حس آرامش، سبکی، رها شدن در دریای بی‌کران و لذت برخورد با امواج آب که حال انسان را خوب می‌کند، باعث می‌شود دل به آب بزنیم و خطر آن را به جان بخریم. همین حس خوب داشتن است که سالانه مسافران زیادی را به سواحل شمال و جنوب ایران می‌کشاند. ایران با داشتن سواحل بسیار گسترده در خزر و خلیج‌فارس پذیرای مسافران زیادی در فصل تابستان است.
اما دریا به همان اندازه که می‌تواند آرامش‌بخش باشد، به یکباره می‌تواند جان انسان‌ها را به سادگی بگیرد. ممکن است شناگران ندانسته دل به دریا بزنند و وارد نقاط ممنوعه و خارج از طرح‌های سالم سازی دریا شوند و جان خود را از دست بدهند.
معمولا بی‌احتیاطی، نداشتن مهارت شنا و آشنا نبودن با ویژگی‌های محیط آبی همچون جزر و مد و جریان‌های شکافنده و مرگبار ساحلی و از سوی دیگر کمبود امکانات امداد و نجات، بخصوص در مناطق ممنوعه سبب اتفاقات ناخوشایندی برای مسافران ساحلی می‌شود. متاسفانه با وجود این‌که هرساله شاهد تلفات بسیاری در مناطق دریایی کشور بخصوص سواحل خزر هستیم که خاطرات تلخی هم در ذهن خانواده‌ها و امدادگران باقی می‌گذارد، بازهم اطلاع‌رسانی کافی در این زمینه صورت نمی‌گیرد. سواحل دریای خزر به نسبت خلیج‌فارس خطرآفرین‌تر است و نیازمند آن است که مسافران نکات ایمنی لازم را در خصوص شنا در این محل را بدانند.
جریان‌های شکافنده بسیار قوی و گل آلود بودن آب دریای خزر که موجب می‌شود حتی با عینک شنا هم نتوان زیر سطح آب را مشاهده کرد، باعث غرق شدن شناگران بسیاری می‌شود. البته تنها سواحل دریای خزر و خلیج‌فارس نیستند که پذیرای سالانه مسافران زیادی هستند؛ در ایران دریاچه و رودخانه کم نیست و بسیاری از آنها در تعطیلات تابستان میزبان مسافرانی هستند که از دانستنی‌های مربوط به آب باخبر نیستند. در این مطلب سعی کرده‌ایم نکات ایمنی و مواردی که هنگام سفر به مناطق ساحلی باید رعایت شوند را بیان کنیم. در همین راستا محمد بی‌بی کبادی؛ کارشناس امداد ونجات جمعیت هلال‌احمر این نکات را با «شهروند» در میان گذاشته است.
نکات کلیدی برای داشتن سفری سلامت به نقاطی که ساحل دریا یا رودخانه دارند
نکته مهمی که باید ذکر کنم این است که شنا کردن در سد‌ها و رودخانه‌ها اکیدا ممنوع و فوق‌العاده خطرناک است. این مکان‌ها دارای جریانات سطحی و زیرسطحی قوی هستند که امکان شناکردن را ندارند.
نکته دیگر مراقبت از کودکان است. یک‌سال خانواده‌ها کودکان را حفظ و مراقبت کرده‌اند و حالا به سفر آمده‌اند، ممکن است در اثر یک لحظه غفلت از آنها، کودک به داخل رودخانه یا دریا افتد و به راحتی نشود پیدایش کرد. اگر کودکان در محیط‌های ساحلی و آبی بازی می‌کنند، حتما بازوبند‌های بادی به دستان آنها ببندید.
در کرانه یا حریم رودخانه اگر کمپی می‌زنیم، باید فاصله ایمن را با رودخانه رعایت کنیم، همچنین در فصل بهار ناپایداری هوا بیشتر است. احتمال دارد در بالادست رودخانه‌ای که در کنار آن توقف کرده‌ایم، بارش شدید باران باشد و به یکباره با سیلهای برق‌آسا مواجه شویم که امکان هر گونه اقدام را از ما بگیرد.
کار‌هایی که باید برای پیشگیری از خطر غرق‌شدگی انجام داد
مهمترین نکته این است که افراد باید فقط در داخل طرح‌ها و محل‌های ایمن با حضور ناجیان غریق شنا کنند. متاسفانه معمولا شاهد غرق شدن دوتا دوست هستیم. خانواده‌ای که یکی از اعضای آن درحال غرق شدن است و با هیجان عضو دیگر خود را برای نجات فرد درحال غرق شدن می‌فرستد و آن فرد نیز خود دچار غرق‌شدگی می‌شود. این به این دلیل است که این عزیزان آشنایی لازم را با تکنیک‌های شنا و توانمندی درخصوص نجات یک فرد ندارند و داخل آب می‌روند و گرفتار می‌شوند.
خانواده‌ها باید به محل‌های ایمن مراجعه کنند. اگر قرار است به سفر برویم مهمترین فاکتوری که باید در نظر داشته باشیم این است که پیش‌بینی شرایط جوی و آب وهوایی مقصد را بدانیم. آیا در زمانی که در منطقه ساحلی هستیم، دریا مواج است؟ وزش باد‌های ساحلی، طوفان، بارش، رعد وبرق و وقوع سیل، این‌ها مواردی هستند که هشدار‌های آنها از طریق رسانه‌های جمعی، رادیو و تلویزیون داده می‌شود. مسافران اگر به مناطقی که طرح سالم‌سازی دارد، مراجعه کنند، پرچم‌ها کاملا برافراشته است و در صورتی که شرایط جوی نامناسب باشد، از شنا منع می‌شوند.
خانواده نباید اصرار به شنا در این زمان‌ها داشته باشد. شاید بروند یک کیلومتر بالاتر و محیط خلوت‌تر باشد، اما خطر مرگ در کمین آنها باشد. در ایران اماکن تفریحی، تفرجگاه‌ها و سواحل استاندارد مشخص شده است. ستاد ساماندهی سواحل کشور همه ساله با همکاری دستگاه‌های مرتبط، پلاژ‌ها و اماکن تفریحی و مکان‌هایی شامل طرح سالم‌سازی را با پرچم مشخص می‌کنند، همچنین ناجیان غریق، گروه‌های امدادی، اورژانس و هلال‌احمر را مستقر می‌کنند و مردم باید از این مناطق ایمن که برای آنها فراهم شده است، استفاده کنند.
عامل اصلی غرق‌شدگی شناگران در دریا چیست؟
نخستین نکته عدم آشنایی و نداشتن مهارت کامل درخصوص تکنیک‌های شنا است. شنا در دریا بسیار متفاوت از محیط استخر است. چرا که شنا در دریا و محیط‌های آبی که آب‌های آزاد هستند، دارای فشار‌های هیدرولیکی و جریان‌های سطحی و زیرسطحی است. مسأله بعدی، میزان آمادگی فیزیکی برای شنا کردن در دریا بسیار مهم است.
افرادی که در سفر به دریا برای شنا مراجعه می‌کنند، به دلیل این‌که ساعت‌های طولانی در خودرو هستند یا شاید در مدت شش ماه یا یک‌سال گذشته هیچ تمرین شنا و آمادگی جسمانی زیادی نداشته‌اند، یکباره وارد دریا می‌شوند و شروع به انجام فعالیت‌های مهیج می‌کنند. همین کار باعث می‌شود دمای آب، خستگی، عدم استراحت، عدم آمادگی جسمی و تغذیه نامناسب و در سفر بودن، دچار اسپاسم عضلانی شوند.
مسأله دیگر مراجعه به اماکنی است که خارج از طرح‌های سالم‌سازی هستند و زمانی که افراد به این مکان‌ها می‌روند نکات ایمنی درخصوص نبود ناجی غریق، نبود نیرو‌های امدادونجات و عدم پشتیبانی در صورت رخ دادن حادثه هست. محیط‌های خارج از طرح‌های سالم‌سازی، ممکن است دارای شیب بسیار زیاد، نخاله‌ها و بازمانده‌های ساختمان‌های مخروبه، لوله، آهن یا اجسامی در بستر دریا باشد که فرد را دچار آسیب کند.
نکات ایمنی در رابطه با ورزش‌های آبی را بدانید
در حال حاضر در سواحل کشور تفریحاتی همچون شنا و در کنار آن، سوار شدن بر جت اسکی، قایق‌سواری، پدل برد، موج‌سواری و غواصی از تفریحات بسیار محبوب است. مراجعان باید توجه داشته باشند به مراکزی بروند که استاندارد بوده و دارای تاییدیه فدراسیون نجات غریق است. معمولا اگر فردی سوار قایق یا جت‌اسکی می‌شود، باید جلیقه نجات بر تن کند. این‌که تصور کنند شناکردن را می‌دانند و نیازی نیست جلیقه داشته باشند، اصلا پذیرفته نیست. شاید قایق واژگون شود و بر اثر فشاری که به فرد وارد می‌شود، دچار غرق‌شدگی شود. همچنین رنگ متفاوت جلیقه نجات باعث می‌شود اگر فردی را آب برد، تیم‌های امدادونجات بتوانند به سرعت پیدایش کنند.
باید‌ها و نبایدهای لذت بردن کنار آب
مردم و مسافران این نکته را باید بدانند که بهترین مکان برای تمرینات شنا و لذت بردن از محیط‌های آبی، استخر‌های استاندارد است که ناجیان غریق، مربیان شنا و محیط کاملا ایمن دارند. اما اگر به تفرجگاه‌های ساحلی می‌روند، داخل طرح‌های سالم‌سازی با حضور نجات‌غریق‌ها و عوامل امدادونجات شنا کنند. خانواده‌ها فراموش نکنند، شنای فرزندان‌شان در داخل استخر با محیط دریا بسیار متفاوت است. زمانی که فرد وارد محیط آبی دریا می‌شود، ممکن است با موج اول یا دوم، دچار چالش شود، به این معنا که خسته شود، کنترل و تعادل خود را از دست بدهد و به عبارتی سرنگون شود.
برای غرق‌شدن عمق زیادی لازم نیست، همین که مقداری آب وارد ریه و راه هوایی شناگر بسته شود، می‌تواند منجر به خفگی و غرق‌شدگی شود. یکی از عوامل بسیار مهم در دریای خزر جریان شکافنده است. این جریان بسیار خطرناک است و می‌تواند جان شناگران را به خطر بیندازد. معمولا در مناطقی که جریان شکافنده وجود دارد، ناجیان غریق هشدار می‌دهند و مانع ورود افراد به آن می‌شوند.
اگر فردی در داخل جریان شکافنده گیر کند، به هیچ عنوان نباید برخلاف جریان آب شنا کند، بلکه باید با جریان به سمت داخل دریا برود و از سمت راست یا چپ، از داخل آن خارج شود. جریان شکافنده مانند آب رودخانه نیروی زیادی دارد و نمی‌توانید خلاف جهت آن شنا کنید. در دریای خزر جریان‌های شکافنده بسیار زیاد هستند، اما در خلیج‌فارس چنین جریاناتی را مشاهده نکرده‌ایم، همچنین در دریای خزر دمای هوا در فصل بهار کم است و نفراتی که داخل آب می‌روند، ممکن است دچار سرما شوند. اما در خلیج‌فارس دمای آب مناسب‌تر است، همچنین سواحل جنوب به صورت فلات است و به تدریج و آهسته عمق آن زیاد می‌شود. در هر دو ساحل باید نکات ایمنی را رعایت کرد و به اصول شنا آشنایی داشت.
در صورتی که دسترسی به نیرو‌های امدادی نباشد، چگونه می‌توان جان عزیزان را نجات داد؟
بهترین حالت این است که خانواده‌ها پیش از سفر به جا‌هایی که دارای ساحل هستند، همراه خود تیوب‌های بادی یا حلقه‌های نجات که در استخر‌ها استفاده می‌شود، داشته باشند. اگر در محیط ساحلی هستند و فردی از اعضای خانواده دچار مشکل شود، آخرین تکنیک نجات، رفتن در داخل آب است، یعنی اگر شما با فردی مواجه شوید که درحال غرق‌شدن است، رفتن به داخل آب برای نجات آن فرد آخرین راه نجات است؛ قبل از آن چند مرحله وجود دارد که باید انجام شود.
یکی آن‌که شاید غریق هنوز هوشیار باشد و با تشویق شما به شنا کردن و دست و پا زدن بتواند خود را به حرکت دربیاورد، اگر در این وضع نبود، بهترین حالت این است که یک تیوب که به آن طناب وصل است برایش پرتاب کنید یا از شاخه درخت و جسمی که شناور است، استفاده کنید. به جای آن‌که فرد دیگری برای کمک به داخل آب برود، می‌توان با تخته نجات شنا، طناب، شاخ و برگ درختان، عصا، کمربند و... جان فرد را نجات داد.
منبع: شهروند
