زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

فرید خدایی فر

مساله ازدواج بهترین راهكار برای یكی از غرایز انسانی است كه از دیدگاه اسلامی اهمیت بسیاری دارد. با توجه به اهمیت این موضوع در این شماره از نشریه و در ادامه مطالب گفته شده در مورد شرایط عقد و ازدواج و مطالب پیرامون آن خواهیم پرداخت.

مهمترین شرایط عقد ازدواج
قصد یا اراده
رضایت طرفین 

تعریف عده 
عده، عبارت است از مدتی که تا انقضای آن ، زنی که عقد ازدواج او منحل شده است ، نمی تواند شوهر دیگری اختیار کند.
دلایلی را که زنان باید عده نگه دارند:
به دو دلیل، زنان عده نگه می دارند:
1-  برای جلوگیری از اختلاط نسل
2- بواسطه احترام به شخص متوفی

اقسام عده 
الف ) عده وفات
ب ) عده طلاق و توابع آن
طبق قانون عده وفات چهار ماده و ده روز است مگر اینکه زن حامله باشد که در اینصورت عده وفات تا موقع وضع حمل است.  

زن ایرانی تحت چه شرایطی می تواند با تبعه خارجی ازدواج کند؟

اگر زن ایرانی قصد ازدواج با یک تبعه خارجی را داشته باشد، باید از دولت اجازه بگیرید. حتی اگر هیچ منع قانونی مثل (کفر، احرام، قرابت و ...) هم برای ازدواج وجود نداشته باشد. علت این ممنوعیت این است که زن ایرانی پس از ازدواج با مرد خارجی، ملیت ایرانی خود را از دست می‌دهد و به تابعیت دولت متبوع شوهر در می آید. 

اگر شرایط مثبت ازدواج موجود باشد و مانعی هم در کار نباشد ازدواج بین دو نفر ممکن می‌شود؟
از قدیم در ایران رسم بوده که توافق زن و مرد برای ازدواج به صورت نوشته ای منعکس می شد که به آن قباله ازدواج می‌گویند. 

شرایط ضمن عقد 
طرفین عقد ازدواج می توانند در ضمن عقد هر شرطی که مخالف متقاضی عقد مزبور نباشد، قرار دهند مثل اینکه شرط شود هرگاه شوهر ، زن دیگر بگیرد یا در مدت معینی غایب شود یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیات زن سوء ظن یا سوء رفتاری نماید که زندگی آنها با یکدیگر غیر قابل تحمل باشد زن وکیل و وکیل در توکیل باشد که پس از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهایی خود را مطلقه سازد.
الف) ضمن (عقد نکاح/خارج لازم) زوج شرط کرد هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نبود، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل کند.
توضیح: این بند بدین معنا است که مرد بعد از طلاق باید نصف دارایی خود که بعد از شروع زندگی به دست آورده است به نام زن کند، مشروط بر اینکه: 
1) طلاق به درخواست مرد باشد. 
2 ) زن مطیع همسر خود باشد و اخلاق و رفتار نامتناسب با وی نداشته باشد و همچنین از او تمکین کند. 
ب) ضمن (عقدنکاح/خارج لازم) زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد که در موارد مشروحه زیر با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز از دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه کند و نیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد تا در صورت بذل از طرف او قبول کند.  توضیح : این بند بیانگر این مطلب است که زن در صورت تحقق شرایط زیر از ناحیه مرد وکیل است خودش شخصاً یا با انتخاب فرد دیگری به عنوان وکیل، به دادگاه مراجعه کند و پس از اثبات مدعا درخواست طلاق کند. 
سردفتر ازدواج وظیفه دارد که شرایط مندرج در قباله را مورد به مورد به دو طرف تفهیم کند چرا که شرطی معتبر است که مورد توافق زن و مرد قرار گیرد و به امضای هر دوی آنها رسیده باشد. 

مواردی که زن می تواند از دادگاه تقاضای صدور طلاق کند به شرح زیر است 
1) استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت شش ماه به هر عنوان و عدم الزام او به تأدیه نفقه و همچنین در موردی که اجبار شوهر هم ممکن نباشد. 
توضیح: عدم پرداخت خرجی زن و انجام سایر حقوق واجب زن به مدت شش ماه. 
2) سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی را برای زوجه غیر قابل تحمل کند. 
توضیح: بدرفتاری غیرقابل تحمل مرد با زن و فرزندان.  
3) ابتلای زوج به امراض صعب العلاج به نحوی که دوام زناشویی برای زوجه مخاطره آمیز باشد.
توضیح: بیماری خطرناک غیرقابل درمان مرد در حدی که سلامت زن را به خطر اندازد. 
4) جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعاً ممکن نباشد.
توضیح: دیوانه بودن مرد در زمانی که امکان فسخ نباشد. 
5) عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد. 
توضیح: اشتغال مرد به کاری که به حیثیت و آبروی زن و مصالح خانوادگی او لطمه می زند. 
6) محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات پنج سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثر عجز از پرداخت منجر به پنج سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که مجموعاً منتهی به پنج سال بازداشت یا بیشتر شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد . 
توضیح: محکومیت به حبس در حال اجرا از پنج سال به بالا (در زندان بسر بردن مرد به عنوان محکومیت در حال اجرا از پنج سال به بالا) 
7) ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خللی وارد آورد و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد.
توضیح: اعتیادی که به اساس خانوادگی ضرر بزند مانند اعتیادی که منجر به بیکاری مرد، فروش اثاثیه منزل و وارد کردن ضرر به سلامت جسمی و روحی زن و فرزند شود .
8) زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند. تشخیص ترک زندگی خانوادگی (تشخیص عذر موجه با دادگاه است) یا اینکه زوج شش ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت کند.
توضیح: ترک بدون علت خانواده یا غیبت یکسره شش ماهه بدون دلیل موجه.
9) محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب به جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب به جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شیون زن باشد . تشخیص اینکه مجازات مغایر با حیثیت و شیون خانوادگی است با توجه به وضع و موقعیت زن و عرف و موازین دیگر با دادگاه است. 
از جمله مواردی که زن می تواند از دادگاه تقاضای طلاق کند، محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب به جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب به جرمی که مغایر با حیثیت و شیون خانوادگی با توجه به وضع و موقعیت زن و عرف و موازین دیگر با دادگاه است. 
توضیح: اجرای هر نوع مجازاتی که آبرو و موقعیت زن را به خطر اندازد. 
10) در صورتی که پس از گذشت پنج سال زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر، صاحب فرزند نشود . 
توضیح: بچه دار نشدن مرد پس از پنج سال.  
11) در صورتی که زوج مفقودالاثر شود و ظرف شش ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود. 
توضیح: غیبت طولانی شوهر. 
12) زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت نکند. 
 توضیح: ازدواج مجدد مرد بدون اجازه همسر. 

زن علاوه بر موارد فوق در صورت موافقت شوهر، می تواند مواردی مانند موارد زیر را در قباله بگنجاند 
سایر شرایط :  1) حق سکنی: که اختیار تعیین محل سکونت را به زن واگذار می کند .  2) حق تحصیل  3) حق اشتغال و... 
یادآوری : در صورتی که صداق (مهریه) زن ملک غیر منقول باشد باید ملک مزبور مطابق مقررات در دفاتر اسناد رسمی به ثبت برسد . بعد از ثبت در دفتر اسناد رسمی شماره دفتر و تاریخ ثبت به وسیله سر دفتر و نماینده دفتر اسناد رسمی باید در این صفحه قید و امضا شود.