زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

دكتر پروانه صفایی مقدم

همه‌ موجودات برای برقرار ی ارتباط بایکدیگر، نیاز دارند پیام‌هایی را به هم ارسال و پیام‌هایی را دریافت کنند. این پیام‌ها می‌تواند با ارسال صدا، امواج الکتریکی، حرکت و... صورت گیرد. انسان‌ها نیز پیام‌های خود را به دو شکل می‌فرستند، پیام‌هایی که با زبان بدن یعنی حرکت‌های اندام‌ها و چهره فرستاده می‌شود و پیام‌هایی که به وسیله‌ کلام ارسال می‌گردد.

موجودات رده‌های پایین‌تر تکاملی، پیام‌های ساده و محدودی دارند و تمام موجودات یک نوع، به صورتی یکسان عمل می‌کنند، بنابراین پیام‌ها به راحتی و بدون اشتباه دریافت می‌شود. اما پیام‌هایی که انسان‌ها به هم می‌دهند، از پیچدگی‌های زیادی برخوردار است و نمی‌توان اطمینان داشت پیام‌هایی که ارسال می‌کنیم، به همان صورتی که منظور ماست، توسط شنونده، دریافت و ادراک می‌شود.

پیام‌های روشن و شفاف
 اگر پیامی آن قدر روشن و شفاف باشد و گیرنده‌ پیام نیز روشن و شفاف گوش دهد، به‌طوری که بدون کم و زیاد و بدون تغییر و تعبیر مبادله شود، می‌توانیم بگوییم که ارتباط درستی بین دو نفر برقرار شده و آن دو حرف یکدیگر را می‌فهمند. در عمل بیشترمردم نمی‌دانند چگونه پیام‌شان را به صورت شفاف و بدون آلودگی و ابهام، ارسال یا دریافت کنند.

برای روشن شدن مطلب پیامی را به صورت خاطره برایتان نقل می‌کنم: «دخترخانمی که سوم دبستان بود، اما از لحاظ مالی وضعیت خوبی نداشت، به من مراجعه کرد و گفت وقتی گربه می‌بیند، حالش به شدت تغییر می‌کند». پیام را شنیدید، یعنی شرح حال این دخترخانم را، می‌توانید دریافت‌های خود را از او نقل کنید. شاید فکر کردید او وقتی گربه سیاهی را می‌بیند، جیغ می‌کشد یا به شدت می‌ترسد، شاید فکرکرده‌اید هر گربه‌ای را ببیند -چه سفید و چه سیاه –وحشت زده می‌شود. هر نوع تصوری از پیام بالا لزوما منظور من نبوده است. هیچ‌کدام را من نگفته‌ام، حتی من نگفته‌ام گربه‌ مورد نظر، زنده بوده یا مرده و نگفته‌ام که او می‌ترسد.

شما چیزهایی را که من گفته‌ام، شنیده‌اید. علت ادراک اشتباه شما، این است که من پیامم را گنگ بیان کرده‌ام و شما ناچار شده‌اید با استفاده از تجربه‌های قبلی و خاطرات زندگی‌تان پیام مرا حدس زده و تفسیر و تعبیر و سپس دریافت کنید، شما نمی‌دانید که منظور من، این بوده که آن دختر وقتی گربه‌ ماده‌ای را می‌بیند، به شدت به خنده می‌افتد و نمی‌تواند جلوی خنده‌اش را بگیرد.

بنابراین پیامم، به درستی ارسال نشده و شما نیز به درستی دریافت نکرده‌اید .حالا توجه کنید که درمطالعات طولانی و ادامه‌دار‌،هردونفر پیامهای مبهمی را برای همدیگر می‌فرستند و با تفسیر شخصی‌شان، آن پیام‌ها را دریافت می‌کنند، یعنی حرف همدیگر را نمی‌فهمند. 

پیام‌ها را شفاف ارسال كنید

متاسفانه ما از عبارات گنگ، بسیار زیاد استفاده می‌کنیم و نه تنها نمی‌توانیم احساس و فکرمان را به دیگری انتقال دهیم، بلکه موجب سوء‌تفاهم، دعوا، کینه و نفرت هم می‌شویم. برای نجات از عوارض بسیار بد پیام‌های گنگ، باید آموزش ببینیم که پیام‌ها را شفاف ارسال کنیم و بدین منظور، باید لایه‌های آن را بشناسیم.

معمولا در هر پیامی، چهارلایه وجود دارد،لایه‌ اول، آن چیزی است که عیناً اتفاق افتاده و ما شاهد آن بوده‌ایم، به عنوان نمونه، خانمی شاهد این بوده که همسرش به جای ساعت 9 شب، ساعت 10 شب به منزل آمده است. این لایه را لایه‌ مشاهده می‌نامیم.

لایه‌ دوم حس و حالی است که بر اثر مشاهده در فرد به وجود می‌آید، برای نمونه احساس افسردگی، تنهایی یا احساس بی‌محبتی‌، لایه‌ سوم، فکر و باوری است که در ذهن ما پدید آمده است، برای نمونه خانم، فکرمی‌کند همسرش، او را دوست ندارد، برای همین دیر به منزل می‌آید و لایه‌ چهارم نیازی است که فرد پیام‌رسان دارد، برای نمونه، نیاز خانم، به اینکه همسرش دوستش داشته باشد. در واقع همین چهار لایه‌ پیام است که به جای اینکه شفاف ابراز شود، به صورت یک پیام گنگ و آلوده در می‌آید. 

پیام‌های گنگ
بدون مبالغه، اساس بسیاری از سوء تفاهم‌ها بین افراد، دوستان، زن و شوهرها، پدر و مادران و فرزندان، خواهر و برادرها و... به‌خاطر ارسال پیام‌های گنگ و آلوده است. دقت کنید روزانه چند بار از عبارات مبهم استفاده می‌کنید، اصلاحاتی مانند "این چه وضعیه؟"، "تو و این کارا"، باشه، بعداً می‌فهمی "،" درست حرف بزن "،"این جوری نباش " ،"خب باشه "،"فهمیدم باتوچی کارکنم " ،"واقعا که" ،"این شد زندگی "،" دیگه بس کن"  و... 

ارسال صحیح پیام
ارسال صحیح پیام یعنی،‌ مشاهده، احساس، باور و بیان نیازمان به طرف مقابل، تنها با ارسال شفاف پیام امکان‌پذیر است. چون به ارسال پیام‌های گنگ و آلوده عادت کرده‌ایم، ممکن است ابتدا نیاز به تمرین داشته باشیم اما پس از انجام تمرین‌های لازم، قادر خواهیم بود با دنیای پیرامونمان رابطه‌ درستی برقرار کنیم.

شاید برخی تصورکنید بیان چهارلایه‌ی پیام، کمی دشوار بوده و مکالمه را مصنوعی می‌سازد، چون جمله‌هایی که نقل کردیم، بریده بریده به نظر می‌رسد اما پس از مدتی، تمرین چهارلایه‌ پیام در عبارت ساده‌تری نیز تنظیم و ارسال می‌شود.