مینا تقی زاده- منصوره شمیلی 1- هیئت علمی بورسیه دانشکده کشاورزی دانشگاه اراک 2- هیئت علمی دانشکده
نام فارسی: پیچ تلگرافی
نام انگلیسی: Periwinkle
نام علمی: Vinca minor L
خانواده: Apocynaceae
ویژگیهای عمومی: این گیاه پایا بومی اروپا، جنوب روسیه، شمال قفقاز است. پیچ تلگرافی گیاهی زینتی نیمه خشبی با ساقهای خزنده و ریشهدار است كه جوانههای بالا روندهای از آن میروید.
برگهای پایای آن به رنگ سبز تیره و براق و توسط دمبرگی كوتاه به صورت متقابل بر روی شاخهها قرار گرفتهاند. شكل آنها بیضوی یا سر نیزهای و چرمی است.
گلهای آبی متمایل به بنفش در محور برگها ظاهر میشوند كه از 5 گلبرگ بهم پیوسته تشكیل شدهاند میوه آن كیسه مانند و حاوی دانههای ریزی است. تكثیر آن به آسانی در تمام فصول از طریق قلمه حامل چند برگ امكان پذیر میباشد.
موارد استفاده زینتی: این گیاه به سایه بسیار مقاوم است و در زیر درختها میتواند كشت شود. هنگامی كه گیاه بالغ میشود میتواند فرش دائمی خوبی در زیر بوتههای پر پشت ایجاد كند. فصل گلدهی آن از فروردین تا اردیبهشت ماه میباشد و برای پوشش سطح خاك در باغها و حیاط منزل استفاده میشود.
موارد استفاده درمانی: تركیبات شیمیایی متنوعی در پیچ تلگرافی شناسایی و استخراج شده است. از جمله آلكالوئیدهای مهمآن؛Vincamine,Vincine, Vincaminine, Vincinine, Pubcine میباشد و تركیبات دیگری نظیر؛ ساپونین، كاروتن، تانن، پكتین، اسید فرمیك، اسید استیك و اسید اسكوربیك در آن شناسایی شدهاند.
همه قسمتهای این گیاه مورد مصرف دارد، به خصوص برگها كه در هر فصلی میتوان آنها را چید و در مجاورت گرمای 45 درجه سانتیگراد خشكاند. از آن داروهایی به اشكال دمكرده، پودر و تنتور و حتی در صنعت داروسازی امروزه به صورت كپسول و قرص تهیه میشود.
اصلی ترین و كاربردیترین ماده موثره پیچ تلگرافی آلكالوئید Vincamine است كه از برگهای گیاه استخراج می شود و اغلب به صورت هیدروكلراید و نمك تارترات مصرف میشود.
Vincamine به طور گسترده در انسان برای درمان عوارض ناشی از فشار خون بالا در بیمارانی كه از مرض حاد یا مزمن Ischemia رنج میبرند مانند سر درد، سر گیجه، وزوز گوش، نارسائی عمل شریانهای قلب، عوارض عروقی، كم شدن حافظه، اختلال در تمركز و ضعیف شدن حافظه و قوای مغزی مصرف دارویی دارد.
مكانیزم عمل Vincamine به این صورت است كه در بدن باعث تغییر شكل سلولهای اریتروسیتها میشود بطوریكه عبور آنها از كانالهای میكروكاپیلاری تسهیل شده، ظرفیت عبور لحظهای اریتروسیتها افزایش یافته، ویسكوزیته خون كاهش یافته و در نهایت از تجمع پلاكتها جلوگیری میشود و با این كار اكسیژن و گلوكز بیشتری برای اعصاب فراهم میگردد و فعالیت اعصاب بهبود مییابد.
همچنین به دنبال بالا رفتن سطح اكسیژن و گلوكز در خون فعل و انفعالات اكسیداسینی میتوكندریها به منظور سنتز ATP افزایش یافته كه در نتیجه این اثر سنتز پروتئینها و تنظیم كنندههای رشد (استیل كولین، نورآدرنالین، دوپامین، سرتونین ...) در بدن بالا رفته (ingredients). پیچ تلگرافی در درمان یكسری بیماریهای مهم اثر ویژه ای دارد از جمله خواص قابض،تصفیه كننده خون، التیام بخش، ضد اسكوربیك، مقوی و پاك كننده معده، مدر، محرك، معرق و خلط آور است.
استعمال پیچ تلگرافی باعث رفع كمبود ویتامین C ، باز كردن مجاری عروقی كه خصوصا با اثر تنظیم كنندگی و اكسیژن دهی مغزی همراه است، درمان اسهال، خونریزیها، سرفه، سرطان، ورم لوزتین، ضد تومور، تب های نوبه، زخم روده، ضد اسپاسم، مداوای كم خونی (همراه با داروهای آهندار) كار برد دارد.