تراريوم
باغچه شيشه اي فضاي مناسبي براي کاشتن گياهان دلخواه شما ميباشد. اين فضاي شيشه اي محيط مناسبي براي کنترل رطوبت، نور، دماي گياهان مختلف ميباشد. به عبارتي ميتوان گفت تراريوم، گلخانه کوچک در منزل شما ميباشد.
ابزار و وسايل لازم براي ساختن يک تراريوم:
ابزار لازم براي ساختن تراريومهاي دهانه تنگ، وسايل ساده هستند که اگر کمي دقيق باشيد در اطراف شما يافت ميشوند.
اولين کار آماده کردن يک بسته خاکي در ته محفظه است. در شيشههاي دهانه گشاد اين کار به راحتي توسط دست انجام ميگيرد. در شيشههاي دهانه باريک اين کار نياز به يک قيف دارد.
1- قيف:
اين وسيله هر چيزي ميتواند باشد مشروط بر اينکه به اندازه کافي بزرگ باشد تا در دهانه شيشه جاي گيرد و به اندازه کافي گشاد باشد که خاک و ماسه از آن عبور کند. قيف بايد به قدري بلند باشد تا شن و خاک را به ته ظرف برساند چون در غير اين صورت ديوارههاي ظرف کثيف ميشود و تميز کردن ديوارهها کار راحتي نيست.
در مرحله بعد نياز به ابزاري داريد تا خاک را براي قرار دادن گياه سوراخ کنيد.
2- بيلچه:
ابتدا در مورد جاي کاشت گياهان تصميم خود را بگيريد سپس با بيلچه سوراخ مناسبي با توجه به اندازه گياه و اندازه ظرف و حجم ريشه در خاک ايجاد کنيد. از يک ميله با قطر حدود 2-1 سانتي متري و يا يک مداد يا يک چوب بلند به جاي بيلچه استفاده کنيد.
3- انبرک يا چنگگ:
کار انبرک نگه داشتن گياه است تا زماني که از گردن باريک محفظه رد نشده و در سوراخ ايجاد شده قرار گيرد. براي اين کار ميتوانيد پيکاپ را از يک فروشگاه فلز آلات خريداري کرد. اين وسيله در واقع نوعي پنجه مکانيکي است که پنجههاي آن بوسيله پيچي قابل باز و بسته شدن است. زماني که پنجهها باز ميشوند ميتوان گياه را داخل پنجه جاي داد و سپس آن را بسته و داخل بطري فرو برد. وقتي ريشهها به داخل سوراخ فرو رفته و محکم شدند با پيچاندن پيچ، پنجهها از هم جدا شده و ميتوان انبرک را بيرون آورد در اين کار بايد دقت شود چون دوباره قرار دادن گياه کار سختي است.
4- کوبه خاک:
بعد از اينکه گياه در داخل سوراخ قرار گرفت بايد خاک دور سوراخ را کوبيد.
در محفظههاي دهان گشاد اين کار را ميتوان با دست انجام داد. اما در شيشههاي دهان باريک اين کار نياز به وسايل مخصوصي دارد. فقط بايد دقت کرد که خاک اطراف ريشهها به نرمي جا به جا شده و ريشهها کاملا با خاک پوشانده شود. براي اين کار ميتوان از يک قطعه چوب که يک چوب پنبه به انتهاي آن متصل شده است استفاده کرد.
5- گيره:
بعد از اينکه گياهان در جاي خود قرار گرفتند و محکم شدند بايد آشغالهاي ته محفظه را تميز کرد. همچنين براي استفاده کردن از قطعات چوب يا سنگريزه رنگي بايد از گيره استفاده کرد. براي اين کار ميتوان از يک گيره با بازوي بلند مانند گيرههاي آکواريوم تهيه کرد.
6- وسيله گرد گيري و تميز کردن:
در اين مرحله تراریوم تقريبا کامل است در اين حال به يک وسيله گردگيري و تميز کردن آشغال و گرد و خاک روي شيشه نياز داريد. براي پاک کردن قستهاي دروني شيشه ميتوان از برسهاي مخصوص استفاده کرد و براي پاک کردن روي برگها از قلم موي نقاشي بهره جست.
7- شيوه آبياري گياهان تراريوم:
مقدار آب اوليه مورد نياز تراريوم مسئله مهمي است. نبايد بستر خاکي گياه بيش از حد خيس شود و نکته حائز اهميت اين است که خاک آماده شده براي بستر گياهان از قبل به اندازه کافي مرطوب باشد.
وسايل آبياري عبارتند از:
يک آبپاش کروي
يک قطره چکان بزرگ
يک آبپاش باغباني(نوعي که آب را پودر ميکند)
يک قيف گردن دراز که به اطراف محفظه گردن باريک و خاک ميرسد.
8- وسيله هرس کردن:
اگر چه هرس کردن برگهاي زرد يا پژمرده قبل از کاشتن کار عاقلانه اي به نظر ميرسد. با اين وجود ممکن است بعضي از برگها بعد از کاشتن زرد شود بنابراين نياز به هرس کردن داريم. بعضي اوقات هم هرس را براي کنترل رشد گياه انجام ميدهيم.
براي هرس گیاهان در شيشههاي گردن باريک ميتوان از ابزارهاي زير استفاده کرد:
قيچي باريک و بلند
تيغ فلزي که مجهز به يک بازوي بلند چوبي باشد.
يک گيره کاغذ که در يک انتها به صورت قلاب قرار گرفته و از انتهاي ديگر داخل ني قرار گيرد. براي هرس کردن گياه را ميتوان از تراريوم درآورد و هرس کرد و دوباره در خاک قرار داد.
مخلوط خاکي:
براي ساختن تراريوم ميتوان از مخلوطهاي مختلف بهره جست.
بستر خاکي اول: مخلوطي از خاک استريل شده يک قسمت، پرليت براي زهکشي يک قسمت و نصف قسمت زغال چوب براي جلوگيري از آلودگي.
بستر خاکي دوم: يک قسمت خاک، يک قسمت خاک برگ و يا کود، يک قسمت شن يا ماسه و يک قسمت خاک و زغال.
مواد هر دو دستور را با هم مخلوط کرده و سپس از يک الک رد کرده و مخلوط خاک تراريوم را به دست میآوريم. براي تراريوم گياهان وحشي، ماسه بيشتر و براي سرخسها و خزهها خاک رس بيشتري نياز داريم.
گياهان سبز براي تراريوم:
ميتوان از انواع گياهان براي تراريوم استفاده کرد. اما بايد دقت کرد شرايط رشدي گياهان در يک محفظه با يکديگر هماهنگي داشته باشد. گياهان گرمسيري و سردسيري وحشي و صحرايي، گياهان رطوبتپسند و نورپسند و يا گياهان علاقهمند به خشکي يا سايه بايد جدا کاشته شود در ضمن بايد دقت کرد اين گياهان رشد زياد نداشته باشند.
گياهان پر رشد نياز به هرس مداوم دارند تا از شيشه بيرون نزنند و هرس کردن در تراريوم خصوصاً در شيشههاي گردن باريک کار راحتي نيست. قبل از کاشتن گياهان بايد تصميم گرفت که تراريوم را در کجا قرار داد تا با توجه به شرايط آن محل از انواع گونهها استفاده کرد.
بايد در نظر گرفت که اندازه و رنگ گياهان ترکيب جالبي داشته باشد.
براي پوشاندن سطح تراريوم ميتوان از سرخسها و انواع خزهها (خزههاي سبز و رنگي) استفاده کرد.
انواع گياهان گرمسيري مثل پيله آ، پپروميا براي کاشتن در تراريوم مناسب هستند. از گياهان مارانتا، گل شيپوري و نخلهاي کوتاه و بگوينا ميتوان در تراريوم گياهان گرمسيري استفاده کرد.
کاکتوسها و گياهان تنومند صحرايي را ميتوان در يک تراريوم قرار داد و آنها را خيلي کمتر آبياري کرد. براي اضافه کردن رنگ به تراريوم ميتوان از گياهان زير استفاده کرد که جز گياهان گل رنگي ميباشند.
بنفشه آفريقايي
رزهاي مينياتوري
انواع بگونيا
پيله آ
کاکتوس
يک سري از گياهان برگهاي رنگي خيلي جذاب تر از گياهان با گلهاي رنگي هستند. برگها هميشه شادابي و زيبايي خود را دارا هستند.
گل شيپوري
پيله آ
پپروميا
حسن يوسف( نياز به هرس دارد)
ديفن باخيا
مراقبت از تراريوم
با اينکه شرايط در تراريوم کنترل شده است ولي تراريوم نياز به يک سري مراقبت دارد.
آبياري تراريوم:
براي آبياري تراريوم عقيدههاي مختلفي وجود دارد برخي بر اين عقيدهاند که آب اوليه براي تراريوم کافي است و با گذاشتن درپوش ديگر نيازي به آبياري نيست. ولي برخي ديگر معتقدند در فاصلههاي زماني معين مقدار ناچيزي به تراريوم آب اضافه کنيد.
عوامل گوناگوني وجود دارد که بر اساس آن ميتوان برنامه منظمي برای آب آبياري به دست آورد.
مقدار اوليه آب که به درون محفظه وارد مينمائيد
در نظر گرفتن شرايط نياز گياهان به آب
درجه حرارت اتاق
اندازه درپوش
ميزان رطوبت درون محفظه
تراريوم گياهان جنگلي را فوراً بعد از کاشتن آبياري کنيد اما چند روز صبر کنيد بعد آبياري بعدي را انجام دهيد تا ريشهها التيام يابند.
ميزان رطوبت خاک را با ني معاينه کنيد
هرگاه محفظه را از جاي بلند کرده و وزن آن کمتر از هميشه بود نياز به آبياري دارد.
اگر رنگ خاک نسبت به معمول روشن تر بود نياز به آب دارد.
اگر لايه تحتاني خاک مرطوب نيست، آن را با آبي که تقريبا هم دماي اتاق است آبياري کنيد.
هوا دهی تراريوم:
تهويه براي گياهان امري ضروري است. مقدار کمي گياه وجود دارد که در رطوبت صددرصد رشد ميکند. هيچ گياهي بدون هوا زنده نيست. در ضمن هوادهي براي عوض کردن بوي نامطبوع ظرف بسيار ضروري است. آب زيادي موجب پوسيدگي گياهان ميشود. با توجه به نکات زير ميتوان گفت که چه موقع بايد درپوش را برداشت.
عرق کردن گياه و جمع شدن بخار آب روي ديوار داخلي
جمع شدن آب در ته ظرف و در پاي ريشه
پديد آمدن پوسيدگي – کپک- قارچ
نور و حرارت:
تراريوم ممکن است به نور مستقيم يا غير مستقيم احتياج داشته باشد (در موارد ديگر از دادن نور مستقيم بايد اجتناب كرد به غير از گياهان صحرايي و گياهاني كه گل ميدهند).
شيشه تميز مانند ذرهبين عمل ميکند، اگر تابش مستقيم باشد ممکن است گياه پژمرده شود. گياهان جنگلي به نور کمتري نياز دارند در حالي که کاکتوس و گياهان تنومند نور بيشتري نياز دارند.
تغذيه تراريوم:
گياهان تراريوم را نبايد زياد بارور کرد چون رشد آن در فضاي محدود تراريوم براي شما مشکلساز ميشود. اگر تراريوم براي چندين سال نگهداري شده است بايد مقداري کود تهيه کرد. هر شش ماه کود دادن کارمناسبي است. کود را بايد در آب فراوان محلول کرد و مواظب بود تا در موقع دادن کود به تراریوم به برگها و جداره ظرف چيزي نريزد.
کپک و قارچ و گياهان پوسيده، شته، حلزون، کنه، حشرات و شپشک هر کدام راههاي خاصي براي مقابله دارد.
ويواريوم:
با وارد شدن انواع حيوانات به تراريوم، شما يک ويواريوم داريد. غذاي اين حيوانات بايد تامين شود تا آسيبي به تراريوم نرسد. اين حيوانات شامل کفشدوزک، حلزون، لاک پشت، سوسمارهاي کوچک و مارمولک و ... ميتواند باشد.