مهارتهای ده گانه زندگی را دريابيم
خودآگاهی:
خودآگاهی، توانایی شناخت و آگاهی از خصوصیات، نقاط ضعف و قدرت، خواسته‌ها، ترس و انزجار است. رشد خودآگاهی به فرد كمك می‌كند تا دریابد تحت استرس قرار دارد یا نه و این معمولا پیش شرط ضروری روابط اجتماعی و روابط بین فردی مؤثر و همدلانه است.
همدلی:
همدلی یعنی اینكه فرد بتواند زندگی دیگران را حتی زمانی كه در آن شرایط قرار ندارد درك كند. همدلی به فرد كمك می‌كند تا بتوانند انسانهای دیگر را حتی وقتی با آنها متفاوت است بپذیرد و به آنها احترام گذارد. همدلی روابط اجتماعی را بهبود می‌بخشد و به ایجاد رفتارهای حمایت كننده و پذیرنده، نسبت به انسانهای دیگر منجر می‌شود.
ارتباط مؤثر:
این توانایی به فرد كمك می‌كند تا بتواند كلامی‌و غیر كلامی‌و مناسب با فرهنگ، جامعه و موقعیت، خود را بیان كند بدین معنی كه فرد بتواندنظرها، عقاید، خواسته‌ها، نیازها و هیجان‌های خود را ابراز و به هنگام نیاز بتواند از دیگران درخواست كمك و راهنمایی نماید. مهارت تقاضای كمك و راهنمایی از دیگران، در مواقع ضروری، از عوامل مهم یك رابطه سالم است.
روابط بین فردی:
این توانایی به ایجاد روابط بین فردی مثبت و مؤثر فرد با انسانهای دیگر كمك می‌كند. یكی از این موارد، توانایی ایجاد روابط دوستانه است،كه در سلامت روانی و اجتماعی، روابط گرم خانوادگی، به عنوان یك منبع مهم روابط اجتماعی ناسالم نقش بسیار مهمی‌دارد.
تصمیم گیری:
این توانایی به فرد كمك می‌كند تا به نحو مؤثرتری در مورد مسائل تصمیم گیری نماید. اگر كودكان و نوجوانان بتوانند فعالانه در مورد اعمالشان تصمیم گیری كنند، جوانب مختلف انتخاب را بررسی و پیامد هر انتخاب را ارزیابی كنند، مسلما در سطوح بالاتر بهداشت روانی قرار خواهند گرفت.
حل مسأله:
این توانایی فرد را قادر می‌سازد تا به طور مؤثرتری مسائل زندگی را حل نماید. مسائل مهم زندگی چنانچه حل نشده باقی بمانند، استرس روانی ایجاد می‌كنند كه به فشار جسمی‌منجر می‌شود.
تفكر خلاق:
این نوع تفكر هم به مسأله و هم به تصمیم گیری‌های مناسب كمك می‌كند. با استفاده از این نوع تفكر، راه حلهای مختلف مسأله و پیامدهای هر یك از آنها بررسی می‌شوند. این مهارت، فرد را قادر می‌سازد تا مسائل را از ورای تجارب مستقیم خود را دریابد و حتی زمانی كه مشكلی وجود ندارد و تصمیم گیری خاصی مطرح نیست، با سازگاری و انعطاف بیشتر به زندگی روزمره بپردازد.
تفكر انتقادی:
تفكر انتقادی، توانایی تحلیل اطلاعات و تجارب است. آموزش این مهارت‌ها، نوجوانان را قادر می‌سازد تا در برخورد با ارزشها، فشار گروه و رسانه‌های گروهی مقاومت كنند و از آسیب‌های ناشی از آن در امان بمانند.
توانایی حل مسأله:
این توانایی فرد را قادر می‌سازد تا هیجان‌ها را در خود و دیگران تشخیص دهد، نحوه تأثیر هیجان‌ها بررفتار را بداند و بتواند واكنش مناسبی به هیجان‌های مختلف نشان دهد. اگر با حالات هیجانی، مثل غم و خشم یا اضطراب درست برخورد نشود این هیجان تأثیر منفی بر سلامت جسمی‌و روانی خواهد گذاشت و برای سلامت پیامدهای منفی به دنبال خواهند داشت.
توانایی مقابله با استرس:
این توانایی شامل شناخت استرس‌های مختلف زندگی و تأثیر آنها بر فرد است. شناسایی منابع استرس و نحوه تأثیر آن بر انسان، فرد را قادر می‌سازد تا با اعمال و موضع گیری‌های خود فشار و استرس را كاهش دهد.
اجزای مهارتهای ده گانه زندگی كدامند؟
خودآگاهی
- آگاهی از نقاط قوت
- آگاهی از نقاط ضعف
- تصویر خود واقع بینانه
- آگاهی از حقوق و مسوولیت‌ها
- توضیح ارزشها
- انگیزش برای شناخت
مهارتهای ارتباطی
- ارتباط كلامی‌و غیركلامی‌موثر
- ابراز وجود
- مذاكره
- امتناع
- غلبه بر خجالت
- گوش دادن
همدلی
- علاقه داشتن به دیگران
- تحمل افراد مختلف
- رفتار بین فردی همراه با پرخاشگری كمتر
- دوست داشتنی تر شدن (دوستیابی)
- احترام قائل شدن برای دیگران
مهارتهای بین فردی
- همكاری و مشاركت
- اعتماد به گروه
- تشخیص مرزهای بین فردی مناسب
- دوستیابی
- شروع و خاتمه ارتباطات
مهارتهای حل مسأله
- تشخیص مشكلات علل و ارزیابی دقیق
- درخواست كمك
- مصالحه (برای حل تعارض)
- آشنایی با مراكزی برای حل مشكلات
- تشخیص راه حلهای مشترك برای جامعه
مهارتهای تفكر خلاق
- تفكر مثبت
- یادگیری فعال ( جستجوی اطلاعات جدید )
- ابراز خود
- تشخیص حق انتخاب‌های دیگر ( برای تصمیم گیری )
- تشخیص راه حلهای جدید برای مشكلات
مهارتهای مقابله با هیجانات
- شناخت هیجان‌های خود و دیگران
- ارتباط هیجان‌ها با احساسات، تفكر و رفتار
- مقابله با ناكامی، خشم، بی حوصلگی، ترس و اضطراب
- مقابله با هیجان‌های شدید دیگران
مهارتهای تصمیم گیری
- تصمیم گیری فعالانه بر مبنای آگاهی از حقایق كارهایی كه می‌توان انجام داد كه انتخاب را تحت تأثیر قرار دهد.
- تصمیم گیری بر مبنای ارزیابی دقیق موقعیت‌ها
- تعیین اهداف واقع بینانه
- برنامه‌ریزی و پذیرش مسوولیت اعمال خود
- آمادگی برای تغییر دادن تصمیم‌ها برای انطباق با موقعیت‌های جدید
مهارتهای تفكر انتقادی
- ادراك تأثیرات اجتماعی و فرهنگی بر ارزشها، نگرشها و رفتار
- آگاهی از نابرابری، پیشداوری‌ها و بی عدالتی‌ها
- واقف شدن به این مساله كه دیگران همیشه درست نمی‌گویند
- آگاهی از نقش یك شهروند مسوول
مهارتهای مقابله با استرس
- مقابله با موقعیتهایی كه قابل تغییر نیستند
- استراتژی‌های مقابله ای برای موقعیت‌های دشوار ( فقدان، طرد، انتقاد)
- مقابله با مشكلات بدون توسل به سوء مصرف مواد
- آرام ماندن در شرایط فشار
- تنظیم وقت
