ایوان خانه‌های قدیمی را یادتان هست؟ فضای نیمه‌باز مسقفی که دست‌کم یک طرف آن مشرف به حیاط و مناظر بیرونی بود. در خانه‌های آپارتمانی امروزی هم معمولا ایوان‌های کوچکی طراحی می‌شود که از اجزای اصلی خانه هستند و به آن‌ها بالکن گفته می‌شود. بالکن‌ها ممکن است حتی دو طرف و گاهی سه طرف باز رو به فضای باز داشته باشند. هنوز هم معمول است در بعضی نقاط شهری بالکن‌ها را به یک فضای بسته تبدیل می‌کنند و از آن به عنوان انباری استفاده می‌کنند، اما به طور استاندارد آن‌ها جزئی از فضای سبز شهری هستند و بایستی دنبال زیباسازی و سبز کردن‌شان بود. درست است هیچ چیز جای حیاط‌های باصفا و ایوان‌های قدیمی را نمی‌گیرد، ولی می‌توانید بکوشید تا محیط دلچسبی را در همین بالکن‌های کوچک ایجاد کنید. مهم نیست فضای‌شان چند متر است، مهم این است که با کمی سلیقه و خلاقیت از وجب به وجب آن نهایت استفاده را بکنید.
چه گیاهانی مناسب بالکن هستند؟
طیف وسیعی از گل‌ها را می‌توان روی بالکن گذاشت. برای همین دامنه انتخاب‌تان بسیار گسترده است، گل‌های رونده، آویزی، گیاهان دارویی، سبزیجات و انواع گل‌های زینتی دیگر. پس بسته به سلیقه و وضعیت جغرافیایی بالکن‌تان دست به کار شوید.
قبل از هر چیز مشخص کنید بالکن‌تان شمالی است یا جنوبی. شمالی جنوبی بودن تراس معیار اصلی برای انتخاب نوع گل است. چون مقدار نور این دو با هم متفاوت است. بالکن‌های جنوبی نور بیشتری دارند و گرم‌ترند پس گل‌های تراس‌های جنوبی باید به گرما مقاوم باشند. بالکن‌های شمالی بیشتر در سایه‌اند و فقط چند ساعت در روز را آفتاب‌گیرند و خنک هستند. به همین دلیل نیازمند گل‌هایی هستند که در سایه دوام بیاورند.
انتخاب گل و گیاه برای بالکن‌های شمالی محدودتر است. در اینجا چند دسته از گل‌های مناسب این فضا را که شامل گل‌های باغچه‌ای یکساله، گل‌های دائمی یا چندساله و گل‌های آپارتمانی می‌شود، معرفی می‌کنیم.
گل‌های باغچه‌ای شامل گل‌های یکساله: انواع بگونیا، حنا، گل گوشواره‌ای و زبان در قفا و گل‌های دائمی یا چند ساله مثل پیچ تلگرافی، زنبق و بنفشه.
پرورش گیاهان یکساله راحت است و با کاشت هرساله‌شان می‌توانید تنوع زیادی در بالکن خود ایجاد کنید.
گل‌های آپارتمانی مانند: کالاته آ، فیلودندرون، سرخس، مارچوبه زینتی، برگ بیدی، مارانتا، کالادیوم، فیکوس و پوتوس.
برای بالکن‌های جنوبی، اما دستمان بازتر است. تنوع آن قدر زیاد است که فقط به چندتایشان اشاره می‌کنیم.
گل‌های باغچه‌ای شامل: تاج خروس، داوودی، جعفری، شب‌بوی پاکوتاه، همیشه بهار، آهار و انواع شاه‌پسند.
گل‌های آپارتمانی مانند: یوکا، نخل زینتی، اقاقیا، گل کاغذی، عشقه، یاس هلندی، حسن یوسف، شمعدانی، مرجان، سانسوریا.
همچنین کاکتوس و ساکولنت‌ها از قرار گرفتن در جای نوردار لذت می‌برند.
سایر گل‌های زینتی: پیچ امین‌الدوله، پیچ تلگرافی و درختچه پیروکانتا.
نکته یک: حواستان باشد اگر بالکن‌تان آفتابگیر است و جلوی آن را هم شیشه زده‌اید با این کار شدت تابش نور به برگ‌ها بیشتر است و ممکن اثر آفتاب سوختگی در آن‌ها تشدید شود. در این شرایط بهتر است از گیاهان برگ نقره‌ای مثل اسطوخودوس استفاده کنید. این گیاهان در برابر انعکاس نور خورشید انتخاب خوبی هستند.
نکته دو: اگر بالکن‌تان جنوبی است و گل‌هایتان سایه‌پسند، با یک سایه‌بان مثل حصیر می‌توانید بین این دو توافق ایجاد کنید، ولی قبلش لازم است قوانین داخلی ساختمان‌تان را رعایت کنید. ممکن است در ساختمان شما اجازه نصب حصیر و سایر سایه‌بان‌ها را ندهند.
هدف‌تان را از گذاشتن گل و گیاه در بالکن مشخص کنید. بیشتر مواقع هدف شما از این کار ایجاد نشاط و سرسبزی در خانه است، ولی علاوه بر این‌ها ممکن است بعضی‌ها اهداف جانبی دیگری را هم مدنظر قرار دهند. مثلا کور کردن دید تراس یا ایجاد سایه‌بانی خنک. پیچ‌ها و گیاهان رونده همیشه سبز گزینه‌های خوبی برای این کار هستند. برای از بین بردن دید همسایه‌ها به فضای بالکن دو گیاه رونده پوتوس و پیچک مناسبند، چون هم نگهداری‌شان راحت است و هم ارزان و در دسترس هستند. البته به شرطی که بالکن‌تان خیلی گرم نباشد و در معرض آفتاب مستقیم، یوکا، ماگنولیا، سانسوریا، عشقه، اقاقیا وپیچ امین‌الدوله هم برای سایه‌دهی مناسب هستند.
اگر دلتان می‌خواهد بالکن خانه را با گیاهان گلدار تزئین کنید اول از همه بروید سراغ شمعدانی، چون گیاه نوردوستی است و با آب و هوای اغلب مناطق کشور سازگار است.
در مناطقی که رطوبت بالاست مثل شمال کشور شمعدانی و بگونیا خوب رشد می‌کنند و در شهر‌های بزرگ که رطوبت کم است و می‌توان ازشمعدانی‌های صورتی، قرمز، بنفش و بگونیای همیشه گلدار استفاده کرد.
می‌توانید با یک تیر دو نشان بزنید و هم گیاه گلدار و هم معطر در بالکن‌تان داشته باشید مثل محبوبه شب، اطلسی و یاس. محبوبه شب در شب فضا را معطر می‌کند و دوتای دیگر در روز. تلفیق این دو، شب و روزتان را عطر و بو می‌دهد. گل محبوبه شب یک گل همیشه سبز است که در هوای گرم و خشک رشد خوبی دارد و تقریبا در تمام فصول گل می‌دهد.
در بالکن‌ها می‌توانید گیاهان ضد حشره هم بکارید. مثلا می‌توانید با چند گلدان جعفری، داوودی، شمعدانی، رزماری و اسطوخودوس این کار را بکنید.
بیشتر گیاهان دارویی عاشق نور زیادند پس می‌توان آن‌ها را در بالکن‌های جنوبی کاشت. نعنا، جعفری، پونه و شنبلیله را در این فهرست قرار دهید. گیاهان دارویی دیگری مثل آویشن، مریم گلی و رزماری برای بالکن‌های جنوبی و نعنا، شوید و جعفری برای بالکن‌های شمالی مناسبند.
به پرورش میوه و سبزیجات هم علاقه‌مندید؟ توت‌فرنگی، فلفل، گوجه‌فرنگی را در بالکن‌های نورگیر جنوبی و کاهو، پیاز بهاره و لوبیا سبز را در بالکن‌های با نور کمتر می‌توانید کشت کنید.
بهتر است تلفیق چند گل را با هم داشته باشید. تنوع در گیاهان گلدار، برگ زینتی‌های پهن و نازک، پیچ‌ها، گل‌های رونده و آویز‌ها فضای بالکن‌تان را خاص‌تر می‌کند.
در حالت خیلی حرفه‌ای می‌توانید بسته به آب و هوای محل زندگی‌تان درخت و درختچه هم روی تراس داشته باشید. درختچه‌های همیشه سبزی مثل نارنج، زیتون و پیروکانتا. فضای بالکن‌ها معمولا برای کار کوچک بوده پس بهتر است اگر تراس بزرگی دارید به پرورش این درختچه‌ها
اقدام کنید.
اگر بالکن‌تان نبش خیابان است بهتر است گل‌های مقاوم به گرد و غبار و آلودگی هوا را برایش لحاظ کنید به خصوص اگر ساکن کلانشهر‌ها هستید.
در خرید گیاهان بالکنی، وزن گلدان خیلی مهم است که سبک باشد. گلدان‌های پلاستیکی مناسب‌ترین انتخابند.
می‌شود برای تعدیل دمای گل‌های بالکن در سرما و گرما از گلدان‌های سفالی و سرامیکی استفاده کرد.
بالکن نسبت به فضای بسته داخل خانه شرایط بهتری را به لحاظ نور کافی، آبیاری و جریان هوا دارد، اما دقت کنید در روز‌های سرد سال، گل‌های حساس به سرما را به داخل بیاورید.
منبع: جام جم
