زندگی آنلاین؛ مجله اینترنتی سبک زندگی

اهمیت آرامستان‌ها
اهمیت آرامستان‌ها در تاریخ بشریت به حدی بوده است که در بعضی موارد تنها نشانه‌ای که از تمدن برجا مانده همانا مقابرند. حتی بعضی از تمدن‌ها مانند مصر را با مقابر آن می‌شناسند. در فرهنگ‌های مختلف دنیا احترام خاصی نسبت به آرامستان‌ها وجود دارد؛ به گونه‌ای که در قرن 15 و 16 میلادی در اروپا آرامستان‌ها به صورت فضای باز وسیعی طراحی می‌شدند که چه بسا از فضای پارک‌های شهری با اهمیت‌تر و پرجلوه‌تر بودند. در گذشته فرهنگی خودمان نیز به دلیل اهمیت خاصی که پیشینیان برای از دنیا رفته‌گان قائل بوده‌اند، معمولا آرامستان‌ها در نقاط بالادست و مرتفع تر نسبت به سکونتگاه‌های زیستی طراحی می‌شوند.
جمع شدن عوامل مختلف اجتماعی، فرهنگی، کالبدی، زیست محیطی و ... در کنار هم به همراه دیگر اصول و استانداردهای طراحی آرامستان‌ها می‌تواند مجموعه‌ای بسازد که پاسخگوی نیازهای روحی و روانی با توجه به نوع اعتقادات مردم باشد.
مسائل مهم در طراحی آرامستان
 آرامستان‌ها محل آرامش و سکون و یادآور خاطرات هستند.
 آرامستان مکانی فرهنگی است
 آرامستان مکان عبرت و تامل
 برداشت و تصور منفی‌ای که از آرامستان وجود دارد، باید از بین برود .
- دخل وتصرف در آرامستان‌ها نباید به گونه‌ای باشد که باعث از بین رفتن کلیت فضای خاص آن شود.
مکان استقرار در آرامستان‌ها
 عوامل مربوط به موقعیت آرامستان: (موقعیت آرامستان باشهر)
 عوامل مربوط به مکان آرامستان
(موضع آن) آیامکان انتخاب شده از نظر ویژگی‌های محل قرارگیری و عوامل مکانی مناسب است؟
عوامل مربوط به موقعیت آرامستان‌ها
 فاصله
 دسترسی
 جهت توسعه شهر
 وسعت
 جهت بادغالب شهر
 همجواری‌ها
عوامل مربوط به مکان آرامستان یا (موضع)
 جنس خاک (نفوذ پذیری)
 عمق آب‌های زیرزمینی
 آب‌های سطحی
 مالکیت اراضی
 همجواری
 دسترسی
 شیب زمین
عوامل موثر در مکان‌یابی آرامستان
 فاصله:
آرامستان باید در فاصله‌ای معین از شهر قرار گیرد؛ به طوری که هم امکان مراجعه مردم را به راحتی فراهم سازد و هم در توسعه 30-25 ساله شهر قرار نداشته باشد. بدین ترتیب بعد فاصله ایجاب می‌کند تا مکانی در فاصله 20-10 کیلومتری محدوده شهر در نظر گرفته شود.
 از نظر فقهی فاصله آرامستان از شهر باید به گونه‌ای باشد که باعث شکسته شدن نماز و باطل شدن روزه مسلمانان نگردد .
ضرورت ایجاد فاصله بین شهر و آرامستان
 جلوگیری از انتقال آلودگی
 افسردگی مردم
 ترافیک
 اشغال فضاهای شهری درسطح وسیع
 اجرای طرح‌های عمرانی وخدماتی
عوامل موثر در مکان‌یابی آرامستان
 باد غالب:
آرامستان نباید در جهت باد غالب مکان‌یابی شود، چون باعث انتقال آلودگی‌ها به سکونتگاه‌های زیستی می‌گردد.
 دسترسی:
عامل دسترسی از عوامل موثر در مکان‌یابی آرامستان است. مراجعه‌های مداوم مردم به ویژه در روزهای خاص و آخر هفته به گورستان، ایجاب می‌کند آرامستان امكان دسترسی مناسبی داشته باشد.
 مساحت:
با توجه به مشکلات جابجایی محل گورستان لازم است سطح پیشنهادی برای حداقل 30 سال آینده درنظرگرفته شود.
 جهت توسعه شهر:
مکان‌یابی آرامستان در جهت توسعه آینده شهر نباشد.
 همجواری‌ها:
عدم تمایل به فعالیت‌های اقتصادی- اجتماعی در مجاورت محل آرامستان و تاثیر نامطلوب آرامستان در کار کرد آنها، ضرورت توجه به کاربری‌های موجود و حریم لازم در مکان‌یابی آرامستان را مطرح می‌سازد.
 فضاهای باز، سبز وجنگل کاری‌ها مناسب‌ترین کاربری‌های همجوار آرامستان‌ها می‌باشند.
 آرامستان باید در مکانی قرار گرفته باشد که از نظر دسترسی مشکلی برای مردم ایجاد نکند و به راحتی در دسترس باشد.
 در مکان‌یابی آرامستان عناصر آب و هوايی، خاک، جهت باد و آب‌های زیرزمینی و سطحی نقش مهمی دارند و نیازمند  توجه خاصی هستند.
 مهم‌ترین عامل در مکان‌یابی آرامستان، بررسی‌های خاکشناسی است تا مشخص شود ماندگاری جسد در آن خاک به چه صورت است.
 خاک‌هایی که به شدت جاذب آب هستند و خاک‌هايی که نفوذپذیری اندکی دارند، باعث باقی ماندن جسد به مدت طولانی تر می‌شوند.
 بنابراین جنس خاک و ترکیبات آن باید به گونه‌ای باشد که موجب اختلال در امر تجزیه و تحلیل جسد نگردد و دارای ویِِژگی‌های زیر باشد:
 متخلخل (نرم وجداشونده) باشد.
 آب را به نسبت از خود عبور دهد.
 قابلیت خروج گازها را داشته باشد.
 آب پذیری و نفوذ پذیری آن زیاد نباشد.
 نسبتا خشک ونرم باشد.
زمین‌های زیر برای احداث آرامستان مناسب نیستند:
 زمین‌های «دج» و سخت
 زمین‌های رسی
 زمین‌های شنی
 بستر رودخانه‌ها
 بستر زمین‌های باتلاقی
 زمین‌های صخره‌ای و سنگی
علاوه بر نفوذپذیری مناسب خاک، آرامستان‌ها باید مقاومت لازم را در مقابل فرسایش عوامل طبیعی مانند باد و باران و پدیده‌های طبیعی دیگر مانند نشست، لغزش، ریزش، رانش زمین و غیره داشته باشد.
 شیب زمین نیز در آرامستان‌ها باید به گونه‌ای باشد که باعث تخلیه سریع آب‌های ناشی از بارندگی شود و همچنين آب رادرخود نگه ندارد تا تجزیه اجساد با مشکل مواجه نشود.
 همچنین شیب نباید به قدری زیاد باشد که دفن اجساد را مشکل سازد.
 بهتر است آرامستان‌ها در نقاط پائین دست زیستگاه‌های انسانی مکان‌یابی شوند تا باعث انتقال آلودگی به آنها نگردند.
- زمین محل احداث آرامستان نباید غصبی، موقوفه امرخاص (غیراز آرامستان) و بلاتکلیف باشد.
 در مکان‌یابی آرامستان‌ها باید به سفره‌های آب زیرزمینی و سطحی هم توجه کرد تا آلودگی آرامستان به آنها منتقل نشود.
 سطح سفره‌های آب زیر زمینی در محدوده آرامستان باید حداقل 5 متر از کف قبور پایین باشد.
 بهتر است در پیرامون آرامستان کاربری‌های فرهنگی مستقر گردد یا اگر آرامستان در داخل بافت‌های مسکونی قرار دارد، با حریم سبزی از بافت‌های مسکونی اطراف جدا شود تا کمترین عوارض را برای ساکنان آنها داشته باشد.
 آرامستان‌ها نباید در مجاورت رودخانه‌ها، چشمه‌ها و قنوات مکان‌یابی شوند.
 توجه به ضوابط زیست محیطی و مسائلی چون: شیب منطقه، میزان تاثیرگذاری بارندگی در منطقه و حوزه آبریز
 انجام مطالعات زمین شناسی و ژئوتکنیکی و عمق آب‌های زیرزمینی
 نفوذپذیری خاک
طراحی فضای آرامستان‌ها
 برای تعیین ضوابط طراحی آرامستان‌ها باید از اعتقادات دینی و مذهبی کمک گرفت و نیز آن را با مسائل علمی و بهداشتی مطابقت داد.
 طراحی فضاهای آرامستان باید به گونه‌ای باشد که به تخفیف حس تالم افراد داغ‌دیده منجر شود و تصور منفی از آن بهبود يابد.
 در معماری آرامستان باید به پوشش گیاهی نیزتوجه کرد و به طرز صحیحی از آن استفاده به عمل آورد.
 فضای آرامستان باید به گونه‌ای باشد که باعث گسستگی بین شهروندان و درگذشتگان نگردد و انسان را به تفکر در مورد مرگ و عوالم بعد از مرگ وادارد.
 مرگ، رفتن به دنیای جاوید است نه فنا و نیستی، برای القای این تفکر به شهروندان، باید فضای آرامستان و اجزا و عناصر به گونه‌ای طراحی شود که بنیانگر تحرک، پویایی و تداوم حیات در شهرها باشد.
طرح ورودی در آرامستان:
طرح ورودي بايد گوياي آرامش، وقار، انتظار باشد و به بیننده تصور گذر از زندگی مادی به جهان معنی را القا كند.
ورودی آرامستان
 برای زدودن تصور منفی‌ای که در مورد آرامستان‌ها از اذهان شهروندان وجود دارد، بايد به آموزش توجه کرد.
 همچنین با نصب تابلوها، نشان‌ها و علائم ویژه، ایجاد کاربری‌های فرهنگی و تفریحی، طراحی‌های محیطی مناسب و نظایر اینها، می‌توان در جهت زدودن تصورات منفی از فضای آرامستان در اذهان عمومی اقدام نمود.
  استقرار تاسیسات و تجهیزات جانبی در آرامستان باید از نظم و قاعده خاصی پیروی کند و ترکیب و کنار هم قرارگیری آنها باید به گونه‌ای باشد که افراد مصیب دیده، که از نظر روحی روانی در شرایط خاصی قرار دارند، به ساده‌ترین و سهل‌ترین روش و در کمترین زمان امکان استفاده از آنها راداشته باشند.
 با توجه به اهمیت گورستان‌ها در کلیه جوامع، طراحی باید به گونه‌ای صورت گیرد که مکانی برای ارتباط معنوی زندگان با مردگان باشد.
 با توجه به ترسی که در مردم نسبت به گورستان‌ها وجود دارد، باید در طراحی آنها یادآوری شود که مرگ فنای فرد نیست، بلکه آغاز زندگی تازه‌ای است.
 برای طراحی آرامستان در هر مکان باید اعتقادات ملی- مذهبی آن سرزمین را در نظر گرفت و در درجه اول اهمیت قرار داد. اگر کمی دقت کنیم و با نگاهی دقیق به آرامستان‌ها در فرهنگ خود بنگریم، چیزهایی در آن می‌بینیم که بازتابی از همان فرهنگ ایرانی- اسلامی است.
پارکینگ
 پارکینگ آرامستان‌ها به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
 پارکینگ وی‍ژه کارکنان و کارمندان
 پارکینگ مراجعه‌کنندگان
 پارکینگ وسايط نقلیه عمومی
 پارکینگ وسايط نقلیه خدماتی آرامستان
فضای سبز
احداث فضاها و سطوح سبز در آرامستان‌ها باتوجه به نقش روانی آن توام با ایجاد رفاه حاصل از سایه‌اندازي فضای سبز، برای مردم ضروری است و در بسیاری موارد به حالت باغ یا درختستان تاثیرگذاری به سزایی دارد.
 محوطه‌های سبز جدا از ویژگی‌های نوعی و خاص آنها به سه گروه تقسیم مي‌شوند:
 گروه سبزینه‌های مرتفع (درختان)
 گروه سبزینه‌های متوسط (گل‌های ساقه دارودرختان کوتاه)
 گروه سبزینه‌های کوتاه (گیاهان تپه‌ای و چمن‌ها)
 برای آرایش فضای سبز آرامستان‌ها، محوطه‌ای مشخص و محدود جهت طراحی فضای سبز کافی است.
 برای اطمینان ازسلامت و بهداشت محل انتخاب شده برای احداث فضای سبز، نظرخواهی از زمین شناس، کارشناس فضای سبز و بهداشت امری ضروری است.
 طراحی فضای سبز محوطه آرامستان در قالب طرح جامع وکلی بایستی صورت پذیرد تادرارتباط باعناصر و اجزاي مجموعه دیده شود.
ضوابط کف‌سازی
- نوع مصالح و تنوع آن نقش تعیین‌کننده‌ای در تفکیک فضاها و ایجاد زیبایی و بیان نظم و سلسله مراتب و بافت آنها دارد؛ چنانکه به طور مثال کف‌سازی آسفالت و بتن، امکان حرکت بی مانع و سریع را فراهم مي‌كند؛ در حالی که کف‌سازی با سنگریزه و شن، موجب حرکت آهسته‌تر و قدم زدن عادی یا ایستادن در گوشه‌ای مي‌شود. همچنین، تغییرات در سطح می‌تواند جهت حرکت را پیشنهاد دهد.
در انتخاب مصالح مورد نیاز، توجه به نکات زیر ضروري است:
 دوام
 کیفیت سختی
 نما و شکل ظاهری
 قابلیت دسترسی
 سازگاری اقلیمی
 قابلیت نفوذپذیری
 دوام: مصالح انتخاب شده بايد در مقابل ضربه‌های متوالی مقاومت لازم را داشته باشد .
 نما و شکل ظاهری: مصالح انتخاب شده از نظر بصری باید با عناصر طبیعی و مصنوعی مجاور خود سازگاری داشته باشد.
- قابلیت دسترسی: از نظر جنبه‌های اقتصادی، استفاده از مصالحی مناسب تر است که دسترسی به آنها در محل به سهولت انجام پذیرد.
 کیفیت سختی: مصالح انتخابی برای سطوحی که به نحوی بدن انسان در تماس با آنها قرار می‌گیرد (مانند محل پیک نیک، نیمکت‌ها و ...) باید از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد.
 سازگاری اقلیمی: انتخاب مصالح بايد با توجه به شرایط اقلیمی محل، طرح و ثبات آن در برابر نور شدید، یخبندان، ذوب برف، باران و ... انجام پذیرد .
 قابلیت نفوذپذیری: درانتخاب مصالح هر فضا با توجه به نوع عملکرد آن باید امکان نفوذ پذیری آب مورد توجه قرار گيرد .
  برای کاهش هزینه‌ها لازم است مصالحی انتخاب شود که در معرض باد و باران و نور آسیب کمتری ببينند.
معرفی و بررسی فضاهای عملکردی مورد نیاز :
 مجموعه پذیرش میت
 مجموعه اداری
 مجموعه خدماتی
 مجموعه تفریحی
مجموعه پذیرش میت
 مجموعه غسالخانه ( مرکز پذیرش میت زنانه و مردانه ) – شامل مرکز راهنما و اطلاعات کامپیوتری، ثبت احوال، انتخاب قطعه و خرید قبر، نماینده پزشکی قانونی، صدور شناسنامه فوت، صدور قبض هزینه، باجه بانک، سردخانه زنانه و مردانه، غسالخانه زنانه و مردانه، سالن تماشای زنانه و مردانه، رختکن زنانه و مردانه، سرویس بهداشتی، انبار تابوت، مرکز تحویل زنانه و مردانه، سالن انتظار مردانه و زنانه، سایت اقامه نماز، ریل انتقال میت زنانه و مردانه، کوره لباس سوزی، غرفه فروش موادغذایی، فضای استراحت و انتظار، محل استراحت خدمه غسالخانه و پارکینگ ماشین است.
مجموعه اداری
اين مجموعه شامل مدیریت، معاونت، بانک، دفترمتوفیان، امور مالی و حسابداری، ثبت احوال، دفتر فنی، کارگزینی، امور اجرايی، دفتر بیمه، روابط عمومی، اداره پست، دفترمخابرات، دفتر فضای سبز، حراست، سالن غذاخوری، نگهبانی و خوابگاه مي‌باشد.
مجموعه خدماتی
در اين مجموعه، مجموعه کارگاهی (سنگ تراشی و ...)، تعمیرگاه ماشین، سالن ترحیم، مسجد، حسینیه، تالار پذیرائی، رستوران، غرفه فروش مواد غذائی، مجتمع تجاری، فروش گل و گلاب و پارچه مشکی، چاپ اعلامیه، اکو و مداح، مرکز ارائه خدمات خصوصی (دفن، سنگ‌اندازی، مراسم بعد از دفن و کلیه امور مربوطه) فروش نوار مذهبی، مرکز بهداری، سرویس بهداشتی، سقاخانه، پارکینگ، پمپ بنزین، ایستگاه اتوبوس، تلفن عمومی پاسگاه، مرکز تعمیر وسائل نقلیه و بلوک زنی محل اقامه نماز میت وجود دارد.
مجموعه تفریحی:
محوطه بازی کودکان
 پارک وفضای سبز
سالن وفضاهای ورزشی