سه عامل مهم حرارت، رطوبت و هوای مساعد موجب سبز شدن بذرها می‌شوند. پیشنهاد می‌شود برای كشت در منزل حتی‌الامكان از كاشت ردیفی استفاده كنید تا عملیات زراعی نظیر وجین، سمپاشی، كنترل علف‌های هرز و چیدن محصول آسان‌تر و راحت‌تر انجام شود. حال اگر بخواهید بذر را در گلدان یا فلاورباكس و یا یك جعبه چوبی بكارید باید به این طریق عمل نمائید.
روشی كه من جهت كشت بذر در خانه به كار می‌برم و نتیجه كارم نیز مطلوب بوده، این است كه از گلدان‌هائی كه به شكل مكعب مستطیل هستند و با عمق كمتری ساخته می‌شوند استفاده می‌كنم چون بسیار مناسب‌تر و راحت‌تر برای كاشتن بذر در خانه می‌باشند. درازا و پهنای آنها از عمق‌شان بیشتر بوده و بنابراین می‌توانم بذر بیشتری را در سطح آنها بكارم.
همچنین به علت كمی ارتفاع، آب كمتری در گلدان‌ها جمع می‌شود و نور و رطوبت بهتر و بیشتر در آنها نفوذ می‌كند و به‌طور یكنواخت در همه جای گلدان پخش می‌گردد. برای این كار می‌توان از جعبه‌های چوبی مخصوص نشاء نیز استفاده كرد. جعبه‌های چوبی مخصوص نشاء‌یا گلدان‌های سفالی كه به شكل مكعب مستطیل بوده و عمق كمتری دارند خیلی مناسب‌تر و بهتر می‌باشند.
حال مخلوطی از ماسه و خاك باغچه را درون گلدان بریزید و سپس با كف دست یا ته گلدانی تمیز، خاك درون آن را خیلی ملایم بفشارید به‌طوری كه خاك داخل گلدان یا جعبه به صورت صاف از لبه آن حدود یك سانتیمتر پائین‌تر باشد، سپس آن را آبیاری نمائید و صبر كنید تا آب دیگر از سوراخ زیرین آن خارج نشود. حال بذرها را به طور یكنواخت و تُنُك در سطح خاك بپاشید و روی آنها را با یك لایه به ضخامت دوبرابر قطر بذر با خاك برگ الك كرده یا خزه خرد كرده بپوشانید و آنها را صاف و یكدست كنید.
این لایه را نیز فقط با اسپری كردن آب مرطوب نمائید و آن را در محل نورگیری قرار دهید. در داخل خانه به هیچ وجه از كود حیوانی برای پوشاندن بذرها استفاده نكنید چون ضررهای بسیاری برای انسان دارد. چنانچه بذرهای مورد استفاده خیلی ریز باشند مثلا به اندازه یك ماسه بادی یا كوچك‌تر از آن به جای دفن كردن بذرها در زیر لایه ذكر شده آن را روی لایه خزه خرد كرده و یا خاك برگ الك كرده و پف كرده به آرامی به صورت یكنواخت و تُنُك بپاشید.
پس از آبیاری پودری و به صورت اسپری، بذرها مانند غربال از این لایه عبور می‌كنند و در درون این پوشش به خودی خود به عمق مناسبی می‌رسند. می‌توانید بذرها را داخل جعبه نشاء و یا مستقیماً در داخل خزانه بكارید. بهتر است بذرها را به صورت ردیفی بپاشید. فاصله ردیف‌ها در جعبه حدود 5 سانتیمتر و در داخل خرانه هوای آزاد بین 10 - 15 سانتیمتر باشد به‌طور كلی می‌توان گفت بین 3 - 5 گرم بذر برای هزار عدد نشاء كافی می‌باشد.
انتخاب زمین و نوع خاك آن
قطعه زمین یا جعبه و گلدان انتخابی برای سبزی‌كاری باید دارای خاكی با تركیبات زیر باشد:
خاك آن نباید سخت و كاملا رُسی باشد كه آب در آن جمع شود و نه خیلی هم ماسه‌ای و متخلخل كه آب به سرعت در آن فرو رود یا از زیر جعبه یا گلدان بلافاصله خارج گردد. خاكی برای سبزی‌كاری مناسب است كه در آن نشای گل به خوبی عمل می‌آید، در این خاك سبزی هم به خوبی رشد می‌كند.
خاك باغچه‌هائی كه هر ساله كشت می‌شوند و معمولاً سیاه رنگند بهترین خاك برای كشت سبزی هستند. خاك آوار (مخلوطی از كود حیوانی پوسیده و خاك برگ) خاك مناسبی است كه حدود دو بیل كود حیوانی پوسیده نیز برای یك متر مربع این تركیب كفایت می‌نماید. پس از سبز شدن بذرها، پاشیدن یك لایه كود حیوانی پوسیده و پودر شده روی خاك و یا دادن كود شیمیائی مناسب است.
معرفی برخی از اصطلاحات
روش خطی: كاشتن بذرها، قلمه‌ها، نشاء‌ها در یك خط مستقیم و با فاصله‌های معین.
خزانه: محلی است كه از قبل بذر و یا قلمه‌ها را در آن می‌كارند و بعد از رشد و نمو كافی به محل اصلی منتقل می‌كنند.
وجین كردن: كندن علف‌های هرز
تُنك كردن: كاهش تراكم سبزی‌های كاشته شده یا حذف آنها جهت تقویت گیاهان باقیمانده.
هرس: حذف كلی یا جزئی شاخه‌های زائد و بی‌بَر جهت تقویت سایر شاخه‌های گیاهانی نظیر فلفل، بادمجان و گوجه‌فرنگی.
سله‌شكنی: شخم سطحی خاك، بدون لطمه زدن به ریشه‌های گیاه، در زمانی‌كه خاك محل كاشت خشك است.
كودسرك: دادن كود به زمین پس از كشت گیاهان
نعنا
پیشنهاد می‌كنم با این سبزی كه مورد علاقه اكثر مردم است كار سبزی‌كاری را شروع كنید كه زحمت چندانی ندارد و می‌توانید ریشه آن را نیز بكارید. این ریشه‌ها را می‌توانید در زمین‌های سایه آفتاب حیاط، یا در بالكن، در جعبه و یا فلاورباكس یا گلدان در داخل خانه، پشت پنجره آفتاب‌گیر بكارید.
ریشه این سبزی برای سال‌ها نیز در باغچه یا هر جای دیگری باقیمانده و سال بعد دوباره شروع به رشد می‌كند. ریشه این سبزی را می‌توانید از دوستان و آشنایان و یا از سبزی‌كارها تهیه نمائید. اگر در موقع خرید سبزی دقت كرده باشید در دسته‌های نعنا و ترخون كه در سبزی‌فروشی‌ها عرضه می‌گردد بعضی از ساقه‌های آنها ریشه دارند. شما می‌توانید چند بوته را كه ریشه‌های سالمی دارند انتخاب كنید و آن را در محلی كه مورد نظرتان است با فاصله مناسب بكارید و آن را آبیاری نمائید.
خاك این گیاه را همیشه مرطوب نگه دارید. پس از یك تا دو بار چیدن یا سربرداری كردن، ساقه و برگ‌های جدیدی ایجاد می‌شوند و بستر كشت شما را پر می‌نماید. مصرف این گیاه بیشتر به خاطر طعم مطبوع آن است كه به عنوان سبزی‌های ادویه‌ای و مصارف داروئی نیز از آن استفاده می‌گردد. این گیاه در پاییز و زمستان اصطلاحاً زمخت شده و لطافت خود را از دست می‌دهد.
بنابراین باید ساقه‌ها را از نزدیك سطح خاك قطع نمائید و مقدار كمی خاك كه با كود مخلوط شده است روی آنها بریزید تا در بهار محصول خوبی به شما بدهد. در صورتی كه بستر كشت در داخل ساختمان باشد به جای كود حیوانی از خاك برگ و كود شیمیائی استفاده نمائید. توجه داشته باشید پس از گذشت 3-4 سال عمر مطلوب آن به اتمام رسیده و باید به كلی آن را حذف كنید و ریشه‌های جدید و جوان را جایگزین نمائید. این گیاه را می‌توانید در بهار با قلمه زدن ساقه‌های خشبی آن نیز تكثیر كنید.
ریحان
بذر این سبزی را در اوایل فصل بهار و پاییز به صورت خطی یا ردیفی به‌طوری كه فاصله خطوط حدود 20سانتیمتر باشد پس از رفع سرمای بهاره كشت نمائید. چنانچه در هوای سرد بكارید، سبز نمی‌شود. برای هر متر مربع 5/1 گرم بذر مرغوب كفایت می‌نماید.
لازم به تذكر است كه محل كشت آن باید آفتاب‌گیر یا سایه آفتاب باشد و قدری تنك‌تر كاشته شود. پس از رشد و هنگام چیدن باید دو یا سه بند از سطح خاك بالاتر آن را بچینید و اگر از كف بریده شود ساقه‌های اصلی آن خشك می‌شود. محصول حدود یك متر مربع ریحان چه در كرت و چه در جعبه یا گلدان در مساحت ذكر شده برای یك خانواده چهارنفری كافی است.
برای خواندن بخش اول- راهنمای كاشت سبزی در منزل- اینجا کلیک کنید.
