روستای ابیانه که از توابع بخش مرکزی شهرستان نطنز در استان اصفهان است در ۴۰ کیلومتری شمال غربی نطنز، در دامنهٔ کوه کرکس قرار دارد که ارتفاع آن از سطح دریا ۲۲۲۲ متر میباشد. روستای ابیانه با آب و هوای معتدل، دارای موقعیت طبیعی مساعد، معماری بومی و بناهای تاریخی پُرتنوع است که گردشگران زیادی را به خود جذب کرده است. روستای ابیانه در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ با شمارهٔ ثبت ۱۰۸۹ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مردم محلی ابیانه در قدیم به این منطقه ویونا میگفتند که وی در زبان آنها به معنای بید و ویانه به معنای بیدستان است. علت نام گذاری این روستا این بوده که این روستا در سابق بیدستان بوده و در طول زمان، ویونا به اویانه و سپس به ابیانه تغییر یافته است.
تاریخچهی ابیانه
محققان و باستان شناسان بر این باورند که این روستا، حدود ۱۵۰۰ سال قبل به وجود آمده و یکی از مکانهای تاریخی کشور ایران است که شهرت جهانی پیدا کرده است. بر اساس تحقیقات باستان شناسان، عمارتهای کهن روستای ابیانه در دوران حکومتهای سلجوقیان، قاجاریان، ساسانیان و صفویان طراحی و ساخته شده اند.
ادارهی سرشماری در سال ۱۳۶۰ تعداد خانههای باقی مانده در روستای ابیانه را ۵۰۰ عدد اعلام کرد که همهی آنها در قسمت شمال رودخانهای زیبا به نام برزرود، ساخته شده اند.
خانههای روستا تماما بر روی دامنه پر شیبی در شمال رودخانه برزرود بنا شده است. به صورتی که پشت بام مسطح خانههای پایین دست، حیاط خانههای بالا دست را به وجود آورد است و هیچ دیواری هم آنها را محصور نمیسازد. در نتیجه، ابیانه در وهله اول، روستایی چند طبقه به نظر میآید که در بعضی موارد تا چهار طبقه آن را میتوان مشاهده کرد. از خانههای قدیمی ابیانه نیز میتوان به خانه غلام نادر شاه و خانه نایب حسین کاشانی اشاره نمود.
علاوه بر این، روستای ابیانه دارای دو زیارتگاه میباشد که یکی مرقد شاهزاده عیسی و شاهزاده یحیی در جنوب روستا که به گفته اهالی، فرزندان امام موسی کاظم بوده اند، و زیارتگاه دیگر روستای ابیانه نیز هینزا نامیده میشود. این روستا همچنین دارای یک هتل میباشد که نام ابیانه برای آن انتخاب شده است.
این روستا، هم از طریق جاده کاشان – نطنز و هم از اتوبان کاشان – اصفهان قابلیت دسترسی دارد. از دو راهی مسیر کاشان به نطنز تا ابیانه حدود ۲۲ کیلومتر فاصله است که مسیری زیبا و سر سبز میباشد. این مسیر، کاملا کوهستانی و دره مانند بوده و اطراف آن را باغهای پر درخت پوشانده است.
مردم ابیانه به زبان فارسی با لهجه خاص ابیانه ای صحبت میکنند که با لهجههای دیگرمناطق تفاوت اساسی دارد. مردمان این دیار از لباس سنتی استفاده میکنند و در حفظ آن تاکید و تعصب از خود نشان می دهند.
پوشش مردم ابیانه
زنان ابیانه از پارچههای گلدار و رنگارنگ برای خود پیراهن بلندی میدوزند و استفاده میکنند، همچنین زنان این روستا چارقدهای سفید رنگی دارند و مردان نیز از شلوار گشاد و درازی از پارچه سیاه استفاده میکنند.
ابیانه ایها زبان به خصوصی دارند پس نام غذاهایشان علاوه بر متفاوت بودن، کمی عجیب است. غذاهای مردم ابیانه، به علت متفاوت بودن زبانشان نامهای عجیبی دارند. غذاهای این مردم برگرفته از کویر و حاشیه کویر ایران هستند که سالم، طبیعی، ساده و بسیار خوش طعم هستند. غذای رسمی مردم ابیانه، گِپا نام دارد که از ذرت خرد شده و موادی دیگر تهیه میشود.
غذای دیگر مردم ابیانه قرمه است که به زبان ابیانهای به آن قلیه میگویند وعمدتا با گوشت گوسفند قربانی پخته میشود. کاروانی نیز غذای دیگر مردم ابیانه است که شبیه کله جوش است که با کشک ساییده، نعناع و پیاز داغ میپزند.
شغل بیشتر مردم ابیانه دامداری، باغداری و کشاورزی است که به سبکهای قدیمی مدیریت میشود. آب مورد نیاز برای زمینهای کشاورزی و باغها در روستای ابیانه از طریق هفت قنات تأمین میشود.
محصولات کشاورزی ابیانه سیب زمینی، گندم، جو و میوههایی از قبیل: زردآلو، گلابی، سیب و گردو است.
یکی دیگر از شغلهای مردم ابیانه قالی بافی است که با استقبال فراوان مردم این روستا حدود ۳۰ کارگاه مخصوص بافتن قالی طراحی و ساخته شده است.
در سالهای دورنیز، بافتن گیوه در میان زنان این دهکده رواج داشته و از این طریق، درآمد کسب میکرده اند، ولی با گذر زمان این هنر از بین رفته است.
منبع: میزان