زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

بي‌ترديد فضاهاي سبز و محيط‌هاي زيست شهري يكي از اساسي‌ترين عوامل پايداري حيات طبيعي و انساني در شهرنشيني نوين به شمار مي‌آيند. يكي از مهم‌ترين عوامل محدودكننده فضاهاي سبز شهري كمبود منابع آب است. كمبود آب در عصر كنوني يكی از موضوعات بحراني براي بيشتر كشورها، خصوصاً كشورهاي واقع در مناطق خشك و بياباني از جمله ایران می‌باشد. افزايش روز افزون جمعيت از يك سو و افزايش سرانه مصرف آب از سوي ديگر، نياز به آب را افزايش داده است؛ به خصوص كه نوسانات فصلي بارندگي و خشكي‌هاي دوره اي اين كمبود را دو چندان كرده است. گزارش‌ها نشان داده است در تابستان 60 درصد آب مصرفي منازل، صرف آبياري فضاي سبز مي‌گردد. اين در حالي است كه در بسياري از نقاط دنيا به خصوص در بخش‌هايی از كشور ما تامين آب شرب  نيز مشكلات متعددي را در پي دارد.
كشور ايران نيز با وسعتي معادل يك بيست و هفتم قاره آسيا، داراي 34 ميليون هكتار اراضي بياباني وكويري است كه قسمت‌هاي زيادي از آن دچار كم‌آبي و بي‌آبي هستند. با توجه به مشكل كمبود آب در كشور ما، به خصوص در نقاط گرم و خشك و قرار گرفتن بسیاری از شهرهای کشور در فلات مركزي ايران که داراي آب و هواي معتدل بياباني می‌باشد، به لحاظ افزايش و تراكم جمعيت در سال‌هاي آينده و افزايش رفت و آمدهاي شهري، روز به روز نياز به آرامش و آسودگي در محيط‌هاي زيست شهري بيشتر مي‌شود. در اين شرايط، هواي سالم و مطبوع و طراوت و زيبايي فضاي سبز مي‌تواند يك زندگي سالم و شيرين براي شهروندان فراهم كند. فضاهاي سبز در كاهش آلودگي‌هاي شهري (آلودگي هوا، صوت و استرس‌های محیطی) نقش بسزايي دارند.
به دليل محدوديت آب، بايد از روش‌هايي براي صرفه‌جويي در مصرف آب استفاده و ترتيبي اتخاذ شود كه با حداقل آب حداكثر فضاي سبز مورد نياز توليد گردد. در راستاي تحقق دو هدف مذكور ضرورت استفاده بهينه از منابع آبي و گسترش فضاي سبز كافي و ابداع و اجراي طرح‌هاي نوين در طراحي فضاي سبز شهري، بيش از پيش آشكار مي‌شود. آنچه در اين مقوله مي‌آيد، مفهومي از طراحي منظر سازگار با مناطق خشك و نيمه‌خشك، تحت عنوان زری- اسكيپ است كه هدف عمده آن صرفه‌جويي در مصرف آب مي‌باشد.

تاریخچه:
واژه زری- اسکیپ اولین بار در سال 1978 در ايالت کلرادو پس از یک خشکسالی طولانی مطرح شد این واژه از پیشوند یونانی xero به معنی خشکی و پسوندscape  به معنی چشم‌انداز و منظر تشکیل شده است و به نوعی طراحی منظر اطلاق می‌گردد که در آن از آبیاری تکمیلی کمتر استفاده می‌شود . امروزه این نوع طراحی در بیش از چهل ایالت آمریکا، به خصوص در کلرادو، آیرزونا و تگزاس در حال اجراست.

تعریف:
زری- اسکیپ شیوه طراحی باغ و منظر نیست، بلکه یک مفهوم برای ذخیره سازی آب است که می‌تواند برای هر نوع باغ و پارک، اعم از پارك‌هاي قدیمی، انگلیسی، ژاپنی و... به کار رود. این مفهوم در هر دو نوع طراحی‌های منظم وغیر منظم کاربرد دارد. از طرف دیگر، بر خلاف عقیده عمومی، زری- اسکیپ کاشت کاکتوس و یوکا در بستر‌های شنی و یا در باغات صخره ای نیست، بلکه این واژه مفهومی از طراحی منظر است که با كاشت گیاهانی که تحمل خشکی یکی از ویژگی‌های آنهاست، باعث ذخيره‌سازي آب مي‌شود. یک طراحی منظر از نوع زری-اسکیپ بدون آسیب رساندن به کیفیت و زیبایی محیط، مصرف آب را تا 50 درصد کاهش می‌دهد.
مفهوم زری- اسکیپ در طراحی محیط یک مفهوم دوستدار طبیعت است.
برخی مزایای این نوع طراحی عبارتند از:
- نیاز به نگهداری کمتر
- جلوگیری از فرسایش خاک
- نیاز به نیروی کارگری کمتر
- استفاده از کود و مواد شیمیایی کمتر
- دقت و هزینه کمتر
به طور کلی زری- اسکیپ بر هفت اصل کلی استوار است:
1- طراحی و برنامه‌ریزی
2- آنالیز خاک
3- انتخاب گیاهان مناسب
4- چمن کاری کاربردی
5- آبیاری کارآمد با راندمان بالا
6- استفاده از مالچ
7- نگهداری مناسب

طراحی و برنامه‌ریزی:
طراحی و برنامه‌ریزی اولین گام در هر برنامه اجرایی فضای سبز است. در یک طراحی خوب علاوه بر توجه به مباحث زیبايي‌شناسي به چشم‌اندازها، شیب‌ها، ذخیره‌سازی آب، وضعیت نگهداری و ارزش افزوده محیط نیز توجه می‌شود. در طراحی منظر، آب و هوای کلی منطقه، میکروکلیمای سایت، وضعیت خاک، پوشش گیاهی موجود و توپوگرافی منطقه باید مورد توجه قرار گیرد.
یک پلان زری- اسکیپ از نظر نياز به آبياري به سه منطقه تقسیم می‌گردد: منطقه پرمصرف (نیازمند آبیاری منظم)، منطقه با نیاز متوسط (آبیاری گاه به گاه و نامنظم) و منطقه کم مصرف (آبیاری فقط با نزولات طبیعی آسمان).
مناطق پرمصرف باید کوچک و در معرض دید بیشتر باشند و نیاز به مراقبت بیشتري دارند؛ مانند ورودی‌ها.
در مناطق نیازمند به آبیاری متوسط، گیاهان فقط زمانی آبیاری می‌شوند که به رنگ سبز خاکستری درآيند، پژمرده شوند و سایر علائم استرس رطوبتی را نشان دهند که برخی از گیاهان علفی چندساله در این دسته قرار می‌گیرند. در مناطق با نیاز آبی پایین، گیاهان با بارندگی طبیعی آبیاری می‌شوند و هرگز آبیاری تکمیلی صورت نمی‌گیرد. اغلب درختان و درختچه‌های زینتی و بسیاری از گیاهان چندساله علفی و حتی برخی گیاهان یکساله در این منطقه پرورش می‌یابند.


























در طراحی سایت تا حد امکان بایستی عناصر طبیعی، نظیر درختان و بوته‌های موجود، حفظ شوند. گیاهان بومی و سالم نیاز به استقرار ندارند و نسبت به گیاهان جدید کارایی بهتری از نظر صرفه‌جویی آب دارند.

آنالیز خاک:
در این مرحله، ارزیابی خاک محل شامل ساختمان، بافت، ظرفیت نگهداری آب و میزان زهکشی انجام می‌شود كه ویژگی فیزیکی و شیمیایی آن، راهنمای طراح در تعین نوع اصلاح خاک موردنظر می‌باشد. آنچه در بررسی وضعیت خاک منطقه موضوع را دشوارتر می‌سازد این است که یک سایت ممکن است انواع مختلفی خاک داشته باشد. متاسفانه دستورالعمل دقیقی برای بهبود خاک وجود ندارد. چگونگی تیمار خاک بستگی به ویژگی‌های خاک منطقه، نوع گیاه، زمانی از سال که گیاه کاشته می‌شود دارد. خاک آماده‌شده برای انتقال گیاه باید دارای ظرفیت نگهداری آب بالایی باشد.

راهکارهایی جهت بالا بردن ظرفیت نگهداری آب:
1- استفاده از سوپرجاذب‌ها مانند:
- پلیمرهای جذب‌کننده آب (هیدروژل‌ها) با قابلیت جذب آب تا صد برابر وزن خود، می‌توانند پس از افزوده شدن به خاک ظرفیت جذب آب را در خاک افزایش دهند.
- زئوپلت (Zeo plat): مواد شیمیایی جدیدی هستند که با داشتن ویژگی‌هایی چون تامین مواد غذایی برای گیاه، کاهش کودهای شیمیایی، بهبود کیفیت خاک، سازگاری کامل با محیط زیست و عدم کاربرد مجدد می‌توانند به عنوان ماده‌ای برای افزایش ظرفیت خاک استفاده شوند.
2- افزودن مواد آلی نظیر کود دامی پوسیده یا کمپوست که به طور یکنواخت در کل بستر کشت منتشر و با آن مخلوط شده باشد.
3- کشت گیاه بر روی بقایای سال قبل؛ زیرا باقیمانده گیاهی و زمین سخت بهتر از خاک نرم می‌تواند رطوبت را ذخیره کنند.

چمن‌کاری کاربردی:
 چمن یکی از چندمنظوره‌ترین گیاهان در طراحی کاربردی منظر است. نوع و محل چمن‌کاری، عنصری مهم در طراحی منظر و زری- اسکیپ است. چمن سطح بسیار مناسبی برای فعالیت‌های تفریحی فراهم می‌سازد و اثر تعدیل‌کننده فوق‌العاده‌ای روی محیط دارد. علاوه بر این، گرد و غبار و سایر آلاینده‌ها را جذب و اکسیژن توليد مي‌كند. اما متاسفانه در مقایسه با سایر گیاهان نیاز به آبیاری و نگهداری متداول‌تری دارد.
در بيشتر نقاط کشور ما برای ایجاد فضای سبز تاکید خاصی بر کشت چمن می‌شود و در اکثر مناطق از آب شرب برای آبیاری این پوشش گیاهی استفاده می‌گردد. با توجه به اینکه ما در دو سوم از مناطق کشورمان شدیداً با بحران منابع آب مواجه هستیم، کشت چمن بايد محدود شود و بر اساس استفاده کاربردی یا زیباسازی در نقاط عطف، نظیر جلوگیری از فرسایش خاک در نقاط شیبدار، مدخل ورودی و... صورت گیرد.
اطلاع از زمان آبیاری چمن به حفظ چمن و صرفه‌جویی در مصرف آب كمك مي‌كند. تغییر رنگ و پژمردگی از علائم استرس خشکی و کم آبی است و هنگام ظهور اولین علائم پژمردگی 48-24 ساعت فرصت است تا چمن قبل از اینکه آسیب جدی ببیند، آبیاری شود. چمن‌هایی نظیر برمودا گراس، بوفالو گراس و نیز برخی واریته‌های زویسیا گراس گونه‌های مقاوم به خشکی هستند که در این نوع طراحی توصیه می‌شوند. به هر حال بهتر است از پوشش گیاهی دیگری که نیاز آبی کمتری نسبت به چمن دارد، استفاده شود. گونه پوششی سدوم می‌تواند جایگزین خوبی براي چمن در این مناطق باشد.

انتخاب گیاه مناسب:
گیاهان به خاطر اندازه، رنگ و تغییرات فصلی، مهم‌ترین عوامل مرئی، زنده و طبیعی بافت شهرها به شمار می‌آیند که نقش حیاتی آنها در طراحی محیط‌های شهری غیر قابل انکار است. کاربرد گیاهان در طراحی باید به نحوی صورت گیرد که موجب ارتقای بصری محیط شود. مهم‌ترين فاكتور در فضاي سبز نيازهاي زيبايي‌شناختي است، نه نيازهاي بهره‌برداري. انتخاب گیاه در هر نوع طراحی باید سازگار با شرایط اقلیمی، نوع خاک و میزان نور سایت باشد و گیاهان انتخاب‌شده با نوسانات محیطی، دما و رطوبت خاک سازگار باشند.
تحمل خشکی مهم‌ترین نكته در طراحی محیط است. گياهان مقاوم به خشكي لزوماً، استفاده‌كننده‌هاي ثابت با نياز آبي كم نيستند. يك گياه مناسب، گياهي است كه چرخه رشد آن با يك الگوي اقليمي فصلي ويژه كه در آن كاشته شده و ممكن است شامل دوره‌هاي كوتاه خشكي شديد يا بارندگي باشد، به خوبي سازگار باشد. در واقع، هنگامي كه اين گياهان كاشته مي‌شوند، رطوبت تكميلي در طول چرخه خشكي مي‌تواند به پوسيدگي منجر شود. گياهاني كه در منطقه بومي شده‌اند، بهترين سازگاري را خواهند داشت و قادر خواهند بود از خشكي و درجه حرارت‌هاي شديد فصلي جان سالم به در برند؛ ولي بسياري از گياهان غيربومي از اقليم‌هاي مشابه، نيز مناسب مي‌باشد. اگر از گياهان غيربومي استفاده مي‌گردد، نبايد گونه‌هاي مهاجم مجرب انتخاب شوند.
گياهان سازگارشده با اقليم‌هاي خشك داراي ريشه‌هاي عميق يا سطحي، بسته به سازگاري‌هاي قسمت هوايي گسترش يافته گياه هستند. بيشتر جوامع گياهي، به طور طبيعي خود تقويت مي‌باشند. گونه‌هاي گياهي متحدشده زماني كه با هم رشد مي‌كنند، باعث تقويت يكديگر مي‌شوند.
بسياري از گياهان مي‌توانند خشكي را تحمل كنند، ولي بعضي از آنها اين كار را با ورود به ركود، تا زماني كه بار ديگر رطوبت مورد نياز تامين گردد، انجام مي‌دهند. ديگر گياهان داراي راهبرد سازگاري هستند كه به آنها اجازه مي‌هد در طول دوره‌هاي خشكسالي، سالم و جذاب به نظر آيند.
با این وجود، نباید تنها به اين مورد توجه شود. در همین راستا شناخت گونه‌های بومی و سازگار با  هر منطقه ضروری است، چرا که این گونه‌ها به تیمار آبی و نگهداری کمتری نیاز دارند. البته باید توجه داشت بيشتر گیاهان در طراحی زری- اسکیپ جایگاه دارند و صرفاً گیاهان بومی پرتحمل‌ترين گیاهان نسبت به خشکی نیستند. یک گیاه که بومی منطقه آب و هوایی خاصي می‌باشد، ممکن است با محل موردنظر، به دلایلی نظیر شرایط خاکی، سازگار نباشد. علاوه بر قابلیت سازگاری گیاه در یک سایت، سایر ویژگی‌ها، مثل اندازه بالغ گیاه، سرعت رشد، بافت، رنگ و استفاده کاربردی از گیاه نيز باید مورد توجه قرار گیرد.
رمز موفقیت در زری-اسکیپ تعيين نیاز‌های آبی گیاهان انتخاب‌شده و كشت گروهي گیاهانی است که دارای نیاز آبی مشابه هستند. با این کار آبیاری تکمیلی راندمان بالایی خواهد داشت و فقط برای گیاهانی که نیاز دارند، استفاده می‌شود.  


ليست درختچه‌هاي قابل توصيه جهت مناطق گرم و خشک

نام فارسي    نام علمي    اندازه گياه بالغ(متر)
ارتفاع           عرض    كاربرد    نوع
برگ نو    Ligestrum    vulgara    -    -    پرچين فرم- رفيوژ    هميشه سبز
اتشين     Aethionema grandiflorum    5/0    5/0    پرچين- رفيوژ    هميشه سبز
شيرخشت    Cotoneastear apiulatus    12    12    حاشيه كاري و توده كاري    هميشه سبز
ياس هندي    Deutzia gracilis    5/1    5/1    تك درخت    خزان دار
ارغوان چيني    Cecis
Chinsis
    5/3    5/3      توده كاري – تكدرختچه    خزان دار
ياس زرد     forsythia    5/2    5/2    پرچين غير فرم- حاشيه كاري-تك درخت    خزان دار
گل آفتابي    Helianthum
    3/0    9/0    پوششي- توده كاري- حاشيه كاري    هميشه سبز
جوني پروس چيني    Juniperus chinesis    9/0    2/1    حاشيه كاري- توده كاري    هميشه سبز
جوني پروس چيني    Juniperus
Chinisis sargantii    6/0    3    توده كاري پوششي    هميشه سبز
توري     Legestromia
Indica    1    1/2    پرچين – تك درخت    هميشه سبز
پيچ امين الدوله    Lonicera sp    6    5/5    رفيوژ- حاشيه خيابان    هميشه سبز
سيب زميني    malus    3    3    بالارونده- پرچين فرم و غيرفرم    هميشه سبز
پيچ انگشت    potentilla    9    9    تك درخت    خزان دار
انار زينتي    Punica granatum    2/1    2/1    توده كاري- تك بوته    خزان ددار
پيراكانتا    pyrcanta    5/4    4    پرچين فرم– تك درختچه    خزان دار
سماق كاليفرنيايي    Rhamnus californica    5/2    5/2    پرچين – توده كاري    هميشه سبز
انگور فرنگي    Ribes viborni folum     5/2    5/2    پوششي– كنترل فرسايش    هميشه سبز
رزماري    Rosmannus officienalis    1    2    توده كاري – پرچين    خزان دار
اسپره رعنا     Spiraea thunbergi    5/2    2/1    تك بوته- توده كاري    هميشه سبز
مريم نخودي    Teucrium fruticans    5/1    8/1    پرچين غيرفرم – توده كاري    هميشه سبز
بداغ زينتي     Viburnum accerifolum    5/2    3    توده كاري – پرچين    هميشه سبز
بومادران زينتي    Achilla mehhofolum    9/0    6/0    توده كاري    خزان دار
لاواندر(اسطوخدوس)    Lavandula dentata    9/0    9/0    حاشيه كاري – توده كاري    هميشه سبز
جوني پروس معمولي    Juniperus communis     1    9/0    پرچين و تك درختچه    هميشه سبز




ليست درختان پهن برگ و سوزني برگ قابل توصيه جهت مناطق گرم و خشک

نام فارسي    نام علمي
Botanical name
    اندازه گياه بالغ(متر)
ارتفاع     عرض    كاربرد    نوع
درخت شيشه شور    Callistemon citrnus    5/7    5/7    تك درخت- بادشكن – رفيو‍‍‍‍ژ    هميشه سبز
توغ(تاك)    celtisoccidentalis    35    20    تكدرخت – پرچين غير فرم    خزاندار
نخل چتري    Chamaerops humilis    6    6    تكدرخت- حاشيه خيابان    هميشه سبز
درخت كافور    Cinnamoum comphora    15
    15    تك رخت – حاشيه خيابان    خزان دار

سنجد زينتي    elaeagenusumbellata    5/5    5/5    باشكن- ريفيور- پرچين غير فرم    خزاندار
اكاليپتوس    Eucalyptus microtheca    12    9    باشكن – حاشيه خيابان    هميشه سبز
زيتون    Olia europeae    10    9    تكدرخت – حاشيه خيابان    خزان دار
درخت بابل    Parkinsonia acu    9    9    جنگل كاري تكدرخت    خزان دار
سه رنگ    Photinia serruleta    10    9    پرچين غير فرم- تكدرخت    همميشه سبز
كاج سياه    Pinus nigra    18
12        بادشكن- رفيوژ- تكدرخت    هميشه سبز
اقاقيا قرمز    Robinia hispida    5
2        تكدرخت رفيوژ    خزان دار
سوفورا ژاپني    Sophora japonica    20        حاشيه خيابان- تكدرخت    خزان دار
نارون (چتري)    Ulmus craccifolia    20
18        پرچين غبر فرم- حاشيه خيابان    خزان دار
اقاقيافري (چتري)    Robinia psudocasia    10
10        حاشيه خيابان- تكدرخت    خزان دار
ابريشم رختي (رخت ابريشم)    Albizia julibirissin    12
15        حاشيه خيابان- جنگل‌كاري    هميشه سبز
كاج تهران    Pinus sp.    -
-        حشيه خيابان – جنگل‌كاري    هميشه سبز
كاج ايراني    Pinus persica    -    -    رفيوژ- تك رخت- جنگل‌كاري    هميشه سبز
سرو نقره‌اي    Cupersus arizonica    15
6        رفيوژ تكدرخت- جنگل‌كاري    هميشه سبز
ارغوان    Cersis canadensis    5/7
9        رفيوژ- تكدرخت    خزان دار
بيد مجنون    Salix babaylonica    15
15        تكدرخت- رفيوژ    خزان دار
زبان گنجشك    Fraxinous  excelesior    15
9        حاشيه خيابان- جنگل‌كاري    هميشه سبز
عرعر    Ailanthus altissima    24    15    حشيه خيابان- جنگل‌كاري    خزان دار




آبياري با راندمان بالا:
در یک طراحی منظر از نوع زری-اسکیپ هدف اصلی کاهش مقدار آب تعيين شده در طراحی است. بهتر است اجازه داده شود هر گیاهی خود  نیاز آبی‌اش را اعلام كند و از آب دادن بر اساس یک برنامه زمانی معین یا برحسب عادت خودداری شود. نیاز به آب در آب و هواهاي مختلف تغییر می‌کند (در اين مورد باید توجه داشت که گیاهان تازه کشت‌شده برای همخوانی با شرایط نیاز به آبیاری زیادی دارند. کشت گیاه در اواخر زمستان و اوایل بهار باعث کاهش مصرف آب اولیه در گیاه مي‌شود.) علاوه بر این، محل‌های مختلف سایت بر اساس کاربرد و اهمیت، نیاز آبی متفاوتی دارند. جهت استفاده بهینه از آب، بهتر است گیاهان بر اساس نیاز آبی گروه‌بندی شوند. گیاهان مناطق كم مصرف تنها طی دوره استقرار 10-8 هفته بعد از کشت نیاز به آبیاری تکمیلی دارند. گیاهان مناطق با نیاز آبی متوسط، تنها در دوره کمبود بارندگی، زمانی که علائم تنش را نشان می‌دهند، نیاز به آبیاری تکمیلی دارند. اين در حالي است كه در مناطق پرمصرف بايد به طور مداوم آبياری شوند.
 باید توجه داشت که روش غرقابی، مواد غذایی را از دسترس ریشه خارج کرده و احتمال آلودگی آب را از طریق حمل کود و حشره‌کش‌ها افزايش مي‌دهد. بنابراین، به کارگیری تکنیک آبیاری مطلوب می‌تواند به مقدار قابل ملاحظه‌ای از هدررفت و آلودگی آب جلوگیری کند. مطلوب‌ترین سیستم آبياري، سيستم دائم با کنترل تمام اتوماتیک است. سیستم آبیاری بارانی و قطره‌ای را می‌توان به طور توام برای ذخیره‌سازی آب در طول طراحی منظر استفاده کرد.
در طراحی زری- اسکیپ از سیستم آبیاری بارانی تنها برای آبیاری چمن در محل‌هایی که چمن باید به طور هماهنگ و یکنواخت روی یک سطح کلی ایجاد شود، استفاده می‌گردد. راندمان كاربردي با استفاده از اين روش 70 درصد است. البته استفاده از این سیستم در اوایل صبح و بعدازظهر به مقدار قابل ملاحظه‌ای از هدررفت آب توسط تبخیر جلوگیری می‌کند.
در سایر کاربردها آبیاری قطره ای بهترین گزینه است. در اين روش با استفاده از آبچكان‌هايي كه آبدهي آنها 8- 2 ليتر در ساعت است، ميزان مصرف آب نسبت به روش نهري و باراني كاهش مي‌يابد؛ زيرا با انتشار آب  به اطراف ريشه تبخير و جاري شدن آب به حداقل مي‌رسد و رطوبت در حد ظرفيت مزرعه نگهداري مي‌شود. در اين روش بازده آبياري را تا 85 درصد افزايش مي‌‌يابد.
در اين روش از دست رفتن رطوبت از طريق تعرق (trans piration) انجام مي‌شود و عمل تهويه در خاك به طور كامل صورت مي‌گيرد. براساس آمار، ميزان مصرف آب در روش قطره اي بين 60-15 درصد كمتر روش نهري است. همچنين در روش آبياري قطره‌اي گرچه ميزان مصرف آب كاسته مي‌شود، اما رشد گياه به نحو چشمگيري افزايش مي‌یابد. این سیستم براي مناطقی که آب شور دارند، بسیار کارآمد است. علاوه بر این، هزینه نصب در آبیاری قطره‌ای از آبیاری بارانی کمتر است.
آبیاری دستی نیز یک روش کارآمد در طراحی منظر مي‌باشد، زیرا تنها گیاهانی که علائم تنش را نشان می‌دهند در طی دوره خشکی آبیاری مي‌شوند. این روش 30- 50 درصد هدررفت آب را در طراحی منظر کاهش می‌دهد.
جدول كاربردي جهت آبياري انواع فضاي سبز

نوع فضاي سبز     نوع آبياري
چمن‌كاري    باراني
گل، بوته و چمن    باراني
چمن درخت و درختچه    باراني
درختكاري بدون پوشش    قطره‌اي
درختكاري، پوشش گل و بوته    باراني
قطعات كوچك گلكاري    رديفي


استفاده از مالچ:
استفاده از مالچ یکی از مفیدترین و موفقیت‌آمیزترین عملیات در یک طراحی منظر زری- اسکیپ است. مالچ یک لایه غیرزنده است که خاک اطراف گیاه را می‌پوشاند و مانع تبخیر آب از سطح خاک می‌شود.     
مزایای استفاده از مالچ:
- مالچ با ممانعت یا کاهش تبخیر از سطح خاک، نیاز به آبیاری تکمیلی را در دوره‌های بدون بارندگی کاهش می‌دهد.
- با حفظ رطوبت دائمی خاک، نیاز به مراقبت و نگهداری فضای سبز را کاهش می‌دهد.
- از رشد علف‌های هرز و فشرده شدن خاک جلوگیری می‌کند.
- باعث تعدیل دمای خاک می‌شود.
تراشه‌های چوب، خاک اره، پوست درختان، فیبر چوبی، پوکه‌های صدفی قرمز مجتمع و سنگ‌های معدنی ریز بهترین مالچ‌ها برای زری- اسکیپ هستند. این مالچ‌ها با داشتن بافت نرم، رطوبت خاک را بهتر از مالچ‌های درشت بافت نگه مي‌دارند و امکان نفوذ مواد غذایی و اکسیژن را آزادانه برای ریشه فراهم می‌سازند. باید به این نکته توجه داشت که نبايد هیچ نوع پلاستیک جامدی به عنوان مالچ در طراحی منظر استفاده شود.
از طرف دیگر، مالچ‌های غیرآلی نظیر سنگ‌های خردشده صخره‌ای، شن و سنگ مرمر حرارت را جذب و مجدداً ساطع مي‌كنند و با افزایش تبخیر آب باعث اتلاف آب از سطح خاک و گیاه می‌شوند. در مناطق گرم و خشک که بادخیز می‌باشند، برای جلوگیری از پراکندگی و پخش مالچ آلی توسط باد، بايد از مواد تثبیت‌کننده و یا مالچ‌های غیرآلی  به عنوان پوشش سطح استفاده شود.

نگهداری مناسب:
نگهداری و مراقبت مناسب از فضای سبز خود در کاهش مصرف آب موثر است. هرس صحیح، مبارزه با علف‌های هرز، کوددهی و استفاده از سیستم آبیاری مناسب، زیبایی منظر زری- اسکیپ را افزایش می‌دهد. در یک طراحی سازگار با محیط، نیاز به نگهداری و کوددهی، همچنين استفاده از حشره‌کش‌ها و سایر ترکیبات شیمیایی كمتر است.
چند نکته کلی که باید در کلیه روش‌های مدیریتی این نوع طراحی رعایت شود:
- جلوگيري از رشد جدید گیاهاني که نیاز به آبیاری اضافی دارند.
- مقدار و دفعات کوددهی ازته پس از تثبيت گياه
- استفاده از مواد آلی که ظرفیت نگهداری آب را افزایش می‌دهند، جهت بهبود خاك.
مدیریت چمن از دیگر موارد بسیار موثر در حفظ یک طراحی زری- اسکیپ است. کوددهی چمن در زمان مناسب و به مقدار مناسب نیاز به چمن زنی و آبیاری را كاهش مي‌دهد و در نتيجه در زمان و هزينه صرفه‌جویی مي‌شود. چمن تنها یک بار در بهار و یک بار در پاییز نیاز به کودهی دارد. استفاده از کود نیتروژنه کندروها در بهار و کود تندروها در پاییز، بهترین شیوه است. گاه هوادهی چمن برای بهبود تراکم بیش از حد خاک و افزایش حرکت هوا و آب در خاک لازم است. این عمل خصوصاً در شیب‌هایی که آب جاری می‌شود و در محل‌هایی با پاخوری زیاد که تراکم بيشتري دارند، ضروری‌تر است.

جمع بندی:
اولين اقدام براي تاسیس یک سایت، طراحی و برنامه‌ریزی است که در یک طراحی خوب باید به مباحث زیبايي‌شناسی، ذخیره‌سازی آب و وضعیت نگهداری توجه شود.
به منظور بهبود وضعیت خاک موجود، بالا بردن ظرفیت نگهداری آب، بررسی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک، کنترل pH،EC (میزان شوری)، کوددهی مناسب و... در قالب آنالیز خاک ضروری به نظر می‌رسد.
با توجه به نقش اساسی و حیاتی گیاهان در طراحی محیط‌های شهری، انتخاب گیاهان مناسب بسيار مهم است؛ بنابراين شناخت گیاهان بومی و سازگار هر منطقه، ضروری به نظر می‌رسد، چرا که این گیاهان به تیمار و آبیاری کمتری نیاز دارند.
چمن علاوه بر نقشی که در تعدیل هوا، جذب گرد و غبار و تولید اکسیژن دارد، به زیباسازی محیط نيز كمك مي‌كند. نوع و محل چمن‌کاری يكي از مهم‌ترين نكات در طراحی زر- اسکیپ است و با توجه به اینکه نسبت به سایر گیاهان نیاز به آبیاری و نگهداری متداول‌تری دارد، استفاده از گونه‌های چمنی سازگار از اهمیت بالایی برخوردار است. همچنین به منظور کاهش هدر رفت آب باید از کشت چمن در نواحی کم عرض و طولانی اجتناب شود.
با استفاده از سیستم‌‌های مدرن آبیاری (آبیاری با راندمان بالا)، نظیر سیستم آبیاری قطره‌ای و بارانی، می‌توان50-30 درصد ذخیره آب و راندمان آبیاری را بالا برد.
استفاده از مالچ در کشت گیاهان پاکوتاه و گل‌ها از هدر رفت آب جلوگیری كرده و باعث نفوذ آب در طول آبیاری می‌شود و در پایان، مدیریت و حفاظت مناسب می‌تواند به ذخیره‌سازی آب و زیبایی بیشتر سایت كمك بسياري كند.

نتیجه‌گیری:
به منظور کاهش هدر رفت و صرفه‌جویی در مصرف آب در ایجاد فضای سبز، می‌توان از طراحی xeriscape که شیوه‌اي برای ذخیره‌سازی آب است، استفاده کرد. با این روش میزان مصرف آب حدود 70-50 درصد كاهش مي‌يابد. به عبارت ديگر، با استفاده از این روش مي‌توان در مناطق خشك فضای سبز بیشتری ايجاد كرد.
با به اجرا گذاشتن مفاهیم مذکور در طراحی محیط مناطق خشک، ضمن امانتداری صحیح از محیط زیست، نقش بشر در اطمینان بخشیدن به نسل‌های آتی برای حفاظت از محیط‌های طبیعی بیش از پیش آشکار می‌گردد.
منابع در دفتر مجله موجود است.