برای اغلب مردم، خصوصاً تهرانیان، قزوین شهری است که برای رفتن به آذربایجان یا گیلان باید از آن عبور کرد. چیزی شبیه یک منزلگاه بین راهی، نه شهری که خود می‌تواند از مهمترین مقاصد سفر در شمال ایران باشد. پس بیایید این بار که خواستید از شهر قزوین عبور کنید، یک روزی در این شهر زیبا بگردید و تماشای جاذبه‌هایش را از دست ندهید.
قزوین گذرگاه یا سکونتگاه؟
شهر قزوین یکی از بیست شهر استان قزوین و مرکز این استان است. این شهر در فاصله ۱۳۰ کیلومتری پایتخت قرار گرفته و از طریق بزرگراه و خط آهن از یک سو به تهران و از سوی دیگر به آذربایجان متصل می‌شود. طبق آخرین سرشماری، جمعیت شهر قزوین ۴۰۲,۷۴۸ نفر است. اقتصاد این شهر از قدیم‌الایام مبتنی بر کشاورزی و بازرگانی بوده و در دوره معاصر، بخش صنعت و خدمات نیز از رونق قابل توجهی برخوردار شده‌اند.
چشم انداز‌ها و چالش‌های گردشگری
قزوین دارای زمستان‌هایی سرد و تابستان‌هایی نسبتاً خنک است و میانگین دمای سالانه‌اش به ۱۴ درجه سانتیگراد می‌رسد. بدین ترتیب این شهر در مهمترین فصل سفر، یعنی فصل تابستان از آب و هوای مناسبی برخوردار است؛ ضمن آنکه باغستان‌های قزوین به مساحت حدود ۲۵۰۰ هکتار، همچون کمربندی سبز این شهر را فراگرفته و بر لطافت هوایش افزوده‌اند.
از دیدگاه تاریخی، قزوین یکی از کهن‌ترین مراکز استقرار انسانی و شکل‌یابی جوامع بشری در فلات ایران است. این شهر از دوره باستان به علت قرار گرفتن بر سر راه جاده ابریشم از آبادانی قابل توجهی برخوردار بود و در آغازین دهه‌های حکومت صفویان نیز یکچند به پایتختی ایران برگزیده شد. از این‌رو، آثار تاریخی شکوهمند و پرشماری دارد که مهمترین سرمایه آن برای توسعه گردشگری به شمار می‌روند.
جدا از دسترسی مناسب جاده‌ای و ریلی، می‌توان گفت قزوین از نظر وجود زیرساخت‌های گردشگری در تنگنای شدید قرار دارد. هرچند طبق آمار ارائه شده از سوی مرکز آمار کشور، قزوین یکی از ۱۰ مقصد مهم گردشگری ایران از آغاز سال ۱۳۹۴ تاکنون بوده است، اما مناطقی، چون الموت و دریاچه اوان، بیش از شهر قزوین در جذب گردشگران موفق بوده‌اند.
به باور «محمدعلی حضرتی‌ها»، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان قزوین، ضعف زیرساخت‌ها، خصوصاً کمبود فضا‌های اقامتی و پذیرایی، مهمترین مشکل حوزه گردشگری در قزوین است. این مقام مسئول می‌گوید: «فضا‌های اقامتی مطلوب برای اقامت مسافران در سطح استان وجود ندارد و ضریب اشغال تخت در فضا‌های موجود حدود سه برابر میانگین کشوری است.»
جاذبه‌های گردشگری قزوین
جاذبه‌های گردشگری داخل شهر قزوین به تعدادی است که می‌توان زمانی سه روزه و بیشتر را برای دیدنشان در نظر گرفت، اما در یک برنامه فشرده می‌توان ۱۰ دیدنی برتر این شهر را در یک گردش یک روزه نیز تماشا کرد. در ادامه مهمترین آثار دیدنی قزوین معرفی می‌شوند.
کاخ چهلستون
کاخ و موزه چهلستون مهمترین اثر تاریخی قزوین و یکی از نماد‌های این شهر است. این کاخ در زمان شاه تهماسب صفوی که قزوین، پایتخت ایران بود، ساخته شد و از نمونه هم‌نام خود در شهر اصفهان چند دهه قدیمی‌تر است. در حال حاضر، این کاخ از آن رو که قزوین از مراکز مهم خوشنویسی ایران بوده، به موزه خوشنویسی تبدیل شده است.
پیش از اینکه کاخ چهلستون تبدیل به موزه خوشنویسی شود از آن به عنوان موزه اشیای تاریخی استفاده می‌کردند. در سال ۱۳۳۷ تصمیم گرفته شد تا کاخ چهلستون تغییر کاربری دهد و به عنوان گنجینه اشیای تاریخی و باستانی مورد استفاده قرار گیرد. از جمله اشیای تاریخی موجود در آن می‌توان به شی‌های مربوط به هزاره‌های سوم و اول پیش از میلاد (بیشتر ظروف سفالی و مفرغی) و همچنین ظروف و وسایل مربوط به دوران اسلامی از ابتدا تا دوره قاجار اشاره کرد.
آدرس: مرکز شهر قزوین، در میدان آزادی (سبزه میدان)
موزه شهر
در این موزه که به معرفی تاریخ قزوین اختصاص پیدا کرده، آثاری از دوران پیش از تاریخ، دوران تاریخی و دوران اسلامی به نمایش درآمده است. بسیاری از این آثار از حفاری‌های دشت قزوین به دست آمده‌اند. از جمله آثار مهم این موزه می‌توان به این موارد اشاره کرد: سکه‌های متعلق به اشکانیان تا قاجار، مهر‌های نفیس و تاریخی، ظروف سفالی، فلزی و سنگی، اشیای زینتی، نظامی و کاربردی.
آدرس: استان قزوین، شهر قزوین، خیابان هلال احمر
بازار قزوین و سرای سعدالسلطنه
بازار قزوین بازاری بزرگ با فضا‌های متعدد و معماری بسیار شکوهمند است؛ به گونه‌ای که زیبایی راسته‌ها و سرا‌های آن، عموم گردشگران را مبهوت می‌سازد. کالبد کنونی این بازار مربوط به دوره صفویه و پس از آن است و بیشتر بنا‌های فعلی در دوره قاجار ساخته شده‌اند.
جالب‌ترین بخش بازار، کاروانسرای سعدالسلطنه است که لقب بزرگترین مجموعه کاروانسرای درون شهری ایران را یدک می‌کشد و از آثار دوره ناصرالدین شاه قاجار است. این اثر تاریخی بی نظیر یکی از بزرگترین بنا‌های عمومی و سرا‌های بازرگانی کشور در دوره قاجار محسوب می‌شود که مشتمل بر تعدادی سرا‌های تو در تو و پیوسته که شمال ۶ حیاط به نام‌های: ۱ – سعدیه ۲ - سعدالسلطنه ۳- نگارالسلطنه ۴ – قهرمانی ۵ - بهشتی ۶- راسته وزیر است. این مجموعه سرا‌ها از لحاظ معماری و شالوده ساخته شده از پوشش آجری و یکی از سرپاترین و نمونه عالی یک سرای بازگانی به حساب می‌آید.
آدرس: مرکز شهر قزوین در خیابان امام‌خمینی (رشت سابق و پهلوی سابق‌تر)
مسجد جامع قزوین
مسجدالنبی از بزرگترین و کهن‌ترین مسجدجامع ایران است که بنای نخست آن روی آتشکده‌ای از دوران ساسانیان ساخته شده است. این مکان مقدس در چهار جهت در ورودی و صحن دارد که در هر کدام از صحن‌ها ایوان بسیار بزرگی ساخته شده است. عالی‌ترین معماری اسلامی و سنتی را می‌توان در گنبد بسیار زیبای مسجد و در مناره‌ها و صحن‌های آن مشاهده کرد. سبک معماری آن به دوران سلجوقی و صفویه برمیگردد. گنبد فیروزه‌ای و مناره‌های کاشیکاری شده مسجد با ارتفاع زیاد از دوردست چشم‌ها را به خود جلب می‌کند.
گنبد بزرگ مسجد آجری بوده و در قسمت جنوبی مسجد واقع شده است. این گنبد موقعی که از پائین به آن نگاه می‌کنیم، بسیار مرتفع و بزرگ با تزئینات زیبا و چشم‌نواز است. در قسمت جنوبی مسجد محرابی زیبا پوشیده از سنگ مرمر درست شده است که اطرافش را با کاشی‌های رنگارنگ تزئین کرده‌اند و در فاصله کمی از آن منبری از جنس سنگ وجود دارد که خیلی هم زیبا است. روی دیوار آن در جا‌های خاص به شکل کتیبه وجود دارد که روی هر کدام از آن‌ها به خط‌های زیبای قدیمی گچبری شده است.
آدرس: قزوین، خیابان شهدا (سپه سابق)
مسجدالنبی
مسجد النبی قزوین همانند مسجد جامع قزوین دارای شبستانی است که محل تجمع مردم این شهر به حساب می‌آید. این مسجد با ۱۴ هزار مترمربع مساحت، از نظر گستردگی صحن و شبستان‌ها و شیوه معماری در نوع خود منحصر به فرد است. این مسجد در کنار مجموعه بازار قزوین قرار دارد که از شور و هیجان مردمی خاصی در این راسته و بازار و مسجد را فرا می‌گیرد. با قدم زدن در این مجموعه زیبا علاوه بر حضور در این مسجد، از زنده بودن این بازار نیز بی‌نهایت لذت خواهید برد.
آدرس: ضلع جنوبی خیابان امام خمینی (ره)
حمام قجر
حمام قجر از بزرگترین و قدیمی‌ترین حمام‌های قزوین و جایگاه موزه مردم شناسی این شهر است. این حمام برخلاف نام خود، در دوره صفویه، توسط یکی از سرداران شاه عباس ساخته شده و بیش از ۴۰۰ سال قدمت دارد. در حمام قجر، جلوه‌هایی از تاریخ اجتماعی قزوین را در سه بخش اقوام، آداب و رسوم و مشاغل به نمایش گذاشته‌اند. تزئینات گرمابه شامل کاشیکاری و طاق‌های رسمی‌بندی شده است و کف آن با سنگ مرمر مفروش گردیده است. پشت بام این حمام نیز هم‌سطح خیابان است.
این اثر تاریخی در سال ۱۳۷۹ توسط میراث فرهنگی و گردشگری استان قزوین خریداری و با سرمایه گذاری شهرداری قزوین و مدیریت سازمان نوسازی و بهسازی مرمت شد و هم اکنون به عنوان موزه مردم‌شناسی در ۳ بخش اقوام، آداب و رسوم و مشاغل مورد بازدید علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.
آدرس: خیابان عبید زاکانی کنار بازارچه و مسجد آقا کبیر
سردر عالی‌قاپو و خیابان سپه
قزوین در دوره شاه تهماسب صفوی، دارای کاخی به نام عالی قاپو بود که اکنون تنها سردر شکوهمند آن باقی مانده است. این سردر رو به خیابان سپه (شهدا) چهره می‌گشاید که خود نخستین خیابان ایران به شمار می‌رود و حدود ۵۰۰ سال قدمت دارد. این خیابان منبع الهام در ساخت خیابان چهارباغ عباسی در اصفهان بوده است.
آدرس: قزوین، تقاطع خیابان پیغمبریه و سپه
حسینیه امینی‌ها
حسینیه امینی‌ها در واقع یک خانه بزرگ تاریخی است که برای انجام مراسم مذهبی به ویژه سوگواری محرم مورد استفاده قرار می‌گیرد و به همین علت به حسینیه معروف شده است. این خانه با چند دست حیاط در دوره قاجار ساخته شده و متعلق به یکی از تجار بزرگ قزوین به نام «حاج محمدرضا امینی» بوده است. زیباترین بخش خانه امینی‌ها سه تالار بزرگ و مجلل آن است که با ارسی‌های ۹ دهنه و گره چینی شده از هم جدا می‌شوند. در حسینیه امینی‌ها به طور معمول بسته است، اما سرایدار آن همیشه در را به روی گردشگران می‌گشاید.
آدرس: قزوین، خیابان مولوی
آرامگاه حمدالله مستوفی
این آرامگاه هفت صد ساله با نمای آجری خود، یکی از زیباترین آثار تاریخی قزوین و متعلق به حمدالله مستوفی، مورخ بزرگ ایران در عصر ایلخانان مغول است. گنبد مخروطی و کشیده فیروزه‌ای رنگ آرامگاه از دور حسابی خود‌نمایی می‌کند. قدمت این آرامگاه به قرن هشتم قمری و دوره ایلخانیان برمیگردد. این اثر در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شماره ثبت ۳۳۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
آدرس: قزوین، خیابان طالقانی، خیابان ملک‌آباد سابق، کوچه مستوفی
شاهزاده حسین
شاهزاده حسین فرزند دو ساله امام رضا (ع) بود که گفته می‌شود در خلال سفر تاریخی ایشان از مرو به خراسان در قزوین از دنیا رفت و در همین شهر دفن شد. بنای اصلی بقعه او از آثار دوره صفویه و از حیث معماری بسیار نفیس است. همچنین سر در این امامزاده یکی از نماد‌های شهر قزوین به شمار می‌رود.
آدرس: قزوین، خیابان جمهوری اسلامی، محله خندقبار
منبع : برترینها
