‌های عاشورا اختصاص می‌دهیم.
انقلاب عاشورا، بزرگترین حركت هدفمندی بود كه در تاریخ اسلام موجی عظیم پدید آورد و حتی نظر غیرمسلمانان را نیز به خود جلب كرد و باعث شد كه مسلمانان و غیرمسلمانان با ارزش‌های متعالی اسلام آشنا شوند. عاشورا بدعت‌هایی را كه پس از رحلت حضرت رسول(ص) چهره اسلام عزیز را مخدوش كرده بود، از سیمای روشن و پاك آن زدود و در عین حال به دلیل ماهیت خاص ضداستكباری خود، انگیزه‌های مبارزه برای حفظ كرامت انسان و نفی سلطه ستم را در انسان‌ها برای همیشه تاریخ تقویت نمود.
اهداف عاشورا
اهدافی كه برای قیام حضرت اباعبدالله متصور است، از خلال گفته‌های ایشان در تاریخ كوتاه عاشورا قابل درك و دریافت است كه به طور مجمل می‌توان این موارد را كه برخی اندیشمندان نیز به آن اشاره كرده‌اند، به عنوان اهداف آن حضرت از این حركت عظیم تاریخی فهرست كرد:
- احیای اسلام
- آگاه كردن مسلمانان و افشای ماهیت واقعی امویان
- زنده كردن سنت نبوی و سیره علوی
- اصلاح جامعه و به حركت درآوردن امت
- از بین بردن سلطه استبدادی بنی امیه بر جهان اسلام
- تحكیم حق و تقویت حق‌طلبان
- حاكمیت قسط و عدل اجتماعی و اجرای قوانین شرع در جامعه اسلامی
- از بین بردن بدعت‌ها و كجروی‌ها
عبرت‌های عاشورا
اما آنچه امروز برای همه ما به عنوان مسلمانان پیرو حضرت سیدالشهداء مهم است، درس‌ها و عبرت‌های این انقلاب عظیم است؛ عبرت‌هایی كه جامعه ما را در برابر آسیب‌های بدعت و انحراف مصون خواهد داشت.
سوال اساسی در تبیین عبرت‌های عاشورا این است كه چگونه جامعه‌ای كه هنوز برخی از اصحاب پیامبر(ص) در آن حضور داشتند و تعالیم ناب رسول‌الله(ص) در آن طنین‌انداز بود، بخشی از آن جامعه به جایی رسید كه كشتن فرزند پیغمبر را نه تنها عار و ننگ ندانست، بلكه آن را عبادت نیز فرض كرد؟
یك پاسخ حكیمانه به این پرسش این است كه وقتی عدالت نباشد. وقتی عبودیت خدا نباشد، جامعه پوك می‌شود؛ آن وقت ذهن‌ها هم خراب می‌شود.
مقام معظم رهبری در آسیب‌شناسی مفصل و عالمانه خود از انقلاب عاشورا نكاتی بسیار ارزشمند مطرح كرده‌اند كه به دلیل ضیق مجال تنها به یكی از آنها اشاره می‌كنم. ایشان در باب عبرت‌های عاشورا برای عموم مردم، می‌فرمایند:
«باید مراقب بود. تقویا عینی این، تقوا یعنی آن كسانی كه حوزه حاكمیتشان، شخص خودشان است، مواظب خودشان باشند. آن كسانی هم كه حوزه حاكمیتشان از شخص خودشان وسیع‌تر است، هم مواظب خودشان باشند، هم مواظب كل جامعه باشند كه به سمت دنیاطلبی، به سمت دل بستن به زخارف دنیا و به سمت خودخواهی نروند.
این معنایش آباد نكردن جامعه نیست، جامعه را آباد كنند و ثروت‌های فراوان به وجود بیاورند؛ اما برای شخص خودشان نخواهند، این بد است. هر كس بتواند جامعه اسلامی را ثروتمند كند و كارهای بزرگی انجام دهد، ثواب بزرگی كرده است. این كسانی كه بحمدالله توانستند در این چند سال، كشور را بسازند و پرچم سازندگی را در این كشور بلند كنند، كارهای بزرگی را انجام بدهند، كارهای خیلی خوبی كرده‌اند؛ اینها دنیاطلبی نیست. دنیاطلبی آن است كه كسی برای خود بخواهد؛ برای خود حركت بكند؛ از بیت‌المال یا غیر بیت‌المال، به فكر جمع كردن برای خود بیفتد؛ این بد است.
باید مراقب باشیم. همه باید مراقب باشند كه این طور نشود. اگر مراقبت نباشد، آن وقت جامعه همین طور به تدریج از ارزش‌ها تهیدست می‌شود و به نقطه‌ای می‌رسد كه فقط یك پوسته ظاهری باقی می‌ماند. ناگهان یك امتحان بزرگ پیش می‌آید – امتحان قیام اباعبدالله – آن وقت این جامعه در آن امتحان، مردود می‌شود!»
امید كه همه ما توفیق درك عبرت‌های عمیق عاشورا و عمل به آنها را در پرتو پیروی از ولایت اسلامی دریابیم.
